Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թաիփ Էրդողանը, ով իր վերջին հայտարարություններում անընդհատ խոսում է տարածաշրջանային խաղաղության, կայունության մասին անդրադարձել է իր երկրի արտգործնախարար Չավուշօղլուի առաջարկած 3+3 ձևաչափին։
Այն, հիշեցնենք, ուներ հետևյալ ֆորմատը՝ Թուրքիա, Ադրբեջան, Ռուսաստան, Վրաստան, Հայաստան, Իրան։ Նրա պնդմամբ՝ տարածաշրջանային խնդիրներով՝ այդ թվում արցախյան հակամարտությամբ պետք է զբաղվեն հենց տարածաշրջանային երկրները և ոչ, օրինակ, Եվրամիությունն ու Միացյալ Նահանգները, որոնք Հարավային Կովկասից հեռու են։
Այժմ Էրդողանը նեղսրտել է, որ իրենց առաջարկած ֆորմատից հրաժարվել են Հայաստանն ու Վրաստանը։ Ռուսաստանը, նրա պնդմամբ, կողմ է արտահայտվել։
«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում քաղաքագետ Ռուբեն Մեհրաբյանը անդրադառնալով Էրդողանի հայտարարություններին նշեց․ «Այս պատկերը ստեղծվել է այն պատճառով, որ 3+3 ձևաչափը՝ այն ձևով, որով ներկայացնում են Ռուսաստանն ու Թուրքիան ու դրան նաև սատարում է Ադրբեջանը, Հայաստանի ու Վրաստանի համար նշանակում է մինուս ինքնիշխանություն և նաև այդ ընդհանուր բանաձևը նշանակում է, որ այդ 3+3-ից մինուս են լինում Եվրամիությունն ու Միացյալ Նահանգները։ Հետևաբար այս ամենի հանրագումարում շատ դրական է, որ Հայաստանն ու Վրաստանը դրան չեն համաձայնել»։
Ըստ Մեհրաբյանի՝ այդ բանաձևը պետք էր նաև Ռուսաստանին․ «Որովհետև Ռուսաստանին պետք էր, որ Եվրամիությունն ու Միացյալ Նահանգները Կովկասից դուրս մնան և նա դա անի Թուրքիայի հետ դաշնակցելով, նաև սահմանափակի Հայաստանի ու Վրաստանի ինքնիշխանությունը։ Ամեն ինչ ավելի քան թափանցիկ է՝ թե ով ինչ է ուզում»։
Վրաստանը, ըստ մեր զրուցակցի, ուներ մերժելու մի քանի պատճառ և որից առաջինը հենց Ռուսաստանի առկայությունն է այդ ֆորմատում․ «Իսկ Հայաստանի պարագայում իհարկե այն է, որ մենք չունենք ռուս-թուրքական պայմանավորվածության զոհը դառնալու մտադրություն։ Այդ թվում՝ նաև մեր ինքնիշխանության կորստի հետ հաշտվելու միտք չունենք։ Ցանկացած բանաձև կարող է լինել միայն Եվրամիության ստանդարտների հիման վրա և այդ ամենը պետք է լինի ոչ թե այնպես, որ երեք մեծերը կարգվեն որպես նայող երեք փոքրերի նկատմամբ, այլ դա պետք է լինի հորիզոնական ու իրավահավասար։ Ընդ որում՝ Հայաստանի ինքնիշխանությունն ու ժողովրդավարությունը սակարկելու, առևտրի քննարկման առարկա լինել չի կարող։ Այժմ պայքար է գնում, մենք էլ պայքարի այս ձևն ենք ընտրել»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը։
Ի դեպ՝ ուշագրավ են նաև այս թեմայի շուրջ պաշտոնական Թբիլիսիի գործողությունները։ Վրաստանի արտգործնախարար Դավիդ Զակալիանին հայտարարել էր, որ Վրաստանը չի կարող Ռուսաստանի հետ նույն ֆորմատում գտնվել և առաջարկել էր Թբիլիսիի միջնորդական ջանքերը հայ-ադրբեջանական չկարգավորված խնդիրների լուծման շուրջ։ Օրերս մենք ականատես եղանք, որ ԱՄՆ-ի և հենց Վրաստանի ջանքերով, Վրաստանի վարչապետի անմիջական աշխատանքի շնորհիվ հայ-վրացական սահմանով Հայաստան վերադարձավ 15 հայ ռազմագերի։
