«Առաջին լրատվական»–ի զրուցակիցն է Հելսինկյան նախաձեռնություն-92 Լեռնային Ղարաբաղի կոմիտեի համակարգող, խաղաղության և մարդու իրավունքների միջազգային մրցանակների դափնեկիր Կարեն Օհանջանյանը
–Պարոն Օհանջանյան, Եվրախորհրդարանի նախագահ Շառլ Միշելը հեռախոսազրույց է ունեցել Ադրբեջանի նախագահ Ալիևի հետ ու հայտարարել, թե Բաքուն պատրաստ է Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիր ստորագրել, սակայն Հայաստանը դրան չի արձագանքում։ Ձեր կարծիքով՝ ի՞նչ է պետք է անի Հայաստանն այս փուլում, արդյոք պետք է կնքվի այդ պայմանագիրը։
–Դերերը փոխվել են: Ժամանակին, Ադրբեջանը սանձազերծած և պարտված առաջին ղարաբաղյան պատերազմից հետո, միջազգային միջնորդները փորձում էին համոզել հակամարտության կողմերին խաղաղ պայմանագիր կնքել: Հայաստանը համաձայնվեց ստորագրել այդպիսի պայմանագիր, մինչդեռ Ադրբեջանը, Թուրքիայի հետ միասին, հայտարարեց, որ քանի դեռ իրենց տարածքը, ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղը, գրավված է հայ ագրեսորի կողմից, ոչ մի խաղաղ պայմանագրի մասին խոսք լինել չի կարող: Իրավիճակը փոխվել է. Ադրբեջանը վերադարձրեց գրեթե ամեն ինչ, Լեռնային Ղարաբաղը նույնպես (սա փաստ է), և հիմա իհարկե, պատրաստ է խաղաղության պայմանագիր կնքել, որպեսզի վերջապես թաղի հայկական երազանքը ՝ ընդմիշտ փակելով Ղարաբաղի հարցը: Այս իրավիճակում Հայաստանը չպետք է լռի, այլ բարձրաձայն հայտարարի, որ երբեք խաղաղության պայմանագիր չի կնքի ագրեսոր երկրի ՝ Ադրբեջանի հետ, քանի որ նա օկուպացրել է հայոց նախնիների հողերը, Լեռնային Ղարաբաղը և Հայաստանի տարածքի մի մասը: Հայաստանը կարող է վերադառնալ Խաղաղության պայմանագրի օրակարգ միայն այն դեպքում, եթե Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության միջազգային իրավական կարգավիճակը վերջնականապես լուծվի, և վերացվեն նման համաձայնագրի ստորագրումը խոչընդոտող բոլոր օբյեկտիվ պատճառները, այդ թվում `Հայաստանի տարածքում տրանսպորտային միջանցքների ստեղծումը: (կապի բացումը չի նշանակում միջանցքների ստեղծում):
-«Ռիա Նովոստիի» փոխանցմամբ՝ Հայաստանի, Ռուսաստանի, Ադրբեջանի մինչև քննարկումներ են տեղի ունեցել եռակողմ ձևաչափում սահմանային ձևաչափի իրավիճակի հետ կապված։ Արդյոք խնդիրը կլուծվի եռակողմ ձևաչափում, թե՞ հնարավոր է Փարիզի ու Վաշինգտոնի միջամտությունը։
–Այսօր ավելի ու ավելի լուրջ խոչընդոտներ են ստեղծվում ՝ մեր տարածաշրջանում Ռուսաստանի ազդեցությունը սահմանափակելու համար: Ռուսաստանի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի մի մասի լկտի օկուպացիան, շրջանցելով միջազգային իրավունքը, միջազգային հանրության կողմից չի կարող ընկալվել որպես վերջնական լուծում։ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վերաբերյալ հաճախակի խորհրդակցություններ են տեղի ունենում ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և Եվրամիության ղեկավարության մակարդակով: Չեմ կարծում, որ մոտ ապագայում մենք այս հարցում բեկման ականատես կլինենք: Այս հարցը, ամենայն հավանականությամբ, կլուծվի ռազմական ճանապարհով, մինչդեռ Հայաստանը պատրաստ չէ դրան:
–Առանց Արցախի կարգավիճակի հստակեցման կարո՞ղ ենք սկսել դեէսկալացիայի ու դելիմիտացիայի հարցը։
-Եթե ընտրություններից հետո, պետությունը դավաճանած ՀՀ կառավարությունը հրաշքով վերադառնա իշխանության, ապա դա, անկասկած, կսկսի Ռուսաստանի հետ հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման և գծանշման շուրջ արդեն համաձայնեցված գործընթացի գնով։ Ես դրանում կասկած չունեմ: Հայաստանի իշխանությունները վաղուց թաղել են Ղարաբաղի հարցը: Այլ հարց է, երբ իշխանության են գալիս ազգային մեծ պատասխանատվությամբ ուժեր: Հայ-ադրբեջանական սահմանի սահմանազատման և գծանշման տրամաբանությունը ցույց է տալիս, որ առանց Արցախի կարգավիճակի վերաբերյալ վերջնական որոշման այս հարցը չի կարող լուծում լինել:
