«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է ԱԺ Տնտեսական հարցերի հանձնաժողովի փոխնախագահ Բաբկեն Թունյանը
Պարոն Թունյան, 2021-ը ավարտում ենք 4,2 տոկոս տնտեսական աճով: Ինչպե՞ս եք գնահատում:
Տարին դեռ չենք ամփոփել, բայց ամենայն հավանականությամբ տնտեսական 2021 թվականին կլինի 4,5 տոկոսի սահմաններում: Նախնական պլանավորված ցուցանիշի համաձայն, որը 2021-ի բյուջեով էր նախատեսված, իհարկե, մենք ավելի բարձր աճ ենք ունեցել, բայց հետագայում ճշգրտված ցուցանիշից՝ 6-6,5 տոկոսից, ավելի ցածր աճ եղավ: Բացի այդ, եթե համեմատում ենք նախորդ տարվա 7 տոկոս անկման հետ, բնականաբար, 4,2 տոկոս տնտեսական աճը թույլ չի տալիս ասել, որ մեր տնտեսությունը վերականգնվել է: Այս առումով, իհարկե, գտնում եմ, որ շատ ավելի լավ կլիներ, եթե տնտեսական աճի ցուցանիշն ավելի բարձր լիներ:
Պարոն Թունյան, ներդրումների բում չեղավ Հայաստանում, թեև Էկոնոմիակայի նախարարը այդպիսի բում էր խոստանում։ Ինչո՞ւ, ինչն է խանգարում այսօր ներդրողներին Հայաստանում ներդրումներ անելու համար։
Թույլ տվեք ես չմեկնաբանեմ տարբեր պաշտոնյաների, մասնագետների կողմից հնչած ձևակերպումները: Այո, մենք ներդրումների այդպիսի թռիչքաձև աճ չենք գրանցել, բայց նաև ուզում եմ ասել, որ նախորդ տարվա համեմատ ունենք ներդրումների էական աճ: Այս դեպքում էլ ճիշտ կլինի, որպեսզի մենք սպասենք տարին ամփոփվի, նոր հասկանանք և սկսենք մեկնաբանություններ անել:
Ավելին, այդ ներդրումները անգամ չեն վերադարձել 2019-ի մակարդակին։ Ինչպե՞ս կարող է Հայաստանը ներդրողների համար գայթակղիչ դառնալ։ Նախկինում նշվում էր անհավասար պայմանները ներդրողների համար, կոռուպցիան և այլն։ Հիմա ի՞նչն է խանգարում։
Ներդրողներին բավականին շատ գործոններ են խանգարում, և առաջին հերթին այդ գործոնների թվում անվտանգային խնդիրներն են, անորոշությունը, բնականաբար նաև կորոնավիրուսի ազդեցությունը, որ դեռ ամբողջությամբ չի ավարտվել, որ ամբողջ աշխարհի ներդրողներին զգուշավորության մեջ է պահում: Բայց հույս ունեմ, որ 2022 թվականին իրավիճակն ավելի կայուն կլինի, քան այժմ և նաև մեր ձեռնարկած քայլերի շնորհիվ մրցակցային միջավայրը, ներդրումային միջավայրը ավելի գրավիչ կդառնա:
Չեմ կարող ասել՝ 2019-ի մակարդակին վերադարձել են, թե ոչ: Պետք է մենք տարին ամփոփենք, նոր տեսնենք, թե ցուցանիշն ինչպիսին է: Երկրորդ, մի քանի օր առաջ մեր հանձնաժողովի նիստում անգամ մեր ընդդիմադիր գործընկերները նշեցին, որ անհրաժեշտ է հստակեցնել՝ մենք ընդհանրապես ներդրում ասելով ինչ ենք հասկանում և հասկանանք, թե որ ցուցանիշն ենք հիմք վերցնում, համեմատում ու դրա վրա վերլուծություն անեմ, թե արդյոք նվազել է, թե աճել է:
Բազմաթիվ քայլեր են կատարվել ու կատարվում ներդրումների աճին նպաստելու համար: Դրանք հաջորդ տարի էլ կշարունակվեն: Դա հարկային դաշտի բարելավումն է, բյուրոկրատական մեխանիզմների վերացումը, ներդրողների համար ավելի հեշտ պայմաններ ստեղծելը: Նաև պետք է աշխատանք։ տարվի, որպեսզի ներդրողները, որոնք պատրաստ են Հայաստանում ներդրումներ անել, իրենք կարողանան իրավիճակին լիարժեք ծանոթանալ: Այսինքն մենք էլ պետք է մեր տնային աշխատանքը կատարենք ու ներդրողներին հուշենք, ցույց տանք, օգնենք, թե որտեղ ինչ վիճակ ունենք, որոնք են հեռանկարային: Այսինքն բոլոր առումներով լայն աշխատանքի տեղ կա ու կարվի:
Եվ այս առումով, որո՞նք պետք է լինեն 2022-ին անելիքները։
Գիտեք, որ հաջորդ տարի մենք բյուջեով նախատեսել ենք 7 տոկոս տնտեսական աճ և այդ 7 տոկոս տնտեսական աճի մեջ բավականին մեծ դեր են խաղալու կապիտալ ծախսերը, որոնք պետությունը պետք է կատարի: Մենք աննախադեպ չափով՝ 60 տոկոսով ավելացրել ենք կապիտալ ծախսերը, և գլխավոր անելիքը պետության կողմից այդ ծախսերը լիարժեք, ամբողջ ծավալով, արդյունավետ իրականացնելն է, և դրան զուգահեռ, բնականաբար, ենթակառուցվածքների, հարկային օրենսդրության, մրցակցային միջավայրի ու այլ ուղղություններով աշխատանքը շարունակելը: Այս ամբողջը կոմպլեքսը, ես համոզված եմ, որ իր արդյունքը կտա ու 2022-ին մենք արդեն լիարժեք կկարողանանք խոսել, որ ճգնաժամից վերականգնել ենք ու գնում ենք զարգացման ուղղությամբ:
