Հայաստանի ռազմաարդյունաբերությունը կարող է դառնալ այն ոլորտը, որը լոկոմոտիվի դեր կխաղա ամբողջ տնտեսության համար: Այսպիսի նպատակադրումը Հայաստանի խնդիրներին ու մարտահրավերներին միանգամայն համարժեք է, մյուս կողմից, սակայն, անշուշտ առկա է դրանց գործնականացման խնդիր: Վերջին հաշվով աներկբա է, որ ներկայումս ռազմաարդյունաբերության համաշխարհային ոլորտը չափազանց լուրջ մրցակցության և հսկայական ֆինանսական ներդրումներ կլանող ու պահանջող ոլորտ է:
Միաժամանակ, այդ մրցակցությունը նաև ռազմա-քաղաքական և աշխարհաքաղաքական էական գործոնների համադրությունից կախված ոլորտ է: Եթե այդ տեսանկյունից ենք դիտարկում Հայաստանի ռազմաարդյունաբերության ապագան, ապա այստեղ երևի թե աներկբա է դառնում ազդեցիկ գործընկերների անհրաժեշտությունը, առանց որի թերևս շատ դժվար կլինի ռազմաարդյունաբերական ներուժի լիարժեք ծավալումը:
Հայաստանն ունի անհրաժեշտ մտավոր ներուժը, սակայն պետք են մեծ ֆինանսական ներդրումներ և աշխարհաքաղաքական, ռազմա-քաղաքական աջակցություն: Այստեղ, իհարկե, խնդիրն այսպես ասած «մեծ կամ ավագ եղբայր» փնտրելը չէ, որը կբռնի Հայաստանի ձեռքն ու կտանի ռազմաարդյունաբերության համաշխարհային շուկա: Այստեղ խոսքը վերաբերում է գործընկերային շահերի համադրության մասին, որը կենթադրի ոչ միայն բիզնես հետաքրքրություն, կոմերցիոն հետաքրքրություն, այլ նաև աշխարհաքաղաքական ռազմավարությունների ներդաշնակում: Իսկ այդ իմաստով իրավիճակը բավականին նուրբ է, հաշվի առնելով այն, որ Հայաստանը հանդիսանում է ռազմա-քաղաքական մի դաշինքի անդամ, որի հետ սակայն ակնհայտորեն բացակայում են ռազմավարական ընդհանուր հետաքրքրությունները: Խոսքը ՀԱՊԿ-ի մասին է: Միևնույն ժամանակ, այդ խնդիրն առկա է նաև Հայաստանի ռազմավարական դաշնակցային երկկողմ հարթության վրա՝ Հայաստան-Ռուսաստան: Փաստ է այն, որ դեռ Սերժ Սարգսյանի պաշտոնավարման վերջում, երբ վերջինս ռուսական «Իզվեստիա» պարբերականում իր հեղանակած հոդվածում խոսեց Հայաստանում Ռուսաստանի օգնությամբ և առաջնորդությամբ ռազմարդյունաբերական հզորություններ ստեղծելու անհրաժեշտության մասին, այս թեման շրջանառվելուց հետո գործնականում չունեցավ հրապարակային շոշափում: Մինչդեռ խնդիրը միայն այն չէ՝ ընդունո՞ւմ է Ռուսաստանը գաղափարը, թե՞ նրան չի հետաքրքրում ռազմաարդյունաբերական հայկական պոտենցյալը: Հարցն այն է, թե արդյո՞ք Մոսկվան կհանդուրժի, որպեսզի արցախյան երկրորդ պատերազմից հետո Հայաստանն իր այդ ներուժը փորձի զարգացնել այլ գործընկերների օգնությամբ, որոնց կարող է հետաքրքրել հայկական առաջարկը թե՛ բիզնես, թե՛ ռազմա-քաղաքական, աշխարհաքաղաքական տեսանկյունից: Իսկ այդ ուղղությունները կարող են լինել տարբեր վեկտորներով՝ հայ-վրացական, հայ-չինական, անգամ հայ-իրանական, հայ-իսրայելական, անգամ բազմակի ֆորմատներով:
Բայց ինչպես տնտեսական և քաղաքական, այսպես ասած, ապառազմական ուղղությունների, առավել ևս ռազմաարդյունաբերության պարագայում առաջանում է Ռուսաստանի խանդի հարցը, և այդ հարցում էլ առավել ևս Ռուսաստանում թուրք-ադրբեջանական լոբբինգի: Այսինքն՝ այստեղ հարցը լոկ այն չէ, որ Մոսկվան կարող է չօգնել, այլ նաև այն, որ կարող է խանգարել: Ընդ որում՝ հարցն այս դեպքում միայն արտաքին գործընկերային որոնումները չեն, այլ նաև ներքին ռեսուրսների առավելագույն մոբիլիզացիան, որի միջոցով պետք է ձևակերպվի Հայաստանի ռազմաարդյունաբերական հայտը: Իսկ այստեղ ակնառու է, որ այն չի կարող լինել լոկ ներքին ցիկլ, որը կապահովի հայկական բանակն անհրաժեշտ տեխնոլոգիական միջոցներով և սպառազինությամբ: Այդ ներքին ցիկլի կենսունակությունը չի կարող լինել տևական, քանի որ Հայաստանի մասշտաբները բավական փոքր են ինքնաբավ ցիկլերի համար: Արտաքին կոոպերացիան անխուսափելի անհրաժեշտություն է, որտեղ սակայն Հայաստանի համար հավերժական հարցն է:
