«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը
ԱՄՆ պետդեպը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որտեղ նորից հավասարության նշան է դրվել ագրեսոր Ադրբեջանի և զոհ հանդիասացող Հայաստանի միջև: Շատերը նշում են, որ սա Հայաստանի դիվանագիտական վատ աշխատանքի հետևանք է, առնվազն շաբաթներ առաջ պետք է Հայաստանը 24 ժամ շարունակ թմբկահարեր, որ մեր սուվերեն տարածքում ապրող համայնքների բնակիչները վտանգի մեջ են, շրջափակման մեջ են, խախտվում են բոլոր հիմնարար իրավունքները: Դուք ինչպե՞ս եք գնահատում պետդեպի հայտարարությունը:
Նախ, պետք է հասկանանք, որ Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրը, որի կարգավորմամբ զգաղվում է ԱՄՆ-ն որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկիր, որևէ կապ չունի հայ-ադրբեջանական վերջին պրոցեսների հետ: Այստեղ խոսքն արդեն Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տեղի ունեցող հրաձգության և Հայաստանի տարածքային ամբողջականության մասին է: Արցախի խնդիրը, բնականաբար, փոխկապակցված է այս խնդրի տրամաբանության հետ, բայց միաժամանակ պետք է հաշվի առնել, որ դրանք տարբեր բաներ են և Մինսկի խումբը, որպես միջնորդ, ըստ էության, Հայաստանի և Ադրբեջանի հարաբերությունների կարգավորման մեջ առանց ԼՂ խնդրի, չկա: Դա նշանակում է, որ մենք պետք է ջանքեր գործադրենք և Մինսկի խմբի առանձին համանախագահներին ասենք, որ Ադրբեջանին պետք է դատապարտել արդեն Հայաստանի սուվերենության դեմ ոտնձգություններ իրականացնելու համար: Ցավոք սրտի, մեր ԱԳՆ-ն և Վաշինգտոնում մեր դեսպանությունը, կարծես թե դրանով չեն զբաղվում:
Փաստորեն Ադրբեջանը Հայաստանի ինքնիշխան տարածք է ներխուժել, և սա պետք է բոլոր միջազգային կառույցների համար կարմիր գիծ լիներ, որպեսզի կեղծ հավասարության նշան չդրվեր երկու երկրների միջև: Ինչու, այդուհանդերձ, այդ նշանը դրվում է:
Բնականաբար, դա նույնպես մեր թերությունների կոնտեքստում պետք է դիտարկել, որ որևէ միջազգային կազմակերպություն, որևէ պետություն չի դատապարտում Ադրբեջանի գործողությունները սուվերեն Հայաստանի նկատմամբ: Սա առաջին հերթին մեր արտաքին քաղաքականության ձախողումն է, որովհետև ամբողջ աշխարհը 30 տարի խոսում էր Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մասին, բայց հիմա որևէ մեկը Հայաստանի տարածքային ամբողջականության մասին չի խոսում: Ես վստահ եմ, որ այստեղ մեղավորներն առաջին հերթին իշխանություններն են, որոնց համար մեր տարածքային ամբողջականության խախտումը չի դարձել միջազգային հանրությանը դիմելու, ակտիվ ու ագրեսիվ աշխատելու պատճառ:
Դուք անդրադարձել էիք Բայդենի կողմից Փաշինյանին համոժողովի հրավիրելու խնդրին՝ նշելով, որ այն օնլայն համաժողով է, ՀՀ վարչապետ ոչ մի տեղ էլ չի գնալու: Ընդհանրապես, այս հրավերը պետք է ընունվե՞ր, թե մերժվեր:
Բնականաբար, պետք է մասնակցել նման միջոցառումներին՝ հնարավորություն ունենալով ներգրավվածություն ապահովել միջազգային պրոցեսներին: Մի բան, ինչը մեր իշխանությունների մոտ ցավոք, չի ստացվում վերջին 4 տարիներին: Սա բավականին լուրջ խնդիր է մեր արտաքին քաղաքականության համար: Այս հարթակը, բնականաբար, կարելի է օգտագործել ծառայեցնելու հենց մեր ներգրավվածությանը:
Կարո՞ղ ենք արձանագրել, որ մենք հիմա ձախողված դիվանագիտության պտուղներն ենք քաղում:
Ընդհանրապես, միայն դիվանագիտության մասին պետք չի խոսել, պետք է խոսել գլոբալ արտաքին քաղաքականության մասին՝ հաշվի առնելով, որ դիվանագիտությունը արտաքին քաղաքականության գործիչներից մեկն է: Կա նաև խորհրդարանական դիվանագիտություն, որը մենք նույնպես չունենք: Կան նաև այլ ձևաչափեր, որոնք մենք չենք կիրառում մեր արտաքին քաղաքականությունը սպասարկելիս: Եվ որ ամենակարևորն է, չենք կարողանում ճիշտ աշխատել մեր Սփյուռքի, Սփյուռքի կառույցների հետ, մանավանդ այն երկրներում, որտեղ այդ կառույցները լուրջ ազդեցություն ունեն, օրինակ ԱՄՆ-ում:
Վստահության խնդիր կա՞ Սփյուռքի հետ հարաբերություններում:
Իհարկե, եթե նկատել եք, ԱՄՆ-ում Սփյուռքի հիմնական կառույցները չեն աշխատում դեսպանության հետ, բոյկոտում են դեսպանության հետ հնարավոր համագործակցությունը և աշխատանքը, ինչը բնականաբար, լրացուցիչ խանգարող հանգամանք է լինելու դեսպանի համար: Բայց այստեղ պետք է նշել, որ նման խոչընդոտ ստեղծողը հենց Հայաստանն է եղել, ոչ թե Սփյուռքը:
