«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է առողջապահության նախկին նախարար Արարատ Մկրտչյանը
Պարոն Մկրտչյան, ինչպե՞ս եք գնահատում կորոնավիրուսի համավարակի հետ կապված իրավիճակը Հայաստանում: Այս պահին, կարծեք թե, թվերը սարսափելի չեն: Կարո՞ղ ենք ասել, որ օմիկրոն շտամի ավելի թույլ լինելը վիրուսի թուլանալու վկայությունն է:
Վիրուսը վաղ թե ուշ հոգնելու է: Մենք վիրուսից ենք հոգնելու, ինքը՝ մեզնից: Հենվելով արևմտյան հետազոտողների կարծիքի վրա, նախնական կարող ենք նման բան ասել, բայց դեռ ուսումնասիրություններն ընթանում են տարբեր երկրների համապատասխան գիտական ու գործնական կենտրոններում: Ավելի ուշ գնահատականներն ավելի հստակ կարող են լինել: Փոխակերպված հարուցիչն ինքն իր հերթին նորից փոխակերպվում է, և ունի ըստ նախնական տվյալների, տարածման բավականին արարգ տեմպեր, բայց կլինիկական արտահայտությունը ավելի թույլ է, քան մինչ օրս հանդիպած հարուցիչները:
Այսինքն եթե նույնիսկ ավելի շատ թվով մարդիկ վարկվեն, մահվան ելքով և ծանր դեպքերը քիչ կլինե՞ն:
Այո, հուսանք անր դեպքերն ավելի քիչ կլինեն: Սա ուղղակի նախնական հաղորդագրություններ հիման վրա ենք ոսում, այլ ոչ վերջնական գիտական հստակ հետազոտությունների:
Կորոնավիրուսի օրական հայտնաբերված դեպքերը նվազում են: Կարո՞ղ ենք ասել, որ հերթական ալիքի մարման հետ գործ ունենք, և հնարավո՞ր է, որ այլևս նոր ալիք չլինի, նոր պիկեր չունենանք:
Համավարակի այս գրեթե երկու տարվա ընթացքում մենք անընդհատ հույսեր էինք կապում, որ ահա, մարեց, բայց տարբեր ժամանակներում տեսնում էինք, որ մարումից հետո նորից կտրուկ աճ է տեղի ունենում, մահերն են աճում, առողջապահական համակարգը կոլապսի եզրին է կանգնում, հիվանդներին բուժելու ռեսուրսները սպառվում են և այլն: Ուստի պետք է զգոն լինել և չհանգստանալ այս թվերով: Նախ, ամեն մի քաղաքացի պետք է ինքն առաջին հերթին հոգ տանի իր ու իր շրջապատի առողջության մասին, որովհետև կանխարգելելը ողջ ազգի, բնակչության խնդիրն է: Եկեք փակ վայրերում դեռ շարունակենք դիմակ կրել, սոցիալական հեռավորություն պահպանել, որքան հնարավոր է և ամենակարևորը՝ պատվաստումների ցուցանիշը փորձել բարձրացնել: Եվրոպական գրեթե երկրներում այդ ցուցանիշը 70 տոկոսի է հասնում: Ակներև է, որ բնակչությունն ավելի քիչ խոցելի է դարձել այդ երկրներում: Բերում են եզակի օրինակներ, թե՝ տեսեք, պատվաստված մարդը մահացավ կամ ծանր տարավ, բայց իրավիճակը, վիճակագրությունը հստակ չուսումնասիրելով հետևություններ անելը հմարում եմ ոչ կոռեկտ և ոչ ճիշտ: Կյանքն ապացուցեց, որ հիվանդացության թվերի նվազման մեջ իր դերն ու նշանակությունն ունի պատվաստումը:
Քանի որ հիմա պատվաստվածները շատ են, հնարավո՞ր է, որ սրանից հետո բռնկման մեծ ալիք չլինի:
Եթե հասնենք եվրոպական զարգացած երկրների պատվաստման ցուցանիշներին, ապա այդպես կտրուկ ցուցանիշների աճ, մանավանդ մահերի թվի աճ չենք ունենա:
Ձեռնարկված միջոցառումներն ինչպե՞ս եք գնահատում:
Ես բազմիցս կրկնել եմ և հիմա նորից եմ ուզում վերահաստատել, որ ՀՀ առողջապահության նախարարությունը անում է այն բոլոր քայլերը համաճարակի կանխարգելման, բուժման ուղղությամբ, որն անում է ամբողջ քաղաքակիրթ աշխարհը: Մենք ինչ-որ փակ տարածքում չենք, և ԱՀԿ-ի խորհրդատվությունը վայրկյանական հասնում է բոլոր անդամ երկրներին, այդ թվում մեզ: Միջազգային փորձը միշտ ուսումնասիրվում է նախարարության կողմից և կառավարությունն անում է քայլեր, որոնք պետք է բերեն համաճարակի զսպմանն ու կառավարմանը: Որոշ միջոցառումների հետ ասում են՝ կարող է ուշացած է, ժամանակավրեպ է: Եթե հիշում եք, սկզբում ասում էին, որ ԱՀԿ-ն ուշացումով սկսեց երկրներին տեղեկացնել, որ դանդաղում են որևիցե հստակ բանա ասել, բայց պետք է հասկանանք, որ իրավիճակը գնահատելու և քայլեր անելու համար ժամանակ է պետք: Փառք Աստծո, հիմա կոմունիկացիայի մեթոդները առկա են, վիճակագրական տվյալների ու քայլերի ուղեցույցներին անմիջապես տեղեկանում ենք: Աշխարհի փորձը անմիջապես հնարավոր է բերել ու տեղայնացնել՝ հաշվի առնելով որոշակի առանձնահատկություններ:
Շատերը մեղադրում են, որ Առողջապահության նախարարությունը նույնիսկ մահերի թիվը չ կարողացել ճիշտ հաշվել, և վիճակագրության կոմիտեի թվերի հետ զգալի տարբերություն էր տվել:
Ինչ վերաբերում է մահերի թվերի տարբերությանը, ուղղակի մարդիկ քիչ են ծանոթ վիճակագրության մեթոդաբանությանը: Ընդհանրապես ոչ թե կովիդի, այլ մահերի տեսանկյունից տարբեր թվեր ենք ունենում ամեն տարի՝ սկսած մահերի վիճակագրության վարումն սկսելու ժամանակից: Մահերի թվերը, որոնք շտեմարանի տեսքով պահպանվում են և վիճակագրության ծառայության կողմից, և առողջապհության նախարարության կողմից, հաջորդ տարվա առաջին եռամսյակում ճշգրտվում են, համեմատվում են, բաղդատվում են ըստ տեսակների, և նոր վերջնական թիվն ենք ունենում: Այնպես որ այդ շեղումը կովիդի հետ կապված չէ, դա մեթոդաբանության խնդիր է, որը 100 տարի գոյություն ունի: Կարող է կոնկրետ կովիդից մահերի հետ կապված նույնպես լինեն տարբերություններ, բայց քանի որ մեծ աղմուկ է բարձրացել, հանձնարարվել է, որ ստեղծվի հանձնաժողով և պարզեն այդ տարբերությունների պատճառները, և գան վերջնական արդյունքի, թե որտեղից են այդ տարբերությունները ծնվել: Ուստի հորդորում եմ սպասել այդ հանձնաժողովի եզրակացությանը: