«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է «Հելսինկյան նախաձեռնություն-92» Լեռնային Ղարաբաղի կոմիտեի համակարգող, խաղաղության և մարդու իրավունքների միջազգային մրցանակների դափնեկիր Կարեն Օհանջանյանը։
–Պարոն Օհանջանյան, Ադրբեջանի ԱԳՆ–ն 44 օրյա պատերազմի տարելիցին հայտարարություն է տարածել՝ նշելով, որ Ադրբեջանը պատրաստ է կարգավորել հարաբերությունները Հայաստանի հետ միջազգային իրավունքի սկզբունքների, մասնավորապես` ինքնիշխանության, տարածքային ամբողջականության և միջազգային սահմանների անձեռնմխելիության հիման վրա»։ Դուք այդ երկրի հետ հարաբերությունների կարգավորում հնարավոր համարո՞ւմ եք։
–Որպես հաղթանակած երկիր ՝ Ադրբեջանը փորձում է առավելագույնի հասցնել 44-օրյա պատերազմի արդյունքներից ստացած օգուտը ՝ նվաստացնելով հայկական արժանապատվությունը: Օգտվելով Հայաստանի թուլությունից, միջազգային հանրությունից մեկուսացումից ՝ Ադրբեջանը փորձում է ժամանակակից համաշխարհային օրակարգը շեղել Ադրբեջան-Լեռնային Ղարաբաղ հակամարտության կարգավորման խնդրից, որի ժամանակ ԼՂՀ վերջնական կարգավիճակի որոշումը, միջազգայնորեն ճանաչված կարգավիճակը կնշանակի հայերի և ադրբեջանցիների առճակատման դարաշրջանի ավարտ: Չեմ կարծում, որ Հայաստանի ղեկավարությունն այնքան էլ չի հասկանում, թե ինչ է նշանակում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության ճանաչում, և այնքան հիմար չէ նման ինքնասպանության քայլ կատարելու հայկական երազանքին, և՛ հայկական պետականությանը վերջ դնելու համար: Եթե մենք հիպոթետիկ պատկերացնենք, որ Հայաստանի ղեկավարությունը գնալու է այս արկածախնդրության, ապա Հայաստանում բոլորը պետք է հստակ հասկանան. Ղարաբաղում մենք սվիններով կընդունենք այդ որոշումը, մենք նման բան ճանաչած կառավարությանը կհամարենք թշնամական …
-Ամփոփելով անցնող մեկ տարին, ի՞նչ եք կարծում մենք հետևություններ արե՞լ ենք մեր պարտությունից։
-Ցավոք սրտի, ոչ մի մխիթարական բան տեղի չի ունեցել ՝ ոչ բանակցային գործընթացում, ոչ բանակի արդիականացման մեջ՝ կապված մեր ժողովրդի անվտանգության հետ, ոչ էլ հասարակության, որն էլ ավելի է պառակտվել: Եվ դա ոչ միայն Հայաստանի իշխանությունների մեղքն է, այլև ապակառուցողական և ոչ կոմպետենտ ընդդիմության, որը մեծապես պատասխանատու է մեր Հայրենիքի մի մասի կորստի և հայկական արժանապատվության այնպիսի սարսափելի նվաստացման համար, ինչպիսին չկար նույնիսկ ցեղասպանությունից հետո: Այդ ժամանակ հույս կար՝ ամրապնդված ամբողջ ժողովրդի միասնությամբ: Այսօր, ցավոք, երկու հայկական պետություններում տիրում է գռեհիկ օրակարգ, որը չի համապատասխանում մեր ժողովրդի առջև ծառացած մարտահրավերին: Ազգային գաղափարի շուրջ համախմբվելու համար անհրաժեշտ է ամբողջ հասարակության վիթխարի ցնցում, որը կրկին, իմ մեծ ափսոսանքով, բացակայում է …
-Ադրբեջանի նախագահը նաև հայտարարել է, որ նրանք ովքեր ցանկանում են վերակենդանացնել «Լեռնային Ղարաբաղ» հանգուցյալին, դա պետք է անեն իրենց տարածքում և որ նա այդ հարցն արդեն կարգավորված է համարում։ Նման հռետորաբանության ֆոնին կարգավիճակի հարցի լուծում պատկերացնո՞ւմ եք։
-Ալիևը շատ բան կարող է ասել։ Իր երկրի ժողովուրդը ցանկանում է դա լսել, բայց չեն կարող անտեսել այն փաստը, որ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը որոշված չէ և այն գտնվում է միջազգային հանրության օրակարգում: Ուզում է դա, թե ոչ, նա ստիպված կլինի նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ: Հակառակ դեպքում Ադրբեջանին սպասվում է արբիտրաժային որոշում, որը պարտավոր կլինի հարգել: Համաշխարհային հանրությունը չի կարող համակերպվել միջազգային իրավունքի նման աղաղակող խախտման հետ, երբ ի պատասխան Լեռնային Ղարաբաղի հայերի ինքնորոշման իրավունքի՝ ուժ կիրառվեց այդ մարդկանց ոչնչացնելու համար: Համաշխարհային հանրությունը վաղուց պետք է ճանաչեր Լեռնային Ղարաբաղի անկախ հանրապետության գոյությունը, հակառակ դեպքում միջազգային իրավունքը կդադարի գոյություն ունենալ որպես իրավական հիմքերով հակամարտությունների լուծման գործիք ։
