Պաշտպանության նախարարությունը հայտնում է Վայոց Ձորի մարզի զորամասերից մեկում մահվան դեպքի մասին: Ըստ տեղեկության, դեպը տեղի է ունեցել դեկտեմբերի 31-ին և նախնական վարկածով՝ սպանություն է: Մահացու վիրավորվել է ժամկետային զինծառայողներից մեկը, իսկ հանցանքը կատարելու կասկածանքով ձերբակալվել է նրա ծառայակիցը: Չենք նշում անուններ, որովհետև դեպքը ոչ թե բացառիկ է, այլ դժբախտաբար՝ պարբերաբար կրկնվող: Տարիներ շարունակ համեմատաբար փոքրաթիվ հայկական բանակում տեղի են ունենում սպանություններ կամ ինքնասխանություններ: Ոչ կանոնադրական հարաբերությունների պատճառով ծառայակիցները կամ սպանում են իրար, կամ հասցնում ինքնասպանության: Ավելին, լրահոսը սովորաբար լռում է, շրջանցում այն դեպքերը, երբ չկա ֆիզիկական մահ կամ վիրավորում, սակայն բավականին զգալի է հոգեկան կորուստը, որ տարբեր դրսևորումներով արտահայտվում է այդօրինակ հարաբերությունների հետևանքով: Այդ երևույթը հայկական բանակում ծավալվում է տարիներ շարունակ, մեկ ակտիվության բռնկումով, մեկ նվազումով, սակայն մահաբեր որոշակի կանոնավորությամբ:
Թշնամու խլած կյանքերի կողքին, հայկական բանակի զինծառայողներն են միմյանցից կյանքեր խլում: Անկասկած է, որ խնդրի արմատը լոկ բանակում չէ: Ավելին, արմատը գուցե ընդհանրապես բանակում չէ, այլ գալիս է բանակ հանրային տարաբնույթ շրջանակներից, ենթամշակութային շերտերից՝ քրեական, թաղային, փողոցային, գալիս է անգրագիտության հետևանքով, թերի կրթության, ընտանիքներում տարաբնույթ սոցիալ-հոգեբանական խնդիրների և խեղումների հետևանքով: Այդ իմաստով, պատասխանատվության արմատն էլ հանրային կյանքում է, թե կրթական և մշակութային իրադրության համար պատասխանատու պետական հաստատություններում, թե հանրային այլ ինստիտուտներում:
Միաժամանակ, պատասխանատվությունը շարունակվում է բանակում, կամ բանակում շարունակվել է անպատասխանատվությունը, երբ տարիներ շարունակ չի արվել խնդիրը լուծելու համակարգային, հայեցակարգային մոտեցման փորձ: Զինվորական ղեկավարությունը որոշակիորեն արձագանքել է, իսկ պաշտպանության նախկին նախարար Սեյրան Օհանյանն իր պաշտոնավարման տարիներին մի անգամ մասնակցեց նույնիսկ այդ ոչ կանոնադրական հարաբերությունների հետևանքով զոհված զինվորի հուղարկավորության, հրաժեշտ տալով նրա ճակատը համբուրելով: Անկասկած սրտառուչ և հուզիչ տեսարան էր, և չկար այն ժամանակ նախարար Օհանյանի անկեղծության վրա կասկածի որևէ հիմք, սակայն միայն անկեղծ ու ազնիվ մտահոգությունը բավարար չէ լուծումների համար:
Բանակը Հայաստանում իր վրա կրում է հանրային արատավոր ենթամշակույթների ազդեցությունը, բայց նաև ստիպված է համակարգային լուծում գտնել դա առավելագույնս չեզոքացնելու, համալիր կերպով չեզոքացնելու համար՝ չսպասելով, մինչ կփոխվի հանրային արմատը: Այդ խնդիրը հրամայական է նաև Հայաստանի բանակի մարտունակության համար, որովհետև փոքրաթիվ, մեծ սպառազինական ռեսուրսների առումով սահմանափակ բանակում մարտունակության առանցքային բաղադրիչ է նաև հենց ներքին մթնոլորտը, զինվորական անձնակազմի միջև հարաբերությունների մշակույթը: Տարիներ, տասնամյակ շարունակ այդ խնդիրը մատնվել է բարձիթողության: Դրա առանցքային պահանջատեր պետք է լիներ բանակի անմիջական մարտունակությամբ մտահոգ գեներալակազմը, սակայն հայկական գեներալակազմը եղել է պահանջատեր լոկ իր անձնական բարեկեցության հարցում: Հայկական բանակի վերափոխումը պահանջում է նաև ներբանակային մտածողության ու մշակույթի վերափոխում: Դա ազգային անվտանգության խնդիր է, որը պետք է որպես առաջնահերթ նպատակ ձևակերպվեր դեռևս առաջին հաղթանակից հետո, սակայն դասվել է կուտակված խնդիրների ծշարքին և բարդվել ներկայի վրա, արժենալով թանկ կյանքեր: Պետք է սկսել համակարգային լուծման առարկայական փնտրտուք, հատկապես հաշվի առնելով, որ արագ լուծում թերևս չկա և պահանջվելու է ժամանակ:
