Գիտնականներն առաջին անգամ օգտագործել են մոնոկլոնալ հակամարմիններ՝ մալարիայի վարակից մի քանի տասնյակ կամավորների պաշտպանելու համար, որոնք համաձայնել էին մասնակցելու կլինիկական փորձարկումներին: Այս մասին հինգշաբթի օրը հայտարարել է Ալերգիայի և ինֆեկցիոն հիվանդությունների ամերիկյան ազգային ինստիտուտի (NIAID) մամուլի ծառայությունը:
«Այս փորձերի արդյունքները ցույց են տալիս, որ մոնոկլոնալ հակամարմինների մեկ ներարկումը հիվանդներին պաշտպանում է մալարիայից առնվազն 9 ամիս: Հետագա դիտարկումները, հուսով ենք, կհաստատեն և կլրացնեն այս նախնական փորձարկումների արդյունքները»,-ասել է NIAID- ի տնօրեն Էնթոնի Ֆաուչին, որի խոսքերը մեջբերում է ինստիտուտի մամուլի ծառայությունը։
Մալարիան մարդկանց շրջանում ամենատարածված ինֆեկցիոն հիվանդություններից է: Դրա հարուցիչներն են Plasmodium ցեղի միաբջիջ մակաբույծները: ԱՀԿ -ի ներկայիս գնահատումների համաձայն, աշխարհում մալարիայի բոլոր տեսակների կրող մարդկանց թիվը կազմում է մոտ 220 միլիոն: Ամեն տարի այս հիվանդությունից մահանում է մոտ 400 000 հիվանդ: Հիվանդների զգալի մասն ապրում է Աֆրիկայում և Հարավային Ասիայի զարգացող երկրներում:
NIAID- ի լաբորատորիայի ղեկավար Ռոբերտ Սեդերի գլխավորած հետազոտողների միջազգային խումբը մի քանի տարի աշխատում է մալարիայի համաճարակի զսպման նոր մեթոդների մշակման վրա: Մասնավորապես, գիտնականները փորձում են հասկանալ՝ հնարավո՞ր է արդյոք ստեղծել սինթետիկ հակամարմիններ, որոնք կարող են չեզոքացնել Plasmodium-ը մարդու օրգանիզմ մտնելիս:
Հակամարմինների կիրառման առաջին հաջողությունները
Երեք տարի առաջ Սեդերը և նրա գործընկերները գտել են մալարիայի փորձնական պատվաստանյութ ստացած մարդու: Ստեղծած CIS43 հակամարմինը կարողացել է կապվել մակաբույծի բջիջների մակերևույթի այն կետի հետ, որն իրականում երբեք չի փոխվում ՝ դարձնելով այն գրավիչ թեկնածու նմանատիպ մոնոկլոնալ հակամարմիններ ստեղծելու համար:
Հետագա տարիները գիտնականներն անցկացրել են այդ այդ մոլեկուլի սինթետիկ տարբերակը ստեղծելով, որը ստացել է CIS43LS անվանումը, ինչպես նաև փորձարկել են դրա անվտանգությունն ու արդյունավետությունը մկների և այլ կենդանիների վրա կատարված փորձերի ժամանակ: Այս փորձարկումների հաջող ավարտը ճանապարհ է հարթել կլինիկական փորձարկումների առաջին փուլի համար, որին մասնակցել են 18 -ից 50 տարեկան 40 առողջ կամավորներ:
Այս փորձերի մասնակիցները համաձայնել են ստանալ հակամարմինների մեկ կամ երկու ներարկում, ինչպես նաև թույլ են տվել գիտնականներին փորձել իրենց վարակել մալարիայի մոծակների օգնությամբ, որոնց օրգանիզմում առկա են եղել Plasmodium falciparum- ի սպորները: Ինչպես ցույց են տվել դիտարկումները և փորձերը, հակամարմինների ներթափանցումը օրգանիզմ չի հանգեցրել վտանգավոր կողմնակի ազդեցությունների ի հայտ գալուն, և միևնույն ժամանակ այն պաշտպանել է բոլոր կամավորներին մալարիայով հիվանդանալուց:
Մոտ ապագայում գիտնականները նախատեսում են ավելի լայն կլինիկական փորձարկումներ անցկացնել Մալիում՝ Արևմտյան Աֆրիկայի երկրներից մեկում, որի բնակիչները հաճախ վարակվում են մալարիայով: Սեդերը և նրա գործընկերները հույս ունեն, որ այդ փորձերը կհաստատեն այդ հակամարմինների անվտանգությունն ու բարձր արդյունավետությունը, ինչպես նաև կօգնեն նվազեցնելու մալարիայի դեպքերը այդ երկրում:
