Հայաստանում դրամը շարունակում է դանդաղ արժեզրկվել՝ դոլարի, եվրոյի նկատմամբ, դոլարի փոխարժեքն անցել է 532 դրամը, եվրոյինը՝ 624 դրամը:
«Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր տնտեսագետ Գևորգ Պապոյանը, սակայն, պնդում է, որ արժեզրկման պրոցեսը դանդաղել է, և վերջին շրջանի որոշակի փոփոխությունները նորմալ ու կարճատև երևույթ են՝ պայմանավորված տնտեսական գործոնների փոփոխությամբ:
«Արմենպրես»-ի հետ զրույցում Պապոյանը համոզմունք հայտնեց, որ դրամի կայունացմանը կնպաստեն տնտեսության՝ արդեն նկատվող ակտիվացումը, ներքաղաքական իրավիճակի հանգուցալուծումը, հասարակության խարսխվող սպասումները, ներդրումների հոսքը:
Ըստ rate.am կայքի՝ վերջին տվյալով հայաստանյան բանկերում դոլարը վաճառվել է առավելագույնը 536 դրամով, նվազագույնը՝ 535-ով, գնվել է առավելագույնը 531.50-ով, նվազագույնը՝ 530.50-ով: ԿԲ-ի հրապարակած վերջին տվյալներով՝ ապրիլի 1-ի դրությամբ դոլարի փոխարժեքը կազմել է 532.14 դրամ՝ նախորդ օրվա նկատմամբ աճելով 0.97 դրամով: Եվրոյի փոխարժեքը ևս աճել է 1.67 դրամով և կազմել 624.63 դրամ: Սակայն այս աճի ֆոնին, թեև չնչին, սակայն նվազել է ռուբլու փոխարժեքը 0.01 դրամով և կազմել 7.01 դրամ:
Համեմատության համար. պատերազմից առաջ՝ 2020-ի սեպտեմբերի 26-ին դոլարի փոխարժեքը կազմել է 485.27 դրամ, եվրոյինը՝ 565.05 դրամ, ռուբլունը՝ 6.28 դրամ:
Պատգամավոր Պապոյանը, սակայն, կարծում է. «Արժեզրկման պրոցեսը հիմա մեծ հաշվով դանդաղել է: Սա շատ սովորական ընթացք է, երբ կայունացած իրավիճակից 2-3 դրամ վերև կամ ներքև է իջնում: Ես կարծում եմ, որ այն արդեն կայունացել է, և որոշակի փոփոխությունները, որ կան, ժամանակավոր տնտեսական գործոնների փոփոխության արդյունք են՝ մակրոտնտեսական, միկրոտնտեսական»:
Ըստ տնտեսագետ-պատգամավորի՝ դրամի արժեզրկման օբյեկտիվ պատճառներ, հիմքեր չեն եղել և այս պահին էլ չկան: «Դրանք առաջին հերթին պայմանավորված են եղել բնակչության վարքագծային փոփոխություններով՝ ապագայի սպասումների հետ կապված: Բայց կարծում եմ, որ ներքաղաքական իրավիճակի հանգուցալուծման տեսլականը, որը առաջադրել ենք, խարսխել է այդ սպասումները: Եվ նվազագույնը դեպի վատ ուղղությամբ չի գնում: Ես կարծում եմ, որ հունիսի 20-ի ընտրություններից հետո, մինչև այդ էլ, դեպի լավ ուղղությամբ են գնալու: Ներքաղաքական իրավիճաի կայունությունն ակնհայտորեն բերելու է այդ սպասումների դեպի դրական ուղղղությամբ շարժվելուն, նվազագույնը դեպի բացասական ուղղությամբ սպասումներն ավարտվել են»,-ասաց նա:
Պապոյանը նաև նկատում է, որ հիմա տնտեսական ակտիվությունը ամեն ամիս հաջորդ ամսվա համեմատ ավելի դրական ուղղությամբ է գնում, ինչն էլ բերում է շրջանառության, առևտրի ծավալների շարունակական ավելացմանը: «Երբ տնտեսությունն աճում է, մարդիկ խանութներից շատ ապրանքներ են գնում, ներմուծողներն էլ, բնականաբար, ավելի մեծ պատվերներ են իրականացնում, այդ մեծ պատվերի համար վճարելու համար էլ պետք է այստեղից դոլար գնեն, որ արտերկրում դոլարով վճարեն: Այդ տրամաբանության մեջ պահանջարկի որոշակի ավելացում է տեղի ունենում: Եվ այդ պահանջարկը ժամանակավորապես բերելու է արտարժույթի աճի որոշակի ավելացման, բայց ես կարծում եմ, որ հեռանկարում, ակնհայտորեն, եթե փոխարժեքի նվազեցում տեղի չունենա, ապա աճը գրեթե բացառում եմ»,-ասաց Պապոյանը:
Այսպիսով՝ նա համոզված է, որ տնտեսության ակտիվացումը կօգնի դրամի կայունացմանը:
Պապոյանը նաև նկատում է, որ դրամի արժեզրկումը ինչպես խնդիրներ, այնպես էլ հնարավորություններ է ստեղծում: Արժեզրկումն ակնհայտորեն նպաստում է գնաճին, քանի որ ներմուծվող ապրանքների գներն աճում են, բայց միևնույն ժամանակ արժեզրկումը նպաստում է, որ արտահանվող հայկական ապրանքն ավելի մրցունակ դառնա միջազգային շուկաներում, և արտահանման ծավալներն ավելանան: «Օրինակ՝ գյուղմթերքի մրցունակությունն աճել է, որովհետև, եթե այն ժամանակ պետք է վաճառեին, ասենք, 2.5 դոլարով, որ իրենց ցանկալի դրամային արժեքով գումարը ստանային, ապա հիմա անգամ 2 դոլարով վաճառելու դեպքում այդ ցանկալի արդյունքը կարող են ստանալ»,- ասաց նա ու հավելեց, որ դա բերելու է արտահանման աճին, հատկապես՝ գյուղմթերքի:
Պատգամավորը նկատում է, որ զուգահեռ նաև տնտեսական ակտիվությունն է ավելանում, դրսից ներդրողներ են գալիս: Նա վստահեցնում է, որ ի տարբերություն անցյալ տարվա նույն ժամանակահատվածի, այս տարի գրեթե ամեն օր մի ներդրումային ծրագիր լինում է, ինչն էլ ենթադրում է արտարժույթի ներհոսք Հայաստան: «Ես կարծում եմ, որ դա նույնպես իր ազդեցությունը կունենա փոխարժեքի ոչ միայն կայունացման, նաև դեպի ներքև իջնելու պրոցեսի սկսման համար»,- նշեց նա:
Անդրադառնալով հարցին, թե արհեստական միջամտության կարիք կա՞ դրամի կայունացման համար, ԿԲ-ն ի՞նչ պետք է անի, Պապոյանը հիշեցրեց, որ ԿԲ-ն այս ընթացքում երկու անգամ փոփոխել է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը, ինչն իր ազդեցությունն ունեցել է: «Արհեստական միջամտություն ասելով՝ շատերը նկատի ունեն դոլարն արհեստականորեն շուկա մտցնելը, այդ տիպի գործընթացներ երկու անգամ տեղի են ունեցել, բայց շատ փոքր մասշտաբով, այնպես որ արհեստական միջամտության կարիքն անգամ չի առաջացել: Եթե տնտեսությունը զարգանում է այն ուղղությամբ, որը դու ես ուզում և եթե բնակչության սպասումները խարսխված են դեպի դրական, բացասական սպասումներ չկան, ապա այս իրավիճակում, կարծում եմ, կարիք չկա և սխալ է անընդհատ դոլար մտցնել շուկա: Եթե սպասումները բացասական ուղղությամբ են, ապա, միևնույն է, դոլարի ներհոսքը ոչինչ չի կարող փոխել»,- ասաց նա:
Պատգամավորի կարծիքով՝ վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքի գործիքի միջոցով ԿԲ-ն ավելի արդյունավետ կարող է ազդել: «Կարծում եմ, որ ԿԲ-ում ունենք բավականին պրոֆեսիոնալ թիմ, և, որ իրենք բավականին արդյունավետ աշխատում են, մտահոգություններ չկան, ավանդները վերականգնվում են»,- ասաց Պապոյանն ու կարևորեց, որ չլինեն արհեստական ցնցումներ առաջացնող հայտարարություններ, որոնք մարդկանց մոլորության, խուճապի մեջ կգցեն:
Պատգամավորը կարծում է, որ մտահոգվելու կարիք չկա, գտնվում ենք վերականգնման փուլում, տնտեսական աճի փուլում: Չեն կարող լինել այնպիսի բարդություններ, որոնք հաղթահարելի չլինեն:
Թեև պատգամավորը նկատել է, որ դրամն արժեզրկվել է մոտ 10 տոկոսով, սակայն չի կարծում, թե դա շատ անհանգգստացնող ցուցանիշ է: «Մենք ունեցել ենք ժամանակաշրջաններ, երբ մեր արժույթն ավելի շատ է արժեզրկվել՝ ընդ որում միանգամից: 2009-ին արժեզրկվել է ավելի քան 20 տոկոսով, հետո մինչև 25 տոկոսով, 2014-ին՝ 17-18 տոկոսով: Հիմա, արժեզրկումն ավելի փոքր է»,- ասաց նա:
