Ապրիլի 26-ին հեռախոսազրույց է տեղի ունեցել Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի միջև, որի ընթացքում ի թիվս այլ հարցերի, քննարկվել է նաև իրավիճակը արցախյան գոտում: Պաշտոնական հաղորդագրությունում, որ տարածել էր Կրեմլի կայքը, նշվում էր Մինսկի խմբի շրջանակում համակարգված աշխատանքի մասին պայմանավորվածության վերաբերյալ: Ոչ պաշտոնական տեղեկատվական հոսքերում շրջանառվեց տեղեկություն, որ Մակրոնն ու Պուտինը պայմանավորվել են առաջիկայում հանդես գալ Արցախի հարցի վերաբերյալ համատեղ նախաձեռնության մասին հայտարարությամբ: Ինչ նախաձեռնության մասին կարող է լինել խոսքը, կամ նախաձեռնությունների, և ընդհանրապես եղել է իրականում այդպիսի պայմանավորվածություն, թե ոչ, պարզ չէ: Գոնե առայժմ չկա պաշտոնական մեկնաբանություն կամ հաստատում:
Միևնույն ժամանակ, ինքնին Մակրոն-Պուտին հեռախոսազրույցը արդեն իսկ բավականին ուշագրավ է այն ֆոնին, որ ձևավորվեց ապրիլի 24-ին՝ Հայոց ցեղասպանության 106-րդ տարելիցի շուրջ: Այստեղ առանցքայինն անշուշտ այն էր, որ ԱՄՆ նոր նախագահ Ջո Բայդենը ճանաչեց հայերի ցեղասպանությունը, ինչը պատմական նշանակություն ունեցող քաղաքական ակտ էր, որով ըստ էության բացվում է հայկական հարցի միջազգային շրջանառության նոր փուլ: Նույն օրը տեղի ունեցավ Նիկոլ Փաշինյան-Պուտին հեռախոսազրույց, իսկ Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնն էլ շնորհակալական ուղերձով դիմեց ԱՄՆ նախագահին, ինչը ևս աննախադեպ ու հետաքրքիր էր: Այդ առիթով նախօրեին հրապարակած հոդվածում ուշադրություն հրավիրեցի հանգամանքի վրա, դիտարկելով հնարավորություն, որ տարիներ շարունակ լինելով հայերի ցեղասպանության միջազգային ճանաչման դրոշակակիր, առաջնորդող պետություն, Ֆրանսիան այժմ այդ առաքելությունը պայմանականորեն հանձնում է ԱՄՆ-ին, իսկ փոխարենը հավակնում Արցախի հարցում նոր դերակատարության: Այդ ամենն իհարկե որոշակի հարաբերականության և պայմանականության համատեքստում, սակայն շատ ուշագրավ էր Երևանում տեղի ունեցած հանդիպումը, երբ Ֆրանսիայի փոխարտգործնախարար, ԱԳՆ պետքարտուղար Լըմուանը հանդիպեց հայ ռազմագերիների ծնողներին: Ահա այդ համապատկերում էլ տեղի է ունենում հեռախոսազրույցը Պուտինի և Մակրոնի միջև, որը ամենևին նոր ձևաչափ չլինելով՝ նախկինում, նաև պատերազմի օրերին էլ եղել են այդպիսի զրույցներ, այժմ այդուհանդերձ արտացոլում է թերևս այն նոր իրավիճակը, որ ստեղծել է ԱՄՆ նախագահը ցեղասպանության ճանաչումով և որը ողջունել է Ֆրանսիայի նախագահը: Ֆրանսիայի դիրքորոշումը այդ առումով խիստ էական է այն դիրքորոշումների ֆոնին, որ Փարիզը արտահայտել է նոյեմբերի 9-ից անմիջապես հետո, խոսելով Հադրութի և Շուշիի դեօկուպացիայի խնդրի և Արցախի կարգավիճակի մասին, ու հայտարարելով, որ պատրաստ է բացել հայության առաջ ճանապարհը այդ խնդիրները միջազգային ամբիոն հասցնելու համար: Արդյո՞ք Ֆրանսիան հավակնում է ստանձնել Արցախի միջազգային ճանաչման գործընթացի առաջնորդողի դերը: Չմոռանանք, որ Ֆրանսիայի խորհրդարանի երկու պալատները ընդունել են Արցախի անկախությունը ճանաչող բանաձևեր, իհարկե խորհրդակցական ուժով, բայց քաղաքական էական նշանակությամբ:
