Ադրբեջանը վերջնականապես ամրագրում է իր դիրքը որպես անհանդուրժողության և այլատյացության համաշխարհային կենտրոն, հայտարարել է Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը, անդրադառնալով Ալիևի հակամարդկային հերթական «գաղափարին»՝ Բաքվում ռազմական ավարի ցուցադրման «պուրակի» բացմանը, որտեղ ոչ միայն ռազմավարն է ցուցադրվում, այլ նաև հայ զինվորների «ֆիգուրներ»՝ անարժանապատիվ ցուցադրությամբ: Ալիևի վանդալ և վայրագ նկարագրին, էությանը, դրա մոտիվներին անդրադարձել եմ և դեռ, ցավոք սրտի, թերևս կլինեն առիթներ: Այդ իմաստով, Հայաստանի արտգործնախարարությունը, թերևս, իրապես դիպուկ է: Այն, ինչ անում է Ալիևը, մի քանի տարի առաջ Սիրիայում անում էր «Իսլամական պետություն» կոչված ահաբեկչական խմբավորումը իր վերահսկողության տակ եղած տարածքներում: Այժմ Ադրբեջան պետությունն ըստ էության փոխարինել է «Իսլամական պետություն» ահաբեկչական խմբավորմանը: Ալիևի գործողությունները լիովին տեղավորվում են համաշխարհային ահաբեկության նկարագրի շրջանակում և, հետևաբար, պետք է արժանանան համարժեք վերաբերմունքի: Մյուս կողմից, այստեղ էլ պետք չէ գալ անակնկալի, և հարկ է արձանագրել, որ համաշխարհային քաղաքականությունը հիմնված է բազմաշերտ շահերի ու հետաքրքրությունների և իրական գնահատականների, պրագմատիկ հաշվարկների վրա: Այդպես են վերաբերվում նաև պետությունների քաղաքականությանը, ըստ այդմ՝ խոսում, լռում այդ մասին, կամ պայքարում դրա դեմ:
Ադրբեջանի դեմ ներկայումս չկա պայքար, ինչի պատճառները մի քանիսին են: Նավթն ու գազը դրանց շարքում են՝ որպես էներգակիրներ, որոնց համար համաշխարհային պայքարը բոլորովին ավարտված չէ, այլ, թերևս, մտել է նոր փուլ: Սակայն այստեղ, իհարկե, միայն նավթի ու գազի խնդիր չէ, այլ գործ ունենք նաև այլ կարևոր իրողությունների հետ: Մասնավորապես, Ադրբեջանը չի դիտարկվում իբրև առանձին սուբյեկտ: Այն դիտարկվում է այժմ թուրքական քաղաքականության համատեքստում, միաժամանակ՝ Կովկասում ՌԴ դերի, Արևմուտք-ՌԴ դիմակայության, նաև իրանական խնդրի, ԱՄՆ-Չինաստան աճող դիմակայության: Ադրբեջանի հանդեպ միջազգային վերաբերմունքը հասկանալու համար պետք է իրադրությունը գնահատել այդ վեկտորալ բազմազանության դիրքերից, որպեսզի հասկանանք նաև, թե որը պետք է լինի մեր անելիքը:
Այդ իմաստով, մեր կարևոր անելիքը, անշուշտ, պետք է լինի հնարավոր բոլոր հարթակներում բարձրաձայնել Ալիևի նկարագրի և էության, վանդալ ու վայրագ քաղաքականության էությունը, ներկայացնել այն, ակնկալել վերաբերմունք, արձագանք: Մյուս կողմից, սակայն, միջազգային քաղաքականության պրագմատիկ էությունը հասկանալն անհրաժեշտ է այն պարզ գիտակցման համար, որ աշխարհը չունի Ալիևի մասին մեր տեղեկությունների կարիքը: Աշխարհը, թերևս, մեզանից ավելի լավ է տեսնում, թե ինչով է զբաղված Ալիևը, ով է նա: Մենք ունենք աշխարհին ինքներս ներկայանալու խնդիր, մեր ով լինելու հարցում միջազգային կարծիք ձևավորելու խնդիր, մեր սուբյեկտությունը միջազգային հանրությանը ներկայացնելու, որպես վստահելի, կանխատեսելի և հուսալի գործընկեր ներկայանալու կարիք: Ընդ որում, դա ունենք թե՛ քաղաքական ղեկավարության, թե՛ քաղաքական ընդդիմության մակարդակով: Այդտեղ է, որ արդյունավետությունն ու հաջողությունը բերելու են հաջողության նաև Ադրբեջանի և նրա հովանավոր Թուրքիայի հետ քաղաքական դիմակայությունում, նրանց մերկացնելու դիվանագիտական աշխատանքում: Ամբողջ հարցն այն է, որ մենք, քաղաքակրթական նկարագրով հիմնավորապես տարբերվելով ալիևյան Ադրբեջանից, այդուհանդերձ դիտվում ենք պուտինյան Ռուսաստանին կից: Իսկ «պուտինյան Ռուսաստան» այսպես ասած բրենդը կամ տրենդը համաշխարհային մասշտաբով առավել մերժելի է, ուշադրության առավել արժանի: Մենք պետք է գիտակցենք, որ Ադրբեջանը, Ալիևը մեր խնդիրն են, ոչ թե աշխարհի: Աշխարհի խնդիրը այսօր «պուտինյան Ռուսաստանն» է, հետևաբար նաև դրա արբանյակային գոտին, որում, ցավոք սրտի, նաև Հայաստանն է: Այստեղ է, որ հայկական քաղաքականությունը՝ իշխանական, թե ընդդիմադիր, պետք է ապահովի բեկում, և Հայաստանը նախ դուրս բերի Ռուսաստանի «արբանյակի» կարգավիճակից՝ թե՛ ՌԴ, թե՛ այլ ուժային կենտրոնների հետ հարաբերությունում դիրքավորելով որպես գործընկեր: Այստեղ փոփոխությունն է, որ Ադրբեջանի հանդեպ միջազգային հանրության վերաբերմունքի փոփոխության բանալին է:
