Թուրքական լիրայի տենդի հերթական «նոպաների» ֆոնին Էրդողանը պաշտոնանկ է արել ֆինանսների նախարարին: Այդ քայլը վկայում է ներքին այն շոշափելի լարման մասին, որ առկա է Թուրքիայում տնտեսական վիճակի հետևանքով, որը Էրդողանի համար առաջացնում է քաղաքական մեծ ռիսկեր և նախարարի պաշտոնանկությամբ գոլորշի բաց թողնելու անհրաժեշտություն: Հայաստանում ներթուրքական իրադարձությունները վայելում են հանրային որոշակի հետաքրքրություն միանգամայն հասկանալի օբյեկտիվ պատճառններով: Միաժամանակ, հետաքրքրությունը պայմանավորվում է նաև «սպասումով», որ ներթուրքական զարգացումները կարող են ի վերջո բերել Էրդողանի ագրեսիվ դարաշրջանի ավարտի: Կա՞ այդպիսի հեռանկար ներթուրքական զարգացումներում, թե ոչ, հնարավոր է գնահատել թերևս մանրամասն ու հանգամանալից զննության արդյունքում:
Այն, որ Թուրքիայի նախագահն ունի լրջագույն խնդիր վարկանիշի, ըստ այդմ 2023 թվականին սպասվող հերթական նախագահական ընտրությանը հաջողության հնարավորության առումով, անկասկած է: Բայց, դատապարտված է Էրդողանը, թե ոչ, սա ասելը դեռ վաղ է: Միաժամանակ սակայն, Էրդողանի «անկման սպասումը», որ կարող է լինել հայկական հանրությունում, թերևս «իռացիոնալ» է այլ իմաստով: Հասկանալի է, որ այդ «սպասումը» կառուցվում է այն տրամաբանության կամ ակնկալիքի վրա, որ Էրդողանն է ագրեսիվ Թուրքիայի «պատճառը» ու բավական է, որ նա չլինի, և գործ ունենանք այլ, ավելի զուսպ և «հանդուրժող» հարևանի հետ: Դա թյուր սպասում կամ ակնկալիք է, և ոչ այն պարզունակ զգայական արտահայտության տրամաբանությամբ, որ՝ «թուրքը մնում է թուրք», «Թուրքիան երբեք հարևան չի լինի», և այլն: Խնդիրը միանգամայն օբյեկտիվ ու ռացիոնալ քաղաքական իրողությունների դաշտում է: Թուրքիայի քաղաքականությունը պայմանավորված չէ միայն Էրդողանով: Անշուշտ, անձի գործոնը պետության առաջին դեմքի կարգավիճակում ունի առանցքային նշանակություն, սակայն խորքային առումով ի վերջո անձի գործոնն է ենթակա լինում լայն զարգացումներին, այլ ոչ հակառակը:
Թուրքական քաղաքականությունն ու վարքագիծը այդ իմաստով առավել թելադրված կամ «ազդված» են ավելի լայն մակարդակում առկա նվազագույնը երկու դիմակայության գործընթացով՝ ամերիկա-ռուսական և ամերիկա-չինական: Կան այլ խոշոր գործոններ, սակայն կա նվազագույնը այդ երկու հարթությունը, որտեղ Թուրքիան ունի որոշակի դերային դիտարկումներ, և ինչն էլ բնականաբար թուրքական էլիտաներին է ստիպում մտածել սեփական դերի և ռիսկերի, հնարավորությունների ու հեռանկարների տարբեր մոդելավորումների մասին: Էրդողանը, կամ էրդողանյան Թոււրքիան խոշոր հաշվով աշխարհաքաղաքական տրանսֆորմացիաների հետևանք է, ըստ այդմ մտածել, թե Էրդողանի լինել-չլինելն է խնդիրը, թերևս կնշանակի գնալ սխալ չափումների և հաշվարկների ճանապարհով: Ելակետը այն իրողություններն են, որոնք ծավալվում են ավելի լայն մակարդակում և դրանով պետք է չափել թե Թուրքիայի վարքագծային հնարավոր դրսևորումները, թե՞ նաև Թուրքիայի հանդեպ հայկական քաղաքական վարքագծի բաղադրիչներն ու բովանդակությունը:
