Ադրբեջանում ԱՄՆ դեսպան Էրլ Լիթսենբերգերը այցելել է Նախիջևան, որտեղ արել է ամերիկա-ադրբեջանական հարաբերության և այդ թվում նաև Նախիջևանի ինքնավար հանրապետության վերաբերյալ էական հայտարարություններ: Մասնավորապես, նա խոսել է ամերիկա-ադրբեջանական հարաբերության կարևորության և դրա երեք «հենասյունների» մասին՝ անվտանգություն, էներգետիկա, մարդու իրավունքի աջակցություն: Միաժամանակ, Բաքվում ԱՄՆ դեսպանը խոսել է ամերիկյան ընկերությունների համար գործակցության հնարավորությունների սահմանմամբ, այդ թվում Նախիջևանի ինքնավար հանրապետությունում:
ԱՄՆ դեսպանի այցն ու հայտարարությունները իսկապես հետաքրքիր են: Մի կողմից նա արձանագրում է Բաքվի հետ աշխատանքի Վաշինգտոնի հետաքրքրությունը, մյուս կողմից կարծես թե բավականին նրբորեն ներկայացնում է այդ աշխատանքի «վաշինգտոնյան պայմանները»: Եվ առավել հետաքրքիր է այն, որ դրանք վերաբերում են նաև մասնավորապես Նախիջևանին: Փաստորեն, Վաշինգտոնը ակնարկում է Բաքվին, որ հետպատերազմյան շրջանում դժգոհ է ամերիկյան ներկայության համար պայմաններից և ակնկալում է ավելի բարենպաստ պայմաններ: Ընդ որում Նախիջևանի ուղղությամբ հատկանշական է այն, որ ԱՄՆ-ը փաստորեն ընդգծում է այդ գոտում իր ներկայությունն ուժեղացնելու հավակնությունը, ինչը բնականաբար առաջինը բախվելու է թուրքական շահին, քանի որ Նախիջևանը գործնականում թուրքական մեծ ներկայությամբ գոտի է, կամ այլ կերպ ասած՝ թուրքական գոտի, որը ըստ էության միայն դե յուրե է Ադրբեջանի կազմում:
Նախիջևանն անշուշտ առանցքային է նաև Իրանին սահմանակից լինելու իմաստով և որոշակիորեն, Նախիջևանում առկա է նաև իրանյան մրցակցության հանգամանքը: Այդպիսով, ներկայացնելուց Նախիջևանում սեփական ներկայությունը էապես ավելացնելու կամ պարզապես հաստատելու հայտ, ԱՄՆ-ը գործնականում կարող է լիովին նոր իրավիճակ ստեղծել Նախիջևանում և դրա շուրջ: Ընդ որում, այստեղ կարող է լինել անգամ քողարկված առաջարկ Բաքվին՝ «վերադարձնել» Նախիջևանը: Ասել կուզի, ԱՄՆ-ը առաջարկում է Բաքվին նպաստել Նախիջևանում ամերիկյան ներկայությանը և այդպիսով որոշակիորեն «վերադարձնել» Թուրքիայի դե ֆակտո վերահսկողության անցած այդ ռեգիոնը: Կընդունի՞ Բաքուն Վաշինգտոնի առաջարկը: Եվ ի՞նչ կլինի այն չընդունելու պարագայում:
