Հայաստանի համար Եվրամիության ֆինանսական օժանդակության փաթեթի կարևորության մասին չեն խոսում միայն ալարկոտները, կամ խոսում են նույնիսկ նրանք: Իհարկե խոսում են տարբեր կերպ, օրինակ կան որոշակի ուժեր, որոնք փորձում են այդ փաթեթը ներկայացնել իբրև «մեծ դավադրություն», դրանում տեսնելով իրականում հայաստանյան համակարգային պատկերում սեփական «կորպորատիվ» դիրքերի չեզոքացման վտանգ: Սակայն, այս պարագայում խոսակցության առարկան այդ ուժերն ու նրանց դիրքերը չեն, հատկապես նկատի ունենալով այն, որ թե այդ ուժերը, թե դիրքերը, այլևս չափից լավ տեսանելի են ու հասկանալի: Տվյալ պարագայում առանցքային հարցը թերևս այլ է:
Անցնող մոտ երկու տասնամյակի ընթացքում, երբ Հայաստանի ու եվրոպական կառույցների հարաբերությունը մտավ որոշակիորեն ինստիտուցիոնալ փուլ, Հայաստանը ամենատարբեր խողովակներով՝ քաղաքացիականից մինչև պետական կառավարման, ստացել է հարյուրավոր միլիոն եվրոյի տարաբնույթ աջակցություն: Տարիներ շարունակ փողեր են ծախսվել թե քաղաքացիական դաշտում նոր որակի ինստիտուտներ ձևավորելու, թե պետական կառավարման համակարգի շրջանակում ռեֆորմացիա իրականացնելու համար: Եվ, բնականաբար հարց է առաջանում, թե ու՞ր է դրա արդյունքը, կամ ո՞րն է դրա խորքային արդյունքը, կա՞ դրա խորքային հետք: Տարբեր անվանումներով հետքերը իհարկե առկա են, ընդ որում բավականին տպավորիչ անվանումներով: Ավելին, Հայաստանում կառավարող քաղաքական ուժերից մեկը նույնիսկ դարձել է Եվրամիության ամենամեծ կուսակցության՝ ԵԺԿ անդամ: Այդ ամենը սակայն Հայաստանում ամրացրել է ոչ թե համակարգային արդիականացումն ու հասարակական տիրույթում արդիական, սթափ, առաջադեմ արժեհամակարգի խորացումը, այլ համակարգային ինքնախաբեությունը: Ընդ որում, այդ համակարգային ինքնախաբեության մաս է կազմել թերևս նաև Եվրոպան, համարելով գուցե, թե Հայաստանում կա ինտեգրացիայի էֆեկտիվ գործընթաց և դրա համար ծախսվող փողը հասնում է իր նպատակին:
Գործնականում սակայն, իրենց նպատակները սպասարկել են բյուրոկրատիայի երեք բևեռներ՝ Հայաստանի պետական-քաղաքական բյուրոկրատիա, Հայաստանի «քաղաքացիական բյուրոկրատիա», ու Եվրաբյուրոկրատիա, այդ թվում Հայաստանում ներկայացված կառույցների ղեկավարներ կամ այլ պաշտոնյաներ: Եվ մեծ հաշվով տարիներ շարունակ տեղի է ունեցել ֆինանսական մեծ հոսք, որի խորքային էֆեկտիվության խնդրի հանդեպ զանազան պատճառներով անտարբեր են եղել բոլորը, թե ֆինանսավորողը, թե ֆինանսավորման հասցեատերերը: Լուծվել են ընդամենը խմբային, կոնյուկտուրային հարցեր, անշուշտ առանձին բացառություններով, երբ իսկապես արվել է կարևոր գործ այս կամ այն ոլորտում նոր որակի բարձր ստանդարտներ սահմանելու ուղղությամբ: Պարզապես, ի տարբերություն Հայաստանի պետական բյուջեի ծախսի ոչ էֆեկտիվության հանդեպ հանրային վերաբերմունքի, եվրոպական բյուջեից արվող ծախսի ոչ էֆեկտիվության հանդեպ Հայաստանում չի եղել մեծ ուշադրություն, քանի որ դա այսպես ասած եվրոպացի հարկատուի հոգսն էր, որի համար էլ Հայաստաը փոքր կետ էր: Այդպիսով, երբ խոսում ենք Հայաստանի համար մոտ 2-2,5 միլիարդեվրոյի փաթեթի հնարավորության մասին, ապա շատ կարևոր է, որպեսզի մինչ փողի Հայաստան գալը առարկայական խոսակցություն ծավալվի նաև այդ փողի ծախսի էֆեկտիվության շուրջ, որպեսզի այդ փողը Հայաստանում թողնի հետք ոչ միայն զուտ սոցիալ-տնտեսական բարեկեցության, այլ նաև հասարակական համակեցության խորքային արդիականացման, Հայաստանում համակեցության իսկապես բարձր ստանդարտի ներդրման առումով: Այստեղ անշուշտ անելիքը բոլորի դաշտում է, կառավարությունից մինչև հասարակություն, և իհարկե՝ եվրոպական կառույցները, որոնք Հայաստանում ունեն նկատելի թարմության և կրեատիվի անհրաժեշտություն, սկսած գործընկերների մակարդակից, մինչև գործունեության մեթոդաբանություն: