«Գործընկեր լիդերներ, քաղաքացիական հասարակության անդամներ, իրավապաշտպան ակտիվիստներ, քաղաքացիներ, իմ համոզմամբ՝ այսօր մենք պատմության շրջադարձային փուլում ենք, պետք է ընտրենք ուղղությունը, որով աշխարհը կշարժվի առաջիկա տասնամյակների ընթացքում: Թույլ կտա՞նք քաղաքացիական իրավունքների և դեմոկրատիայի հետագա սահմանափակում, թե՞ միասին կունենանք տեսլական ու քաջություն ևս մեկ անգամ գլխավորելու մարդկային առաջընթացի և մարդու ազատության երթը»,-դեկտեմբերի 9-ին ժողովրդավարության պաշտպանության Վեհաժողովի իր նախաձեռնության բացման արարողությանը հայտարարել է ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը: ԱՄՆ նախագահի նախաձեռնությամբ անցկացվող Վեհաժողովը տեղի ունեցավ առցանց եղանակով: Ինչպես հայտնի է դրան մասնակցում էր նաև Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը: Հայաստանը և Վրաստանը Կովկասի միակ հրավիրյալներն էին:
Դեկտեմբերի 10-ին իրադրությունը նորից կտրուկ լարվել էր հայ-ադրբեջանական սահմանին: Ադրբեջանը, ըստ Հայաստանի ՊՆ հաղորդագրության, ժամը 12-ի սահմանում գրոհել էր հայկական մարտական դիրքերը արևելյան սահմանի ուղղությամբ, որին հայկական զինուժը տվել է պատասխան և հակառակորդը կորուստներ կրելով նահանջել է: Ըստ ՊՆ հաղորդագրության, փոխհրաձգությունը շարունակվել է, սակայն ժամը 16-ի դրությամբ այն դադարել էր:
Ժողովրդավարության Վեհաժողովի անցկացման ընթացքում, դրան չհրավիրված Ադրբեջանի կրակոցները՝ հրավիրված Հայաստանի ուղղությամբ, դառնում են խիստ հատկանշական: Ի վերջո, դեկտեմբերի 10-ին, երբ ԱՄՆ նախաձեռնությամբ քննարկվում է ժողովրդավարության պաշտպանությունը և այդ առումով համաշխարհային ընթացքի հեռանկարները, ոչ ժողովրդավարական, խանական և կոռուպցիոն կառավարման ակնառու հատկանիշներ ունեցող Ադրբեջանը ռազմական գրոհ է նախաձեռնում Հայաստանի ուղղությամբ, որը ընտրել է զարգացման հենց ժողովրդավարական ուղին: Այս իրավիճակը առաջացնում է իհարկե բազմաթիվ հարցեր և ադրբեջանական գրոհը թերևս ունի մի շարք շերտեր, կապված լինելով անշուշտ ոչ միայն, իսկ գուցե նույնիսկ ոչ այնքան Վեհաժողովին հրավիրված չլինելու հետ:
Ի վերջո, Ադրբեջանը կրակում է նաև այն օրը, երբ տեղի է ունեցել ԵԱՏՄ Վեհաժողով՝ դարձյալ դեկտեմբերի 10-ին, որտեղ ԵԱՏՄ պատվավոր նախագահի կոչում ունեցող, Ղազախստանի նախկին նախագահ Նուրսուլթան Նազարբաևը հայտարարել է, թե ուրախ է հայ-ադրբեջանական կարգավորման առնչությամբ և կրկնում է Ադրբեջանին ԵԱՏՄ դիտորդի կարգավիճակ տալու շուրջ բանակցություն սկսելու իր առաջարկը: Ադրբեջանի գործողությունը ԵԱՏՄ Վեհաժողովին զուգահեռ, լիովին այդ կազմակերպության տրամաբանության և քաղաքական ռազմավարության շրջանակում է և այստեղ Ադրբեջանը գործում է միանգամայն սիմետրիկ: Իսկ ահա նույն ժամանակ ԱՄՆ նախաձեռնությամբ տեղի ունեցող ժողովրդավարության Վեհաժողովի հանդեպ Ադրբեջանի գործողությունը ոչ միայն սիմետրիկ չէ, այլ ըստ էության նաև ցինիկ: Մեծ հաշվով, դա ինչ որ իմաստով գրոհ է նաև հենց ԱՄՆ ուղղությամբ, որը հռչակում է աշխարհում ժողովրդավարության պաշտպանության օրակարգ:
Վաշինգտոնում ավելի քան 100 երկրների ղեկավարներ, բազմաթիվ այլ գործիչներ քննարկում են ժողովրդավարական, ազատ համակարգերի ապագան, իսկ խանական Ադրբեջանը ռազմական ագրեսիայի հերթական փորձն է անում այդ Վեհաժողովի մասնակցի վրա: Ընդ որում մասնակից, որը խորքային առումով ժողովրդավարության ռեգիոնալ սահման է: Հետևաբար առաջանում է հարց, հրատապ և արդիական հարց, թե Հայաստանի ժողովրդավարության պաշտպանության ի՞նչ կոնկրետ մեխանիզմներ կարող է առաջարկել Ժողովրդավարության պաշտպանության նախաձեռնությունը, եթե այն իհարկե իրապես, խորապես գաղափարական-արժեքային նախաձեռնություն է, այլ ոչ աշխարհաքաղաքական և աշխարհակարգային պայքարի մեխանիզմ: Թեև, այդ պարագայում ևս, էական է հարցը, թե Հայաստանն ինչ հուսալի տեղ կարող է ունենալ այդ մեխանիզմում, առանց արևելք, թե արևմուտք, կամ հյուսիս, թե արևմուտք դիլեմայի առաջ կանգնեցվելու, որովհետև Հայաստանի համար ներկայումս ոչ թե այդպիսի դիլեմաների առաջ կանգնելն է արդիական խնդիրը, այլ Ադրբեջանի մարտնչող հավակնությունները հիմնավորապես և համակարգորեն կանգնեցնելը: