Գորիս-Կապան միջպետական ավտոճանապարհին ստեղծված իրադրությունը, որ բարեբախտաբար հանգուցալուծվեց երկօրյա բարդ բանակցությունից հետո, վերստին ի ցույց դրեց այն «քվազիպետական» մտածողությունը, որ իշխել է Հայաստանում արցախյան առաջին հաղթանակից հետո ավելի քան քառորդդարյա ժամանակահատվածում, որը քայլ առ քայլ հաստատել է իրեն իշխանության դիրքում և այդ դիրքից կառուցել անձնական բարեկեցություն՝ պետական ըստ էության դատարկության ֆոնին:
Մոտ երեք տասնամյակ Հայաստանը պետական մակարդակով բանակցել է այդ թվում Գորիս-Կապան միջպետական ճանապարհին սահմանակից տարածքների հանդեպ ադրբեջանական իրավունքների առնվազն անուղղակի ճանաչման տրամաբանությամբ, և երեք տասնամյակ չի կատարել համարժեք աշխատանք, որպեսզի իրադարձությունների անցանկալի տրամաբանությամբ զարգացման պարագայում Հայաստանը ապահովված լինի գործուն այլընտրանքով, եթե ինչ-ինչ իրավիճակներից ելնելով սահմանային ճանապարհի երթևեկությունը դառնա խնդրահարույց, հատկապես հաշվի առնելով, որ խոսքը Իրանի հետ կարևորագույն հաղորդուղու մասին է, բացի բուն հայկական բնակավայրերի հետ կապից:
Ավելին, սկսելով Հյուսիս-հարավ այսպես ասած մեգանախագիծը, դրա իրագործումը Հայաստանի այն ժամանակի քաղաքական ղեկավարությունը սկսեց ոչ թե Սյունիքի ռազմավարական կարևորության հատվածներից, փորձելով առաջինն այնտեղ ստանալ նոր որակի ճանապարհի, նաև ռազմավարական այլընտրանքի էֆեկտը, այլ Արարատյան դաշտի և Արագածոտնի հատվածներից: Իսկ այդ հատվածները Հյուսիս-Հարավի նախատեսվող ամբողջ երկայնքի թերևս ամենաբարվոք և ուղիղ հատվածներն էին, որ չէին պահանջում հրատապ միջամտություն կամ վերափոխում: Իհարկե, մեգանախագծի տարիներ շարունակ տևած, բայց խայտառակ անորակ ընթացքը՝ թե շինարարության, թե դինամիկայի առումով, առանձին խոսակցության նյութ է: Բայց, նաև թերևս կոռուպցիոն մղումներից ելնելով է կատարվել այսպես ասած ամենահեշտ հատվածից սկսելու ընտրությունը, որովհետև ամենաբարդի դեպքում մեծ էր լինելու նաև արդյունավետության պատասխանատվությունը: Մինչդեռ, եղած պատկերը հիշեցրել է մոտ 50 և ավելի կմ երկարությամբ մի պայմանական «կերակրաման», որի երկայնքով «շարվել» են Հայաստանում մինչև 2018 թվականը կառավարած համակարգի ամենատարբեր տնտեսա-քաղաքական խմբեր՝ իրենց «ճանապարհային քվոտաներով», ըստ էության սնվելով մեգանախագծից, այն առավելագույնս արագ ու արդյունավետ իրագործելու փոխարեն: 2012-ին մեկնարկելիք և 2019-ին ավարտվելիք նախագիծը 2018-ի դրությամբ պատրաստ էր ընդամենը մոտ 10 տոկոսով, այն էլ խիստ խնդրահարույց որակով: Սա ռազմավարական մտածողության, կամ գուցե ավելի շուտ՝ Հայաստանում մոտ երեք տասնամյակ կառավարած հակառազմավարական մտածողության համակարգի տխուր ցուցիչն է: Ցուցիչ, որը իհարկե չի կարող լինել 2018-ից հետո եղած կառավարմանն առնչվող որևէ խնդրի արդարացում, այն էլ հավերժական արդարացում, սակայն մյուս կողմից վկայում է, որ Հայաստանի ռազմավարական հեռանկարի ապահովում չի կարող լինել այդ հեռանկարը մոտ երեք տասնամյակ ձախողած համակարգի վերադարձը՝ որևէ հաջողված կամ անհաջող վերափաթեթավորմամբ: Հայաստանին անհրաժեշտ է ռազմավարական մտքի նոր որակ, այդ որակի կապիտալիզացիայի նոր մեխանիզմ:
