Հայաստանի շուրջ քաղաքականն, անվտանգային իրադարձությունները և օրակարգերը ծավալվում են գրեթե «գերձայնային» արագությամբ, երբ մի իրադարձությանը և դրա համատեքստում ծավալվող զարգացումներին հաջորդում է մյուսը: Այս իրադրությունը Հայաստանից պահանջում է մեծագույն ջանք, դիվանագիտական հմտություն, իմաստնություն, իրավիճակն ու երևույթները գնահատելու ինստիտուցիոնալ կարողություններ: Եվ սա մի պարագայում, երբ հենց այդ՝ ինստիտուցիոնալ կարողությունների հանգամանքն է Հայաստանի անցնող մոտ երեք տասնամյակի գլխավոր խնդիրներից մեկը:
Եվ, եթե անկախության առաջին տարիներին այդ խնդրի լուծմանն ուղղված մեծ ջանք չէր կարող գործադրվել օբյեկտիվ մի շարք պատճառներով՝ պատերազմից մինչև տնտեսական լրջագույն սղություն, ապա հետագա տարիներին կար բարենպաստ միջավայր երկրի ինստիտուցիոնալ կարողությունները զարգացնելու համար: Սա ներառում է ոչ միայն պետական կառավարումը, այլ գործնականում հասարակական-քաղաքական ու տնտեսական կյանքի բոլոր մակարդակները, թե քաղաքական, թե քաղաքացիական, ոչ կառավարական, թե մեդիա-փորձագիտական: Այդ ամենի փոխարեն սակայն, ինստիտուցիոնալ զարգացման խնդիրը ստորադասվել է քաղաքական համակարգի աղճատման միջոցով իշխանության վերարտադրության առավել հուսալի մեխանիզմ ստանալու խնդրին, որը ենթադրել է միայն մեկ՝ կոռուպցիայի ինստիտուտի կայացում, իսկ մնացյալ ինստիտուտները իրենց պոտենցիալով ծառայեցվել են այդ մեկ ինստիտուտին, դրվել են այդ մեկ ինստիտուտի խնդիրները սպասարկելու համատարած ռեժիմի մեջ:
Այսօր, երբ խոսվում է Հայաստանի արտաքին քաղաքական ճկունության, դիմադրունակության և դիվերսիֆիկացիայի մասին, թերևս պետք է համարժեք ուշադրության արժանանա այդ խնդրի ինստիտուցիոնալ լուծման հանգամանքը: Դրան պետք է առաջին հերթին ձգտի նպաստել այն քաղաքական մեծամասնությունը, որը կառավարում է և որի վրա է պետության անվտանգության և արտաքին քաղաքական, ներքին քաղաքական արդյունավետության առաջնային պատասխանատվությունը: Մյուս կողմից սակայն, տարբեր մակարդակներում ինստիտուցիոնալ կարողությունների ընդլայնմանը նպաստելը պետք է լինի հասարակական-քաղաքական կյանքի ակտիվ միավորների պատասխանատվությունը ևս, եթե իհարկե նրանց ռազմավարական նպատակը լոկ քաղաքական իրավիճակի վրա համացանցային հավանությունների հաշվապահությունը ճոխացնելը չէ, այլ Հայաստանի քաղաքական կյանքը քաղաքական մտքի ձևավորման հաստատուն միջավայրով իրապես ապահովելը, լուծելով այդպիսով ոչ միայն սեփական քաղաքական կարիերայի, այլ նաև քաղաքական արդիական գործունեության ինստիտուցիոնալ միջավայր ձևավորելու, քաղաքականության ստեղծարար մեխանիզմներ կայացնելու ռազմավարական խնդիրներ: Առայժմ սակայն Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կառույցների, միավորների, սուբյեկտների խիստ փոքր մասն է զբաղված՝ «ինձնից հետո էլ քաղաքականություն» տրամաբանությամբ առաջնորդվող գործունեությամբ: Առայժմ շարունակում է գերակշռել «ինձնից հետո թեկուզ ջրհեղեղ» տրամաբանությունը:
