Ֆրանսիան անհանգստացած է Դոնբասի շփման գծում «Բայրաքթարի» կիրառման փաստով, ըստ ռուսական ՏԱՍՍ-ի հայտնել է Ֆրանսիայի ԱԳՆ ներկայացուցիչը, նշելով, որ Փարիզը Գերմանիայի հետ միասին կշարունակի ջանքը Նորմանդական քառյակի շրջանակում Մինսկի պայմանավորվածությունների ուղղությամբ, որն ըստ ֆրանսիական կողմի Դոնբասի հակամարտության կարգավորման միակ համաձայնեցված հիմքն են: Ուկրաինական կողմը օրերս կիրառել է հարվածային անօդաչու, թուրքական «Բայրաքթարով» հարվածելով ինքնահռչակ Դոնբասի ուժերի հրետանուն: Այդ հանգամանքը շատերին է տվել հնարավոր լարվածության աճի և ռազմական գործողությունների վերսկսման մտավախության հիմք:
Ուկրաինական ուղղությամբ տեղի ունեցածը հատկանշական է երկու իրողության ֆոնին: Դրանից օրեր առաջ Մոսկվայում էր ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալ Նուլանդը, որի քննարկումների օրակարգում ուկրաինական հարցը էականներից էր: Ի վերջո, նկատենք, որ Նուլանդը դեռևս նախագահ Օբամայի վարչակազմում աշխատելով Պետքարտուղարի տեղակալի օգնական, էական դեր ուներ ուկրաինական իրադարձություններում 2013-14 թվականներին: Մոսկվայում Նուլանդը հանդիպել էր նաև ուկրաինական ճգնաժամի հարցով ՌԴ նախագահ Պուտինի հատուկ ներկայացուցիչ Կոզակին: Ընդ որում, հանդիպումից հետո Կոզակը խոսել էր ինքնահռչակ միավորների կարգավիճակի հեռանկարի հարցում ամերիկյան կողմի հետ որոշակի ընդհանուր պատկերացումների մասին: Թե հատկապես ինչ ընդհանուր պատկերացումների մասին էր խոսքը, Կոզակը չէր մասնավորեցրել:
Նուլանդի այցից մի քանի օր անց էլ Հելսինկիում ավելի քան վեց ժամանոց հանդիպում են անցկացրել ՌԴ և ԱՄՆ ԶՈՒ ԳՇ պետերը: Կասկած չկա, որ ուկրաինական հարցն այստեղ էլ եղել է ուշադրության էական առարկա, անշուշտ՝ աֆղանական հարցին զուգահեռ: Ընդհանրապես, ինչպես առիթ եմ ունեցել արտահայտվելու, Ուկրաինայից Աֆղանստան պետք է դիտարկել Ռուսաստանը պարուրող շղթա, որի օղակներից է նաև Կովկասը: Այդ շղթայում զարգացումները էապես փոխկապակցված են և այս կամ այն կերպ ազդեցություն են թողնում միմյանց վրա: Ահա այդ առումով է նաև էական, թե ինչ է տեղի ունենում կամ ինչ կարող է տեղի ունենալ Ուկրաինայում: Ֆրանսիայի անհանգստությունն այդ իմաստով ունի թերևս երկու հնարավոր մեկնակետ: Ամերիկա-ռուսական ռազմա-քաղաքական ինտենսիվ քննարկումներից հետո Ուկրաինայում տեղի է ունենում նշանային ակտ, որն ինքնին ոչինչ է, բայց հենց իր նշանայնությամբ կարող է լինել այսպես ասած մեկնարկային կրակոց: Այդ կրակոցը ամերիկա-ռուսական փոխհամաձայնությու՞ն է, որով կարող է դրվել լարվածության սկիզբ և ըստ այդմ էլ նորմանդական ձևաչափի վախճան, բերելով իրավիճակի, երբ կգա նոր ձևաչափի հարց որտեղ առանցքային կլինի արդեն ԱՄՆ-ը, դուրս մղելով Ֆրանսիային ու Գերմանիային: Կամ, եթե ուկրաինական ակտը ամերիկա-ռուսական անհամաձայնության նշան է, ապա հնարավոր է լարվածության միջոցով ԱՄՆ-ը պարտադրի Մոսկվային այն, ինչը չի ստացվել ռազմա-քաղաքական քննարկումներով:
Բոլոր դեպքերում, Փարիզի անհանգստությունն ու Նորմանդական քառյակի ձևաչափի հիշատակումը հատկանշական է: Մյուս հանգամանքը, որ կարող է անհանգստացնել Ֆրանսիային, կարող է լինել ուկրաինական ուղղությամբ Թուրքիայի դերակատարության աճը: Դա կարող է տեղի ունենալ նույն ամերիկյան ռազմավարության համատեքստում, բայց բացառել պետք չէ և այն, որ Ուկրաինան օրինակ դժգոհի ամերիկա-ռուսական քննարկումներից և փորձի «դիմել» թուրքական օգնությանը, այդպիսով փորձելով բարձրացնել իր սուբյեկտությունը: Բոլոր դեպքերում, Բայրաքթարը դարձել է թուրքական ազդեցության խորհրդանիշ և այն իհարկե անհանգստացրել է Փարիզին, որն առանց այդ էլ լուրջ պայքար է մղում Միջերկրծովյան ռեգիոնում Անկարայի հավակնությունները զսպելու համար: Ի դեպ, այդ զարգացումները Հայաստանի համար անթարթ ուշադրության արժանի են ոչ միայն շղթայական տրամաբանության մեջ, ֆիզիկապես կարծես թե լինելով հեռու: Գործնականում, դրանք կարող են և լինել ֆիզիկապես շատ մոտ, ընդհուպ սահմանակից: Խոսքը իհարկե հայ-ադրբեջանական սահմանային իրադրության վրա որևէ ազդեցության մասին չէ, կամ միայն դրա մասին չէ: Ի վերջո նկատենք, որ այս օրերին որոշակի կուլմինացիայի է մոտենում Վրաստանի առումով իրականացվող «Սահակաշվիլու վերադարձ» նախագծի կուլմինացիան: Չմոռանանք, որ Սահակաշվիլին ոչ միայն պարզապես գալիս էր Ուկրաինայից, այլ ղեկավարի պաշտոն էր զբաղեցնում Ուկրաինայի նախագահին կից կառույցում: Հոկտեմբերի 30-ին Վրաստանում ՏԻՄ ընտրության երկրորդ փուլն է, որը կարող է ունենալ Վրաստանում էլ կիրառվող «քաղաքական Բայրաքթարի» էֆեկտ: Հատկապես, որ կան կասկածներ, որ Ուկրաինայից բեռնանավով Վրաստան Սահակաշվիլու վերադարձի հարցում կարող էին դեր ունեցած լինել թուրքական հատուկ ծառայությունները:
