Հայաստանում մեծ ոգևորություն առաջացրեց տեղեկությունը, որ բժշկագիտության ոլորտի 2021 թվականի Նոբելյան մրցանակը ստացել է մոլեկուլային կենսաբան, նյարդաբան, մեր հայրենակից Արտեմ Փաթափությանը։ Նա ծնունդով Բեյրութից է, հետո տեղափոխվել և ապրում ու աշխատում է ԱՄՆ-ում:
54-ամյա մեր հայրենակիցը մրցանակը կիսում է գործընկեր, ֆիզիոլոգիայի պրոֆեսոր Դեյվիդ Ջուլիուսի հետ։ Այդ գիտնականները Նոբելյան կոմիտեի գնահատմամբ՝ տվել են մարդու օրգանիզմի վերաբերյալ ամենակարևոր հարցերից մեկի պատասխանը՝ «ինչպե՞ս ենք մենք զգում մեր շրջակա միջավայրը»։ Ըստ կոմիտեի, նրանց հայտնագործությունը թույլ կտա հասնել մի շարք հիվանդությունների բուժման:
Հայազգի առաջին Նոբելյան մրցանակակրի մասին տեղեկությունը մեծ արագությամբ տարածվեց ու տարածվում է հայկական համացանցում: Անկասկած, տարածման արժանի տեղեկություն է: Միևնույն ժամանակ սակայն, այդ տեղեկությունն ակամայից անում է մեկ այլ բացահայտում, որը թերևս հերթականն է՝ փոքր ազգերի կամ ժողովուրդների բարդույթ, որոնք հավաքականորեն չունեն համաշխարհային կյանքում մեծ հաջողություններ, նշանակալի դեր և մասնակցություն, ու փորձում են դա «փոխհատուցել» հռչակավոր հայրենակիցների այս կամ այն հաջողություն փնտրելով, տարածելով, դրանով ոգևորություն ապրելով: Ըստ էության, այստեղ էլ թերևս դրսևորվում է ժողովուրդների, ազգերի հոգեբանական մի առանձնահատկություն, երբ իրենց հռչակավոր հայրենակիցների համբավն իրենց լրահոսով կամ տեսադաշտով անցկացնելով, փորձում են ստանալ համաշխարհային տեսադաշտում հավաքականորեն հայտնվելու էֆեկտ: Պետք է նկատել սակայն, որ այդ էֆեկտը մեղմ ասած միշտ չէ որ աշխատում է, կամ գործում է թերևս միայն բացառիկ դեպքերում, այն էլ բավականին թույլ: Ի վերջո, այս կամ այն երկրից մեր հայրենակիցների այս կամ այն հաջողությունը աշխարհը խիստ հազվադեպ և հարաբերականորեն է չափում զուտ էթնիկ պրիզմայով:
Չափումները ժամանակակից աշխարհում ենթակա են որոշակի հավաքականության՝ պետական, կամ այլ կազմավորումների տեսքով: Ու այդ առումով, այդօրինակ տեղեկություններով ոգևորությամբ հանդերձ, հայ ժողովրդի համար թերևս գերխնդիր կամ առաջնահերթություն է մնում համաշխարհային կյանքում հավաքական հաջողության, մասնակցության, դերակատարման հարցը: Իսկ այդ իմաստով առանցքում թերևս պետք է լինի հայկական պետականությունը:
Հայաստան պետությամբ է, որ հայ ժողովուրդը պետք է կարողանա գտնել համաշխարհային կյանքում իր հավաքական, սուբյեկտային ներկայացվածության և դերակատարության, նաև կարևոր հաջողությունների և ձեռքբերումների ճանապարհը: Հայաստանում պետք է ստեղծվի այն միջավայրը, որը թույլ կտա թե մեր հայրենակիցների, թե այլ ազգերի ներկայացուցիչների ապրել ու աշխատել, Հայաստանում ստեղծելով և հայտնագործելով բաներ, որոնք կունենան համաշխարհային ուշադրություն, նշանակություն, հռչակ և գնահատում՝ որպես Հայաստանի միջավայրի ծնունդ, անկախ դրա հեղինակի ազգային պատկանելությունից: Դա է լինելու Հայաստանի, հետևաբար նաև հայության հաջողությունը, որում իրենց մասը կարող են ունենալ նաև բարեկամ ժողովուրդների և ազգերի ներկայացուցիչներ, այդպիսով նաև հավելյալ վկայություն լինելով, թե ապրելու, աշխատելու և ստեղծելու համար ինչպիսի շահեկան ու գրավիչ միջավայր է հայկական պետությունը:
