Պաշտոնական Երևանն ու Մոսկվան բանակցություններ են սկսել Հայաստանում ռուսական ռազմակայանի ընդլայանման շուրջ, և այդ նպատակով Ռուսաստանի մայրաքաղաք է մեկնել ներկայացուցչական պատվիրակություն՝ բաղկացած Հայաստանի պաշտպանության, արտաքին գործերի, տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունների, Զինված ուժերի Գլխավոր շտաբի, հայ-ռուսական միացյալ խմբավորման, ինչպես նաև Կադաստրի կոմիտեի բարձրաստիճան ներկայացուցիչներից։
Վարչապետի պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանի այս հունիսի 23-ի որոշումից տեղեկանում ենք. «Հայաստանի տարածքում ռուսաստանյան ռազմակայանի տեղակայման և գործառնման նպատակով հողատարածքների և անշարժ գույքի փոխանցման հայ-ռուսական միջպետական հանձնաժողովի 13-րդ նիստին մասնակցելու նպատակով 2021 թվականի հունիսի 26-ից մինչև հուլիսի 1-ը Ռուսաստանի Դաշնություն (Մոսկվա) գործուղել պատվիրակություն»։
Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի նախագահ Ստեփան Գրիգորյանի համար իշխանությունների քաղաքականությունն անհասկանալի է․. «Չեմ հասկանում՝ ռազմաբազայի ընդլայնման կամ նոր ռազմաբազայի տեղադրման անհրաժեշտությունը։ Ոչ միայն պատերազմը, այլ հետպատերազմյան շրջանը ցույց տվեցին, որ Ռուսաստանը մեզ չի պաշտպանում։ Չեմ հասկանում, թե մենք ինչու ենք շարունակում հենց Ռուսաստանի հետ կապել մեր անվտանգությունը։ Մեր սահմանները մենք կարող ենք պաշտպանել Սյունիքում կամ Գեղարքունիքում տեղակայելով բազմազգ միջազգային խաղաղապահներին՝ եթե դիմենք ՄԱԿ անվտանգության խորհուրդ»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Մեր զրուցակցի խոսքերով՝ Ռուսաստանն ի պաշտոնե հրաժարվել է մեզ աջակցել, երբ Ադրբեջանը ներխուժեց Սյունիքի ու Գեղարքունիքի տարածք. «Բոլոր խոշոր խաղացողները դատապարտեցին Ադրբեջանին, պահանջեցին, որ զորք դուրս բերի մեր տարածքից, Ռուսաստանն ասաց, որ դրանք վիճելի տարածքներ են։ Շատերը չեն հասկանում դա ինչ է նշանակում, ես կբացատրեմ։ Ռուսաստանը բառացիորեն ասաց՝ ո՞վ է ասում, որ Ադրբեջանը մտել է Հայաստանի սուվերեն տարածք։ Մեր քարտեզները դա ցույց չեն տալիս, դեռ պետք է ուսումնասիրենք։ Ռուսաստանն օգտվում է այն իրավիճակից, որ Ադրբեջանը ագրեսիվ քաղաքականություն է վարում, Հայաստանն էլ իրեն պաշտպանելու ժամանակ ու հնարավորություն չունի։ Ես համոզված չեմ, որ այս ճանապարհով գնալը արդյունավետ կլինի։ Հիշու՞մ եք՝ 2014 թվականին, նախկին իշխանությունների ժամանակ քննարկվում էր հնարավորություն Ռուսաստանի հետ ստեղծել համատեղ ռազմական ուժեր, ստորաբաժանումներ։ Մենք այն ժամանակ էլ էինք ասում՝ դա ինչի՞ համար է մեզ պետք, ոչինչ չի տալու։ Եվ արդյունքում՝ ոչ մի բան չտվեց։ Այն պայմանագիրը, որով մենք Ռուսաստանի հետ ունենք համատեղ զորախումբ՝ չաշխատեց ո՛չ պատերազմի ժամանակ, ոչ էլ ավելի ուշ, երբ Ադրբեջանը մտավ մեր տարածք։ Ուրեմն՝ ես այս տրամաբանությունը չեմ հասկանում»։
Գրիգորյանը հիշեցնում է, որ պատերազմից հետո խորհրդարանական ուժերից մեկը և պրոռուսական ուժերից մեկը ասում էին, որ շատ լավ կլինի, որ Սյունիքում հայտնվեն ռուսական ուժեր․ «Հայտնվեցին, հետո՞։ Բայց իրենք պաշտպանեցի՞ն մեզ, երբ ադրբեջանական զորքը մտավ Սյունիք ու կանգնած է առ այսօր։ Ես միայն կասեմ, որ իշխանությունների տրամաբանությունն անհասկանալի է, բայց գուցե իրենք ինչ-որ բան գիտեն, որը մենք չգիտենք»։
Մեջբերեցինք ռուս քաղաքագետ Մոդեստ Կոլերովի այն տեսակետը, թե անհասկանալի է, ինչու են իշխանությունները դիմում Ռուսաստանի օգնությանը և ոչ ինքնուրույն պաշտպանում ՀՀ սահմանը, միգուցե ունեն միտում պատասխանատվությունը բարդել ռուսական կողմի վրա։ Ստեփան Գրիգորյանը ասաց, որ այդ մոտեցումը չի կիսում․ «Ռուսաստանն օգտվելով Հայաստանի թույլ լինելուց՝ ուժեղացնում է Ռուսաստանը, այստեղ մեծացնելով իր ռազմական ներկայությունը։ Ես չեմ տեսնում, որ Ռուսաստանն իրոք մեզ պաշտպանում է։ Միայն մեկ կարևոր խնդիր կա՝ ինչու՞ Հայաստանը իր սահմանները պաշտպանելու համար չի դիմում ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ։ Այդ կառույցը հենց դրա համար է ստեղծված։ Երբ 1993 մեր զորքերը հաջողությամբ ազատագրում էին Ղարաբաղը, Ադրբեջանը դիմեց այդ կառույցին ու ընդունված բանաձևերը մեզ համար բացասական առումով ճակատագրական դեր խաղացին։ Միջազգային հանրությունը ֆիքսեց, թե մենք ագրեսիայի ենք դիմում։ Հիմա, երբ Ադրբեջանն է դիմում ագրեսիայի՝ աշխարհը զարմացած է, որ մենք չենք դիմում ՄԱԿ ԱԽ, որ այնտեղ ընդունեն բանաձևեր, որպեսզի բազմազգ խաղաղապահ ուժերը մտնեն մեր սահմանները պաշտպանեն։ Ես լսում եմ ռուս փորձագետներին, որոնք տարբեր կարծիքներ են հնչեցնում՝ մոլորեցնելու համար։ Բայց իրականությունն այն է, որ Կրեմլը մեծացնում է իր ռազմական ներկայությունը՝ օգտվելով առիթից, որ մենք թույլ չենք։ Մեր սուվերենությունը էլ ավելի կթուլանա, եթե մենք ամեն ինչ տանք Ռուսաստանին»։
Գրիգորյանը նաև հարց է հնչեցնում՝ երբ ասում են, թե ինչու ԱՄՆ-ն կամ Եվրամիությունը մեզ չաջակցեցին, ուզում եմ ասել՝ մենք նրանց հետ ունե՞նք պայմանագրեր․ «Չունենք, որովհետև ամեն ինչ կապում ենք Ռուսաստանի հետ։ Նոր մանդատ ստացած իշխանությունները պետք է այս ամենի մասին լրջորեն մտածեն»,-եզրափակեց նա։
