Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Սեևգեյ Կոպիրկինն Ամանորի և Սուրբ Ծննդյան տոների առիթով հայ ժողովրդին հղած շնորհավորական ուղերձում նշում է, որ «մեր երկրների առջև ծառացած մարտահրավերները ոչ միայն ի ցույց դրեցին նրանց միջև փոխգործակցության համակողմանի զարգացման և խորացման արդիականությունը, այլև ապացուցեցին, որ ռուս-հայկական դաշնակցային հարաբերությունները պարզապես խոսքեր չեն։ Դրանց հետևում կոնկրետ գործեր են:
Ռուսաստանը առավել նշանակություն է տալիս այն բանին, որ հայ ժողովուրդը հնարավորինս շուտ զգա իրեն անվտանգ և կարողանա վստահ նայել ապագային»: Թե ինչ մարտահրավերների է բախվել ու բախվում Հայաստանը հատկապես 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ից սկսած, ցավալիորեն ակնառու է բոլորի համար, իսկ ահա այն, թե ինչ մարտահրավերների մասին է խոսքը Ռուսաստանի պարագայում, թերևս ունի մանրամասնության կարիք: Իսկ ՌԴ դեսպանը օգտագործում է «մեր երկրների» արտահայտությունը, ինչը առնվազն ենթադրելի է դարձնում, որ խոսքը այսպես ասած համահունչ մարտահրավերների մասին է, եթե ոչ համատեղ:
Մինչդեռ, այդպիսիք կարծեք թե նկատելի չեն, համենայնդեպս գործողությունների տրամաբանության առումով, որովհհետև Ռուսաստանի գործողությունները Հայաստանին սպառնացող մարտահրավերների դրսևորումների հետ համեմատության մեջ գործնականում բացարձակ համարժեք չեն այդ մարտահրավերներին: Ահա այդ առումով, եթե անգամ դիտարկենք տարրբերակը, երբ այդուհանդերձ Ռուսաստանը խորքային դիվանագիտության իմաստով գործել է դաշնակցային տրամաբանությամբ՝ ենթադրենք, հիպոթետիկ կամ տեսականորեն, ապա արդեն իսկ այն հանգամանքը, որ դա պետք է կռահել, ենթադրել, տեղյակ լինել այսպես ասած խորհրդապահական մակարդակով, խոսում է հայ-ռուսական հարաբերության, դաշնակցային փոխադարձության օրգանական լրջագույն խնդիրների մասին: Այդ մասին իհարկե ինքս առիթ ունեցել եմ խոսելու, ընդ որում ոչ միայն վերջին ամիսներին կամ թավշյա հեղափոխությունից հետո, այլ դրանից տարիներ առաջ, արձանագրելով, որ բարդացող աշխարհաքաղաքական միջավայրում հենց հայ-ռուսական հարաբերության տարիներ ի վեր կուտակված այդ օրգանական ճգնաժամն է դառնում Հայաստանի անվտանգության սպառնալիք:
Սակայն, հետխորհրդային Հայաստանում այդ խնդիրները ոչ միայն չեն եղել քաղաքական ու քաղաքագիտական մտքի առանցքային գործունեության ուղղություններից մեկը, այլ հակառակը՝ էլ ավելի են խորացել այդ մտքի դեգրադացման հետևանքով, որ ինտենսիվ բնույթ է ստացել Հայաստանում քրեաօլիգարխիկ շահերի ու պատկերացումների, արժեքների վրա հիմնված կառավարող համակարգում: Այդ համակարգը հայ-ռուսական ինտեգրացիան, փոխկապակցվածությունը խորացնելու կարգախոսների անվան տակ իրականում խորացրել է հայ-ռուսական հարաբերության օրգանականության դեֆիցիտը, ճգնաժամը: Այժմ հայ-ռուսական հարաբերությունը բավականին բարդ իրավիճակի առաջ է: Մի կողմից առավել հրատապություն ու արդիականություն է պահանջում այդ ճգնաժամի հանգուցալուծմանը միտված գործողությունները, ընդ որում երկկողմ բնույթի՝ իհարկե պատրանք չունենալով, թե խնդիրն ունի արագ լուծում, մյուս կողմից առավել բարդացել է այդ գործողությունները իրականացնելու միջավայրն ու հնարավորությունը, հաշվի առնելով թե ռեգիոնալ նոր իրավիճակը, թե հարաբերությունների բարդությունն աշխարհակարգային ավելի լայն մակարդակում: Այդ խնդիրը թերևս պետք է լինի Հայաստանի հասարակական-քաղաքական միջավայրի օրակարգային առաջնահերթություններից մեկը, ոչ իբրև քաղաքական, այլ իբրև մշակումների խնդիր՝ հեռանկարում քաղաքական օրակարգ բերելու համար:
