Ռուսական փորձագիտական «ծանր հրետանիները» արդեն մի քանի օր է տագնապ են հնչեցնում Կովկաս Վաշինգտոնի և Փարիզի «բլից-կրիգի» մասին, որի նպատակն է լինելու ռեգիոնում Ռուսաստանի դիրքի սահմանափակումն ու չեզոքացումը: Դեռևս մի քանի ամիս առաջ տարբեր առիթներով արտահայտեցի դիտարկումս, որ Ֆրանսիան հարավկովկասյան ռեգիոնում ներկայացնում է սկզբունքորեն նոր դերակատարման հայտ, որի «հենակետը» լինելու է Հայաստանը, ինչն արտահայտվում էր արդեն իսկ Արցախի դեմ պատերազմի օրերից, և առավել ևս հետպատերազմյան շրջանում բավականին կոնկրետ և առարկայական հայամետ դիրքորոշումների դրսևորմամբ, ընդհուպ խորհրդարանական երկու պալատների մակարդակով Արցախի անկախության ճանաչման մասին բանաձևերի ընդունմամբ, այն էլ 1994 թվականի սահմաններով: Միևնույն ժամանակ, արտահայտում էի տեսակետ, որ Ֆրանսիան այդ նոր դերի հայտը ներկայացնում է ԱՄՆ նոր վարչակազմի հետ փոխհամաձայնեցված տրամաբանությամբ, քանի որ առանց ամերիկյան գործուն ներգրավվածության կամ աջակցության, Փարիզն օբյեկտիվորեն ի զորու չէ Կովկասում ճեղքել պատերազմով հաստատված ռուս-թուրքական պատը, անկախ Ռուսաստանի և Թուրքիայի միջև փոխհարաբերության հարաբերականության և բազմաշերտ հակասականության հանգամանքից: Օրերս Վաշինգտոնում արցախյան թեման քննարկեցին ԱՄՆ պետքարտուղար Բլինքենն ու Ֆրանսիայի արտգործնախարար Լե Դրիանը: Վաշինգտոնն ու Փարիզը ակնհայտորեն մշակում են առաջարկներ, որոնք առաջին հերթին ներկայացվելու են Ռուսաստանին: Նրանք մի կողմից ցույց են տալիս իրենց ռազմավարական հաստատակամությունը, այդ թվում Եվրամիության՝ Հայաստանին և Վրաստանին հատկացվելիք համախառն արժեքով մոտ ութ միլիարդ եվրոյի աջակցության փաթեթի տեսքով, մյուս կողմից հայտնում են այդ օրակարգի շուրջ Ռուսաստանի հետ փոխհամաձայնության գալու պատրաստակամություն, եթե Մոսկվան պատրաստ է Կովկասի գլխավոր գործընկեր դիտարկել ոչ թե Թուրքիային, այլ Վաշինգտոնն ու Փարիզը: Ամբողջ հարցն այստեղ այն է, որ Ռուսաստանը այդպիսով կանգնած է ոչ թե ռացիոնալ երկու տարբերակի ընտրության, այլ ռացիոնալության և բարդույթների մրջև ընտրության առաջ:
Ռացիոնալությունը Մոսկվայից պահանջում է հրաժարվել մեծապետական բարդույթներից, այդ թվում և առավել ևս Կովկասի առնչությամբ, և դիտարկել ռեգիոնում Վաշինգտոնի և Փարիզի հետ համատեղ նոր դերի հնարավորությունն ու հեռանկարը, փոխզիջման գնալով իրենց, ոչ թե Աննկարայի հետ: Մյուս տարբերակն այն է, որ Մոսկվան «հպարտ մեծապետականության» դիրքից կմերժի Կովկասում իր դերը Վաշինգտոնի և Փարիզի հետ պայմանավորվածությամբ վերափոխելու հնարավորությունը և կընտրի Թուրքիային ու նրա սատելիտ Ադրբեջանին զիջելու տարբերակը, այդպիսով առաջնորդվելով ոչ թե ռացիոնալությամբ, այլ բարդույթով:
Ակնառու է, որ ներկայումս կա թուրք-ադրբեջանական մի հսկա շրջանակ, այդ թվում Ռուսաստանում լոբբիստական կարողությամբ, որը սկսել է ահռելի ռեսուրս և ջանք գործադրել Կրեմլում այդ առնչությամբ քաղաքական որոշումները «բարդույթների» վրա պահելու համար: Թուրքիան ու Ադրբեջանը քաղում են այդ իրավիճակի պտուղները և շարունակելու են դա, քանի դեռ Մոսկվայում ընտրությունը ռացիոնալի օգտին չէ: Տվյալ պարագայում թիրախում Վաշինգտոնի և Փարիզի նոր առաջարկներ են, որոնք դեռևս հանրայնացված չեն, պայմանավորված գուցե Ռուսաստանի հետ քննարկումներով, բայց ըստ ամենայնի բավականին «ընթեռնելի» են Բաքվում, Անկարայում, և Մոսկվայի վերնախավի նրանց տարատեսակ տնտեսա-քաղաքական հենարաններում, և ինչն արտահայտվում է Կովկասում Արևմուտքի ներկայության հնարավորության դեմ մեկնարկած լայնածավալ արշավով, այդ թվում նաև հայաստանյան տիրույթում: