«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է ԱԺ տնտեսական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Բաբկեն Թունյանը։
– Պարոն Թունյան, կառավարությունը հակված է վերանայել եկամտահարկի վերադարձի համակարգը։ Կա՛մ դրա գործունեությունը կդադարեցվի, կա՛մ այն կգործի որոշակի սահմանափակումներով։ Արդյո՞ք այս փոփոխությունները լրջագույն դժգոհության չեն հանգեցնի։
– Կառավարությունը վերջին 2 տարիների ընթացքում միշտ ասել է, որ եղած համակարգը մտադիր է վերափոխել: Բայց եթե վերափոխվի կամ սահմանափակում մտնի, դա լինելու է ոչ առաջիկայում և ոչ միանգամից, լինելու է ողջամիտ ժամկետներում: Այս պահին նման նախագիծ չկա, որ վճարած եկամտային հարկերով հիփոթեքային վարկի տոկոսները փոխհատուցելու մեխանիզմ չեղարկվի: Երբ որ մենք կներդնենք եկամուտների համատարած հայտարարագրման համակարգը, այդ ժամանակ կմտածենք եկամտահարկի վերադարձի այս մեխանիզմին ձեռք տալու մասին:
– Վիճակագրության համաձայն՝ ներդրման առաջին տարում վերադարձվել է ընդամենը 253 մլն դրամ, 2019-ին` 7.9 մլրդ, իսկ 2020 թվականին` 13.3 մլրդ դրամ: Պետության կանխատեսումների համաձայն՝ առաջիկա 3-4 տարիներին այս սրընթաց աճի տեմպը պահպանվելու է: Ստացվում է՝ պետության վրա թա՞նկ է նստում քաղաքացուն այս կերպ սոցիալապես աջակցելը։
– Այդ վիճակագրությունը ճիշտ է, ամեն տարի վարկառուների թիվն ավելանում է, ավելանում է նաև բյուջեից ծախսը այդ ուղղությամբ, բայց նաև հակառակ հաշվարկը կա, որ այդ նույն օրենքի արդյունքում շինարարություն է իրականացվում, և այդ շինարարության փուլում բավականին մեծ հարկեր են մուծվում բյուջե թե՛ շինարարության ընթացքում, թե՛ այդ անշարժ գույքը վաճառելու ժամանակ և թե՛ հետագայում գույքահարկի տեսքով: Այսինքն՝ այս երկուսը պետք է համեմատել ու հասկանալ, թե ֆինանսապես պետությանը որն է ձեռնտու: Այնպես չի, որ հիպոթեքային վարկի փոխհատուցման այս մեխանիզմը հանելը, միանշանակ, բոլորս համարում ենք՝ արդարացված է, այն էլ այս պահին:
– Դոլարի փոխարժեքը դրամի նկատմամբ կտրուկ աճել է։ Ի՞նչ ռիսկեր կան, ի՞նչ ազդեցություն այն կունենա գնաճի վրա։
– Վերջին մի քանի օրերին դրամը մի քանի կետով էլ է արժեզրկվել: Ճիշտ եք, արժեզրկման հետևանքն այն է, որ դա ազդում է որոշ ապրանքների գների վրա՝ հատկապես ներմուծվող: Բայց Կենտրոնական բանկն այսօր հայտարարեց, որ շուկայում միջամտություն է իրականացնելու, ինչը նշանակում է, որ բավարար քանակությամբ արտարժույթ կներարկվի ֆինանսական շուկա: Եթե կա պահանջարկ, այդ պահանջարկը կբավարարվի, և դրամի փոխարժեքը կկայունանա: Այսօր արդեն, եթե նկատել եք, փոխարժեքը կայունացել է:
– Որքա՞ն ժամանակով կհաջողվի պահպանել փոխարժեքի կայունությունը, թե՞ վայրիվերումների փուլ ենք մտել:
– Չեմ կարող ասել, բայց հույս ունեմ, որ կկայունանա և բավականին տևական ժամանակով, որովհետև այսօրվա տատանումները իրենք ստանդարտից շեղում են: Հույս ունեմ, որ կգա ստանդարտ վիճակի և այդ վիճակը երկար կպահպանվի: Ինչ վերաբերում է քաղաքական անկայունությանը, կարծում եմ, որ մենք հիմա քաղաքական առումով շատ ավելի հանգիստ վիճակում ենք գտնվում, քան 2-3 ամիս առաջ: