Արտաքին քաղաքական իրադրությունների սրմանը զուգահեռ, անկախ առիթից կամ պատճառից, անմիջապես բացահայտվում է Հայաստանի ներքին քաղաքական դատարկությունը: Այդ իրավիճակներում ակնառու է դառնում, թե որքան աղքատ է Հայաստանի ներքաղաքական դաշտը գաղափարական և սոցիալական բազավորման տեսանկյունից: Խոսքն այն մասին չէ, որ իսպառ բացակայում են գաղափարի կրող քաղաքական ուժեր կամ գործիչներ, որոնք շոշափում են լուրջ և կարևոր հարցեր ներքին ու արտաքին քաղաքական համալիր ասպեկտով:
Խոսքն այն մասին է, որ Հայաստանում գոյություն չունեն այդպիսի համակարգեր , որոնք հիմնված են սոցիալական շերտերի վրա և նպաստում են պետական դիմադրունակության համակարգի համալրմանը: Հայաստանում կա պետական կառավարման համակարգը, իր այսպես ասած կարգավիճակից և անբեկանելի պատասխանատվությունից ու իմպերատիվ պարտավորվածությունից բխող դերակատարումով, և կա նախկին կառավարման համակարգից մնացած քրեա-օլիգարխիկ տրամաբանությունը չթոթափած և ավելին, այդ տրամաբանության վրա կառուցված քաղաքական հաջողության խաղադրույք կատարող համակարգը: Այդ համակարգը իր կառավարող կարգավիճակի ժամանակաշրջանում անկասկած ստիպված էր զբաղվել քաղաքականությամբ և ստանձնել քաղաքական պատասխանատվություն ամենատարբեր հարցերի առնչությամբ, բայց այժմ ազատ լինելով այդ կարգավիճակից, մեծ հաշվով գործում է «անսահմանափակ անպատասխանատվությամբ ընկերության» սկզբունքով, որպես համակարգ ավելի շատ նպաստելով Հայաստանի խոցելիության աստիճանի բարձրացմանը, քան հակառակը: Այլ համակարգ, Հայաստանում գործնականում գոյություն չունի, իսկ առանձին ուժերի կամ գործիչների առկայությունը չունի և չի կարող ունենալ օգտակար գործողության այն գործակիցը, որը պահանջվում է արտաքին մարտահրավերների ծավալի և աստիճանի առկայության պարագայում: Հայաստանի համար այդ առանցքային խնդիրը ընդգծվեց նաև հունիսի 20-ի արտահերթ ընտրությանը:
Ամբողջ հարցն այն է սակայն, թե երբ է ուրվագծվելու խնդրի լուծման որևէ գործընթաց: Ընդ որում, հարկ է նկաատել, որ դրա նախաձեռնությունը կարող է լինել տարբեր, այդ թվում կուսակցական դաշտերում, սակայն լուծումը և ընթացքը թերևս աներկբայորեն պահանջելու է վերկուսակցական տրամաբանությամբ աշխատանք, որտեղ առանց կուսակցական կաշկանդվածության կներգրավվեն մասնագիտական, գաղափարական, հայեցակարգային, ստեղծագործական ներուժ ունեցող խմբեր և շրջանակներ: Հայաստանում այդ գործընթացը ընդհուպ ազգային անվտանգության հրամայական է:
