Ադրբեջանում պահվող 15 հայ գերիների ազատ արձակումից ժամեր անց պաշտոնական Վաշինգտոնը, Բյուսելը, Մոսկվան ու Թբիլիսին մանրամասներ հաղորդեցին այս գործընթացի կուլիսային բանակցություններից:
Գերիների վերադարձի մասին առաջինը հայտարարեց Հայաստանի վարչապետի պաշտոնակատար, «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության վարչապետի թեկնածու Նիկոլ Փաշինյանը` նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում:«Երկու օր առաջ հանդիպում եմ ունեցել ԱՄՆ պետքարտուղարի տեղակալի հետ, ով ասաց, որ ԱՄՆ պետքարտուղարի հանձնարարությամբ ունի առաքելություն` այս օրերի ընթացքում ինչ-որ մի ճեղքում ապահովել գերիների վերադարձի հարցում, և եթե մենք պատրաստ ենք նման համագործակցության, իրենք պատրաստ են ներգրավվել գործին: Ես, բնականաբար, ասացի, որ պատրաստ ենք, և ահա այսօր` գործադրված ջանքերի արդյունքում, այդ թվում` Վրաստանի վարչապետի, նաև ուզում եմ հիշատակել ԵՄ մեր գործընկերներին, որ նախորդ օրերին ջանքեր են գործադրել, մեր 15 գերեվարված եղբայրները վերադառնում են Հայաստան»,- հայտարարեց Նիկոլ Փաշինյանը:
Վերջինիս խոսքով, հայ գերիները Ադրբեջանի Կարմիր կամրջով տեղափոխվել են Վրաստան, հետո Բագրատաշենով` Հայաստան:
Վրաստանի վարչապետի գրասենյակն էլ հաղորդեց, որ Իրակլի Ղարիբաշվիլին անձամբ է ներգրավված եղել այս գործընթացում, և որ նրա ջանքերի շնորհիվ հայկական կողմն էլ իր հերթին կարևոր տեղեկություններ է փոխանցել Բաքվին ականապատված տարածքների վերաբերյալ:
Վրաստանի հարցերով փորձագետ Ջոնի Մելիքյանը Վրաստանի աջակցությունն այս հարցում չափազանց կարևոր է․ «Կամ երկու կողմն են դիմել Վրաստանին, կա՛մ ամերիկյան կողմի նախաձեռնությամբ է տեղի ունեցել։ Դրա մասին տեղեկություն չկա, բայց այս ամենը ցույց է տալիս, որ եթե կողմերը կտրուկ դեմ չեն, ապա կա այսպիսի հնարավորություն։ Մենք պետք է ֆիքսենք նաև, որ հիմնականում տեխնիկական աջակցություն է եղել, որոշ չափով բանակցությունների ժամանակ տեղեկավտություն կամ առաջարկներ են փոխանցվել կողմերից։ Ինչ էլ եղած լինի՝ շատ կարևոր է և ցույց է տալիս Վրաստանի շահագրգռվածությունը տարածաշրջանում կայունության ու անվտանգության մասով»,-«Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Մյուս կողմից, մեր զրուցակցի դիտարկմամբ, Վրաստանը նաև այս ամենով մի քանի հարց է լուծում․ «Ցույց է տալիս, որ ունի հնարավորություն հարևաններին օժանդակություն առաջարկել, մյուս կողմից՝ ներքին սպառման համար ևս շատ ճիշտ օգտագործեց հարցը; Ցույց տվեց, որ այսօրվա Վրաստանի իշխանություններն այնքան կարող են, որ ունեն հնարավորություն նույնիսկ Ռուսաստանի ներգրավվածության պրոցեսում ազդեցություն ունենալ։ Ինչու չէ՝ նաև կոնկրետ հարցում ցույց տվեց, որ ՄԱԿ-ի հետ կա տանդեմ, ինչն իր դրական արդյունքը ցույց տվեց»։
Ջոնի Մելիքյանը նշեց՝ եթե կա կարիք ու հնարավորություն ու այսպես ավելի արագ կարող է գերիների հարցը լուծվել, ապա ինչու ոչ՝ այս հարթակը պետք է օգտագործել․ «Ապագայում ևս Վրաստանը կարող է այլ հարցերում միջնորդի դեր կատարել, եթե այդ հարցում կտրուկ դեմ չլինեն Երևանն ու Բաքուն։ Ի վերջո տարածաշրջանային երկրներից մեկն է և շահագրգռված է, որ իր հարևաններն ունենան առնվազն կայուն հարաբերություններ ու տարածաշրջանում խաղաղություն լինի»։
Փորձագետը նշում է՝ այժմ շատ բան կախված է եռակողմ համաձայնագրից․ «Նոյեմբերի 9-ի, հունվարի 11-ի համաձայնագրերը շատ կարևոր են։ Եթե այդ ուղղությամբ որևէ պրոգրես չլինի, գուցե վրացական ուղղությամբ կարողանան որոշ հարցեր լուծել; Բայց չեմ կարծում, որ կարելի է գլոբալ բաների մասին մտածել։ Ի վերջո Ռուսաստանն այս պրոցեսի մեջ է, լուրջ գործոն է և առնվազն Ռուսաստանի խաղաղապահ զորամիավորումը այս հարցում գործոն է։ Ուստի ավելի գլոբալ հարցեր կլուծվեն հենց այս ֆորմատում՝ խոսքը նաև ապաշրջափակման մասին է։ Բայց այն, ինչը որ շատ սկզբունքային չէ և կողմերն էլ դեմ չեն՝ միգուցե Վրաստանի դերակատարությունն ու օգնությունը հնարավոր կլինի կիրառել»։
