Հայկական շախմատի առաջատար Լևոն Արոնյանն այսօրվանից ելույթ կունենա ԱՄՆ-ի դրոշի ներքո։ Այս տարվա սկզբին հայտնի շախմատիստը հանդես եկավ հայտարարությամբ Հայաստանից հեռանալու իր որոշման մեջ մեղադրելով իշխանություններին։ «Կարծում եմ՝ պարզ է, որ շախմատում հնարավոր չի հասնել համաշխարհային բարձունքների՝ առանց տևական ժամանակ կատարվող հսկայական աշխատանքի և պետության նպատակային օժանդակության: Կարևոր է նշել, որ մեր շախմատային հաջողություններում էական գործոն էր Հայաստանի երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի անձնական ուշադրությունը և տարիներ շարունակ ցուցաբերած կարևոր աջակցությունը: 2018 թվականի հեղափոխությունից հետո նոր կառավարությունը խոստացավ շարունակել այդ գիծը, սակայն խոստումը սահմանափակվեց ընդամենը մեկ տարի մասնակի օժանդակությամբ, որից հետո դա էլ դադարեց: Այդ ընթացքում շախմատի ասպարեզ ներխուժեցին սպորտաձևից բացարձակ անտեղյակ նորաթուխ պետական գործիչներ, որոնք մեր հաջողությունները վերագրելով իրենց, սկսեցին ինքնահաստատվել՝ նույնիսկ շանտաժի միջոցով: Նրանց հաջողվեց պառակտել տարիներով ձևավորված շախմատային համերաշխ ընտանիքը և ոլորտը վերածել քաոսի: Իմ մտահոգությունը իրավիճակի վերաբերյալ բազմաթիվ անգամ փորձել եմ ներկայացնել կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախկին նախարար Արայիկ Հարությունյանին, ոլորտի այլ պատասխանատուներին, ինչպես նաև ՀՀ վարչապետին՝ նրա հետ այս 3 տարիների ընթացքում ունեցած միակ հանդիպման ժամանակ, որի համար նա խստորեն սահմանել էր 15 րոպե»,- մասնավորապես ասել էր Արոնյանը:
Այս հայտարարությունից հետո Արոնյանը մոտ 10 ամիս շարունակեց ելույթ ունենալ Հայաստանի դրոշի ներքո։ Այս 10 ամիսների ընթացքում մարզասերները հույսեր էին փայփայում, որ Արոնյանը կվենարայի որոշումը, իսկ ՀՀ իշխանությունները քայլեր կձեռնարկեն անկախ Հայաստանի բոլոր ժամանակների ուժեղագույն մարզիկներից մեկին պահելու համար։ Այս 10 ամիսների ընթացքում սակայն, Արոնյանի հետ կապված մեզ համար որևէ դրական զարգացումներ տեղի չունեցան։ Բնական է, որ հասարակության որոշ շերտեր տեղի ունեցածի մեջ մեղադրում են իշխանություններին։ Այո, մեղավոր են նաև իշխանությունները։ Բազմից ենք շեշտել, որ Արոնյանի «կալիբրի» մարզիկներին պետությունը պետք է աչքի լույսի պես պահի։ Այո, Արոնյանի որոշման և հայտարարության մեջ առկա են քաղաքական երանգներ, բայց․․․։ Դա չպետք է խանգարեր բանակցություններ սկսել նրա հետ և ամեն ինչ սկսել նոր էջից։ Վերջերս մեծ գումարների դիմաց Բուլղարիայի հավաքականում հանդես գալու առաջարկ էր ստացել այս տարվա հոկտեմբերին աշխարհի չեմպիոնի կոչումը նվաճած Մալխաս Ամոյանը։ ԿԳՄՍ փոխնախարար Կարեն Գիլոյանի հավաստմամբ սակայն բանակցությունների արդյունքում Ամոյանը հրաժարվել էր Հայաստանից հեռանալու մտքից։ Սա թերևս ուժեղ մարզիկներին մեր երկրում պահելու լավագույն օրինակներից է։ Այստեղ հարգանքի է արժանի նաև Ամոյանի որոշումը։
Հայրենիքի պատիվը ավելի վեր դասելով՝ Ամոյանը մեր դրոշի ներքո նվաճեց աշխարհի չեմպիոնի կոչումը։ Հիշեցնենք, որ, սա առաջին դեպքը չէ, երբ Արոնյանը որոշում կայացրեց ելույթ ունենալու այլ պետության դրոշի ներքո։ 2003 թվականի ապրիլից նա պաշտոնապես սկսել էր ներկայացնել Գերմանիան։ Բնական է, որ լավ պայմաններից և վերաբերմունքից դրդված չէ, որ հայտնի շախմատիստը հեռացել էր։ Այստեղ, սակայն հարց է ծագում․ Արոնյանը ոչ մի թթու խոսք չէր հնչեցրել այն իշխանությունների հասցեին։ Պատասխանը կարծում ենք պարզ է։ Սպորտում քաղաքացիություն փոխել «խաղ ու պար» չէ։ Արոնյանը Հայաստանից հեռանալու որոշում կայացրեց երկրորդ անգամ, բայց միայն երկրորդ դեպքում հանդես եկավ կոշտ հայտարարությամբ՝ մատնանշելով մեղավորներին։
Անկախ Հայաստանի ուժեղագույն շախմատիստի որոշումը հարգելով և այն պրոֆեսիոնալ համարելով զերծ կմնանանք մեկնաբանություններից։ Արոնյանի և Ամոյանի որոշումները սակայն պետք է դառնան վառ օրինակ։ Վառ օրինակ, առաջին հերթին մարզիկների, սպորտի գերատեսչությունների ղեկավարների և մասնավորապես իշխանությունների համար։
