«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է միջազգային իրավունքի մասնագետ Արա Խզմալյանը
Օրերս խորհրդարանում Նիկոլ Փաշինյանը խոսեց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդ դիմելու մասին: Արդյոք ճիշտ չէր Սյունիքում և Գեղարքունիքում իրավիճակը լարվելու հենց առաջին պահից դիմել ՄԱԿ-ի ԱԽ: Դա ի՞նչ ընթացակարգ է իրենից ենթադրում:
Ճիշտ էր առնվազն միջազգային տեսանկյունից ՄԱԿ-ին դիմելը, քանի որ դա առնվազն ինչ-որ լուծման հնարավորություն է ստեղծում և որոշակի պահանջների մեկնարկման ապացույց է հանդիսանում: Ոչ թե ճիշտ էր հենց սկզբից դիմել ՄԱԿ-ի ԱԽ, այլ անհրաժեշտ էր: Առնվազն պետք է քննարկվեր այդ հարցի շուրջ որոշում ընդունել-չընդունելու հարցը: Երաշխավորված չի, որ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ում որոշակի բանաձև կքննարկվեր, և երաշխավորված չի, որ որոշում կկայացվեր, բայց առնվազն նման հնարավորություն կլիներ: Առնվազն Ֆրանսիան որպես Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամ, իր պատրաստակամությունը հաստատել էր, դա նշանակում է, որ ոչ թե տեսական, այլ իրատեսական շանսեր ունեինք:
Ընդհանրապես ՄԱԿ-ի ԱԽ բանաձևերն ինչպիսի՞ ուժ ունեն, որովհետև այս օրերին շատերն են նշում, որ եթե անգամ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ն բանաձև ընդուներ, արդյոք այդ բանաձևերը Ադրբեջանի համար հիմք էր լինելու:
ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը երկու տեսակի բանաձևի կարող է ընդունել. Պարտադիր ուժ ունեցող բանաձև և դեկլարատիվ բանաձև: Հատկապես երբ միջազգային խաղաղության ու անվտանգությանը սպառնացող իրավիճակներում, իսկ դա մեր դեպքն է, ԱԽ-ն իրավունք ունի ընդունելու պարտադիր ուժ ունեցող բանաձևեր՝ ՄԱԿ-ի կանոնադրության 7-րդ գլխի համաձայն: Նման բանաձևի ընդունման դեպքում առնվազն միջազգային պարտավորություններ են առաջանում այդ բանաձևի շրջանակներում: Թե բանաձևն ինչ պահանջ կպարունակի իր մեջ, դրանից կախված կլինեն համապատասխան հետևանքներ: Այն փաստը, որ բանաձև կընդունվեր, ինչը չի երաշխավորում, որ այն կկատարվեր, բայց դա առնվազն ենթադրում է ա) որոշակի զսպվածության հավանականություն, բ) տալիս է լրացուցիչ իրավական հիմքեր պահանջներ ներկայացնելու և դիվանագիտական հարթությունում օգտագործելու համար:
Կարո՞ղ ենք ասել, որ դիմելու առումով ամեն օրը ուշացած է: Եթե հիմա դիմենք ՄԱԿ-ի ԱԽ, ուշացած չի՞ լինի:
Ուշացած է, բայց ուշ չէ դիմելու համար:
Ինչպես եք գնահատում փաստը, որ ՀԱՊԿ-ն իր լիազորությունները որևէ կերպ գործի չդրեց և որևէ քայլ չարեց իր անդամ Հայաստանին աջակցելու համար: Արդյոք դա չէ հիմքը, որ մենք կարող ենք հանգիստ դիմել ՄԱԿ-ի ԱԽ:
Իրականում ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին դիմելը տրամաբանորեն պետք է նախորդի ՀԱՊԿ-ին դիմելուն, որովհետև առաջնային մանդատը հենց ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդին է պատկանում, ոչ թե ՀԱՊԿ-ին: Երկրորդ, Հայաստանը իմ տեղեկություններով ՀԱՊԿ-ին դիմել է ընդամենը իրավիճակի շուրջ խորհրդակցություններ իրականացնելու պահանջով: Դա չի ենթադրում որևէ ռազմական աջակցություն: Հայաստանը ռազմական աջակցության հարցով ՀԱՊԿ-ին չի դիմել:
