«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Մնջախաղի պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ժիրայր Դադասյանը:
– Որքան շատ են խոսում սերիալների անարժեքության մասին, այնքան սերիալային բումը կարծես ավելի զգալի է դառնում:
-Գիտե՞ք, ես առաջիններից էի, որ հեռուստաընկերություններին կոչ էի անում սերիալներ նկարահանել: Այդ մասին դեռ 2000-ականներին էի ասում: Ինչո՞ւ: Որովհետև սերիալը հեռուստատեսային դասական ժանր է, որ անպայման պիտի լինի: Այլ խնդիր է որակը: Չի կարող լինել այնպես, որ առանց սերիալի որակյալ հեռուստատեսային կինորտադրանք լինի: Նույնը տեղի էր ունենում Ռուսաստանում: Միջամտեց երկիրն ու նախագահը, և ստեղծվեց մի մոդել՝ «Բայազեթը»: Դրա ստեղծման համար գումար չէր խնայվել: Դա առիթ հանդիսացավ, որ մյուս պրոդյուսերներն էլ նման կերպ աշխատեն: Հիմա նման միջամտության ժամանակն է: Անհրաժեշտ է լուրջ միջամտություն կատարել: Հիմա պատկերացրեք, որ ստեղծենք մի սցենարական խումբ, որը կաշխատի մի սյուժեի վրա, որը օրինակ, կպատմի Առաջին Հանրապետության մասին, կամ կարելի է մի հրաշալի ֆիլմաշար անել, թե ինչպես Մխիթար Սեբաստացին Պոլսից գնաց Սուրբ Ղազար՝ սովորելու: Կա հրաշալի նյութ, որի շուրջ կարելի է անվերջ նկարել ու շատ որակյալ սցենար պատրաստել: Կա հրաշալի գրականություն, պետք է ուսումնասիրել այդ նյութը, չխնայել գումար, պատրաստել սցենար ու եթեր մտնել: Դա սկզբունքորեն կփոխի պատկերը:
-Դա հակակշիռ կլինի՞ ներկայում ցուցադրվող սերիալներին:
-Իհարկե, անշուշտ: Ես այն կարծիքին եմ, որ որակյալ հեռուստաարտադրանքը միշտ մրցունակ է, իսկ որակյալ հեռուստաարտադրանք ստեղծելու համար որակյալ խելք պիտի դնես մեջը: Եվ սցենարիստը, որը 2 գիրք է կարդում, նոր սցենար գրում, այլ բան է, քան նա, ով 100 գիրք է կարդում, նոր գրում:
-Մենք ունե՞նք որակյալ սցենարիստի խնդիր:
-Այո, մենք լուրջ սցենարական խնդիր ունենք: Դրա համար ես ընդհանրապես չեմ ճանաչում այսօրվա հեռուստասերիալների ռեժիսորներին ու սցենարիստներին, չնայած այդ դաշտում եմ ստեղծագործում: Պիտի ճանաչենք մեր լավագույն արձակագիրներին, մենք ունենք հրաշալի գրողներ, պարզապես նրանց պետք է ներգրավել: Ես հիմա կարդում եմ Լևոն Խեչոյանի «Սև գիրք, ծանր բզեզ» գիրքը, որը հրաշալի վիպակ է: Հետո էլ ասում են, թե չունենք այնպիսի մի գրական հենք, որը կպատմի Ղարաբաղյան պատերազմի մասին: Ունենք, ուղղակի անհրաժեշտ է ուշադրություն դարձնել: Վստահ եմ, որ շատերը չգիտեն էլ այս գործի մասին: Ունենք հրաշալի արձակագիրներ, հրաշալի բանաստեղծներ: Նյութը սցենարի վերածելը դժվար է, պետք է նրանց ներգրավել: Ես երբևէ չեմ պատկերացնի, որ Լ. Խեչոյանը գրի այնպիսի սցենար, ինչպիսին հիմա են գրում: Բնականաբար, արդյունքն էլ լավը պետք է լինի:
-Հեռուստաընկերությունները սերիալներ են նկարահանում՝ պատճառաբանելով, թե ժողովուրդն է դա պահանջում:
-Դա հիմարություն է: Ես չգիտեմ՝ ժողովուրդը շա՞տ էր ուզում, որ Ֆրունզե Դովլաթյանը նկարեր «Սարոյան եղբայրներ» ֆիլմը: Ժողովուրդը տեղյակ էլ չէր: Ժողովուրդը պիտի որոշի՝ բժիշկը վիրահատի՞ հիվանդին, թե՞ ոչ: Վիրահատությունը հանրային քննարկման չի դրվում: Մասնագետը նրա համար է մասնագետ, որ զբաղվի իր ոլորտով:
-Այն, ինչ հեռուստատեսությամբ ցուցադրվում է, վկայո՞ւմ է ճաշակի անկման մասին:
-Անշուշտ: Իսկապես այդպես է: Հեռուստատեսությունը այն է, ինչ մենք ենք: Ուրիշ բան չենք: Ու դա հատկապես վերաբերում է մեր հեռուստատեսությանը: Տեսե՞լ եք, ինչ են անում հայ աղջիկները՝ պատառոտում են իրենց: Մեկ-մեկ ինձ թվում էր՝ «Բիթլզ»-ի կադրերն եմ դիտում, մազերն են պոկում, բայց չէ՝ Արմենչիկի համերգն է: Հազարներով լցվել են ու պատառոտում են իրենց: Այ, դա է մեր հեռուստատեսությունը, դա բացահայտում է մեր դեմքը: Ինչի՞, մենք ավելի՞ լավն ենք: Հեռուստատեսությունը բացահայտում է այն հանդիսատեսին, որը գնում է Արմենչիկի կամ մյուս ռաբիս երգչի համերգին: Եթե այդ հասկացությունը գերակայի, որ ամոթ լինի ռաբիս լսելը, ինչպես խորհրդային տարիներին, շանսեր կունենանք փրկվելու: Իսկ հիմա ոչ թե ամոթ է, այլ խրախուսվում է: Իսկ ռաբիսը երգ չէ, ուղղություն չէ, դա մտածողություն է: Բա էդ աղջկերքը մեղք չե՞ն, որ իրենց պատառոտում են, երբ ասում է. «Սիրիր, սիրիր, չէ, մի սիրիր»: Կյանքում Չարենց չեն էլ կարդացել:
– Ինչի՞ հետ էր կապված ռաբիսի տարածումը՝ ըստ Ձեզ:
– Ինձ թվում է, որ մի քանի պրոբլեմ կար: Խորհրդային շրջանում ռաբիսն արգելված էր: Այն ժամանակ գրաքննություն կար: Ռաբիսի պարագայում դա շատ լավ բան էր: Ռաբիսը տեղ չուներ եթերում: Այ, ինչո՞ւ են մեզ ստիպում ամրագոտի կրել: Որովհետև երկիրը ասում է՝ դու չես հասկանում, կապիր: Բա մենք ինչո՞ւ մեր հոգևոր ամրագոտին չենք կապում: Ինչի՞ օրենք չենք ընդունում, որ արգելենք, պաշտպանանք դիմացինի հոգևոր սեփականությունը:
– Կարծում եք՝ կա՞ դրա անհրաժեշտությունը:
– Խիստ: Ես դրա շատ չոր կողմնակիցն եմ: Որովհետև մարդիկ Կոմիտաս չեն լսում: Միայն թաղումներին են Կոմիտաս ընկալում՝ դուդուկի ուղեկցությամբ: Եթե այսպես շարունակվի, պարզ կերևա՝ ով է հայերեն մտածում, ով՝ քրդաարաբաեզդիերեն: Ռաբիսն անմիջապես մտավ ու գրավեց այդ բացը: Ավելի լավ է մուղամ լսեն, եթե իրենց հաճելի է, քան հայերենով լսեն այդ մուղամը: Սա արդեն սրբապղծություն է:
