ՀԱՊԿ արտաքին գործերի նախարարները քննարկում են Հայաստանի դիմումը՝ սահմանի հետ կապված, հայտարարել է ՌԴ արտգործնախարար Լավրովը: Սահմանային իրավիճակը Հայաստանում արդիականացրեց քննարկումները ՀԱՊԿ կենսունակության, Հայաստանի համար այդ կազմակերպության օգտակարության շուրջ: Անկասկած է, որ այդ օգտակարությունը գրեթե զրո է, և այստեղ բերվող այն «փաստարկը», թե ՀԱՊԿ վերաբերմունքը պայմանավորված է Յուրի Խաչատուրովի հետ կապված հայտնի պատմության առիթով Երևանի վերաբերմունքի հետ, մեղմ ասած կտրված է իրականությունից: 2014, 2015 թվականներին ոչ մի Խաչատուրովի պատմություն էլ չկար, բայց չկար այսօրվա ՀԱՊԿ պահվածքի հանդեպ ոչ մի տարբերություն: Ու դա այն դեպքում, երբ կար ՀԱՊԿ գնահատականի և անգամ միջամտության ռազմական առիթ՝ Ադրբեջանը ուղղակի ռազմական ճանապարհով էր ոտնձգություն կատարում Հայաստանի սահմանի, ՀԱՊԿ պատասխանատվության գոտու հանդեպ: Այդ պարագայում առաջանում է հարց, թե ինչո՞ւ Հայաստանն այն ժամանակ չէր դիմում ՀԱՊԿ-ին: Պատճառները թերևս մի քանիսն են, բայց երևի թե արդիական չէ դրանց ներկայիս քննարկումը:
Ամեն ինչի մասին խոսում է 2015-ին Մոսկվայում Սերժ Սարգսյանի հայտարարությունը, որով նա ՀԱՊԿ ղեկավարներին ուղիղ կերպով մեղադրում էր Հայաստանի հանդեպ բացարձակ անտարբերության համար, ասելով, թե հեռախոսն անգամ չեն վերցնում և զանգում Երևան: Իհարկե այդ օրինակը ուներ նաև այն իմաստն ու նշանակությունը, որ ի տարբերություն Երևան չզանգահարելուն, ՀԱՊԿ ղեկավարները Բաքու զանգահարում էին և զանգահարում են շատ հաճախ: Այդպիսով, ակնառու է, որ ՀԱՊԿ դիմումի առումով Հայաստանի քայլը ոչ թե Իշխանասարի, ոչ թե Հայաստանի սահմանի, այլ ՀԱՊԿ հարցի օրակարգայնացում է: Հայաստանի սահմանի և անվտանգության հարցերը դե ֆակտո, իրական քաղաքականության ռեժիմում հայ-ռուսական երկկողմ գործակցության տիրույթում են և արդյունավետն ու անարդյունավետը այդ իմաստով պետք է որոնել, փնտրել, դիտարկել հենց այդ տիրույթում:
Հետևաբար, ՀԱՊԿ-ը այսօր ըստ էության քննարկում է ոչ թե Հայաստանի դիմումը, այլ ինքն իր հարցը: Այդ իմաստով, բարձրացնելով հարցը և դնելով այն ՀԱՊԿ օրակարգում, Երևանը թերևս գործընթացը քաղաքականապես թերի չթողնելու համար պետք է հարցը դիտարկի նաև իր օրակարգում: Այլ կերպ ասած, Երևանը պետք է դնի կամ ՀԱՊԿ արմատական վերափոխման հարցը, կամ դնի ՀԱՊԿ հետ Հայաստանի հարաբերության վերանայման հարցը: Ընդ որում, դիտարկել դա դեմարշ Ռուսաստանի դեմ, կլինի իրողության և խնդրի նենգափոխում, որովհետև Հայաստանը ոչ միայն դույզն իսկ կասկածի տակ չի դնում հայ-ռուսական ռազմական փոխօգնության և դաշնակցային գործակցության իրավա-պայմանագրային դաշտը, այլ ըստ էության նույնիսկ հայտարարում է հայկական բանակի վերափոխման հարցում ՌԴ հետ աշխատանքի մասին : Ինչպես է գնահատվում այդ իրողությունը, իհարկե բոլորովին այլ հարց է, բայց դա ակնառու կերպով ընդգծում է, որ ՀԱՊԿ հարցի օրակարգայնացումը չի կարող գնահատվել «հակառուսականության» պարզունակ տրամաբանությամբ, ինչը արվում է Հայաստանում մշտապես՝ զրկելով Հայաստանը քաղաքական ճկունության լայն հնարավորությունից, կամ փորձելով զրկել: Ավելին, պարզունակության փոխարեն գուցե արժե պարզապես հարց տալ՝ իսկ արդյո՞ք Հայաստանը ՀԱՊԿ ճակատագրի հարցը սեղանին չի դրել Ռուսաստանի հետ կորդինացված: Կրկնենք, իրավիճակը չպետք է չափել զուտ սահմանային դրվագի պրիզմայով: ՀԱՊԿ հարցի պարագայում դա ըստ էության ավելի շուտ առիթ է, քան պատճառ:
