2021 թվականին Հայաստանի հանրապետությունը տոնեց իր անկախության 30-ամյակը: Ցավոք սրտի այդ հոբելյանին նախորդել էր Արցախյան 44-օրյա պատերազմն ու դրա ծանր հետևանքը, և 30-ամյա հոբելյանը Հայաստանում նշում էր արդեն արմատապես այլ հոգեբանական, տնտեսական, քաղաքական և այլ իրադրությունում, հիմնավորապես տարբեր, քան այն, ինչ կար օրինակ մինչև 2020-ի սեպտեմբերի 27: Ահա այդ առումով, 30-ամյա Հայաստանը 2021 թվականին ըստ էության հարկադրված էր սկսել գրեթե «զրոյից», եթե չասենք, որ ավելի ցածր կետից:
Նախաբանը ավելի պարզ դարձնելու համար է այն հանգամանքը, որ արդեն անցյալ տարին Հայաստանի համար դարձավ ելակետային: Խիստ ցավոտ պատճառով, սակայն ելակետային, ինչը մեզանից պահանջում է առաջիկա ժամանակաշրջանի գնահատման տեսանկյունից հաշվի առնել ելակետային այդ իրողությունից բխող մի քանի անհրաժեշտություն: Անկասկած է, որ Հայաստանի պատմությունը չի ընդհատվել, սակայն միևնույն ժամանակ այն օբյեկտիվորեն բաժանվել է նախապատերազմական և հետպատերազմական հատվածների: Ընդ որում, այդ բաժանումը առավել քան մերկացրել է մինչև պատերազմը եղած ժամանակաշրջանի սխալները իրենց խորությամբ և մասշտաբով, եթե մինչ պատերազմը այդ խորությունն ու մասշտաբն այնքան էլ տեսանելի չէր: Ըստ այդմ, նախապատերազմական այդ անցյալի սխալների խորության ու մասշտաբի ամբողջական բացահայտումը մեզ պարտադրում է գալիքի հանդեպ նոր հայացք, և ոչ միայն նոր նպատակներ,, այլ այդ նպատակներին տանող ընթացքի «ստուգաչափման», վերահսկման նոր մեխանիզմներ, նոր չափանիշներ ու չափորոշիչներ:
Նոր արդյունքի համար մենք պետք է կարողանանք ապահովել այդ նոր մեխանիզմները, իր շրջան յուր նոր պտույտից խուսափելու և քայլ առաջ կատարելու համար մենք պետք է վերագնահատենք սեփական գոյության, ինչպես նաև մեզ շրջապատող աշխարհի, մոտ ու հեռու ռեգիոնների հետ հարաբերության որակական, բովանդակային և նպատակային անկյունաքարերը, ուղենիշները: Մենք պետք է կարողանանք զատել պատրանքն ու հաշվարկը, երևակայությունն ու պրագմատիզմը, միֆականությունն ու սթափ աշխարհաճանաչողությունը: Իբրև հանրություն, նաև իբրև հայություն, և իհարկե գլխավորը՝ իբրև պետականություն ունեցող ազգ մենք ահռելի աշխատանք ունենք այդ ամենը իրականացնելու համար: Աշխատանք, որը չենք արել, որի ժամանակը կորցրել ենք ավելի քան քառորդ դար, և ավելին՝ որից շեղել են մեզ ու շարունակելու են շեղել առաջիկայում հնարավոր ու անհնար բոլոր միջոցներով: Ինչպիսի նպատակ և հեռանկար էլ ձևակերպենք, դեպի դրանք տանող ճանապարհն անցնելը չի ստացվելու, եթե մենք ի վերջո հնարավորինս արագ և հնարավորինս ամբողջական չկատարենք պատմության առաջադրած «տնային աշխատանքը»: Այդ իմաստով, 2022 թվականը հայաստանյան հանրության և հայ ժողովրդի համար թերևս պետք է լինի «տնային աշխատանքի» տարի:
