«Հայտարարություններ են հնչում Ղարաբաղի հարցի լուծման հույսը վերստին Մինսկի խմբի հետ կապելու վերաբերյալ: Այս միտումը հղի է մեզ սպասող նորանոր հուսախաբություններով, եթե ոչ՝ ծանր կորուստներով»,- iLur.am-ում հրապարակված հոդվածում հայտարարել է Հայաստանի առաջին նախագահ, Հայ ազգային կոնգրեսի ղեկավար Լևոն Տեր-Պետրոսյանը: Տեր-Պետրոսյանն անդրադարձել է իր այն մտքին, որ «Ղարաբաղի հարցի լուծման բանալին գտնվում է Ռուսաստանի ձեռքում», որը, ըստ նրա, «տարակուսանքով կամ զայրույթով է ընկալվել թե՛ քաղաքական ուժերի, թե՛ փորձագիտական շրջանակների և թե՛ օրվա իշխանությունների կողմից»:
«Իմ համոզմամբ՝ Արցախի հարցում մեզ վիճակված ողբերգության գլխավոր պատճառներից մեկն այս իրողության չգիտակցումը կամ անտեսումն է եղել նախորդ երկու և ներկա իշխանությունների կողմից: Եթե սա միայն պատմական իրողության արձանագրում լիներ, ես հարկ չէի համարի կրկին անդրադառնալ դրան: Դժբախտաբար, այսօր էլ քաղաքական գրեթե բոլոր շրջանակների ու պետական մարմինների, մասնավորապես Կառավարության անդամների և հատկապես Արտաքին գործերի նախարարության կողմից ակնհայտ հայտարարություններ են հնչում Ղարաբաղի հարցի լուծման հույսը վերստին Մինսկի խմբի հետ կապելու վերաբերյալ: Այս միտումը հղի է մեզ սպասող նորանոր հուսախաբություններով, եթե ոչ՝ ծանր կորուստներով»,- նշել է Տեր-Պետրոսյանը:
Քաղաքագետ Ռոբերտ Ղևոնդյանի կարծիքով՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Ռուսաստանն արդեն իսկ ռազմական ներկայություն ունի Արցախում, կարելի է ասել, որ առաջին նախագահի նշած կոնցեպտում կա ռացիոնալության հատիկ: «Այնուամենայնիվ այնպես չէ, որ ամեն ինչ, ինչ համապատասխանում է իրերի իսկական դրությանը, պետք է բարձրաձայնել, քանի որ Հայաստանի պաշտոնական դիրքորոշումն այդ հարցում Մինսկի խմբի շրջանակներում գործընթացը շարունակելն է։ Նաև գիտենք, որ Արևմուտք-Ռուսաստան հակասությունների առանցքում կան որոշակի շահեր, որոնք Հայաստանը պարտավոր է ուղղակի առաջ տանել ու իրացնել։ Բայց վերցնել ու ամբողջ գործընթացը վերագրել կենտրոններից որևէ մեկին, այնքան էլ չի համապատասխանում այն գերակայություններին, որոնք այսօր պետք է ունենա Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունը»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Մյուս կողմից էլ, մեր զրուցակցի խոսքով, պետք է հաշվի առնենք, որ առաջին նախագահը պետական պաշտոնյա չէ, իր սեփական կարծիքն է հայտնում ու ազատ է արտահայտել այդ կարծիքն այնպես, ինչպես ինքն է ճիշտ համարում։
Քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանը թեպետ այն կարծիքին է, որ Ռուսաստանը ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման մեջ ունի մեծ դերակատարություն, համաձան չէ Տեր-Պետրոսյանի դիտարկման հետ, թե լուծման բանալին գտնվում է Ռուսաստանում: «Բոլորս էլ գիտենք, որ Ռուսաստանն ունի մեծ դերակատարություն, ինքը ոչ մի նոր բան չի ասել։ Բայց այդ մարդը մի նպատակ ունի՝ պետք է ապացուցի, որ ինքը ճիշտ է եղել։ Հավանաբար նաև ռուսների հանդեպ պարտավորությունների մաս ունի։ Մենք անպայման պետք է վերականգնենք Մինսկի խմբի ֆորմատը, պաշտոնական Երևանն էլ ունի նման դիրքորոշում։ Ու պատահական չէ արտգործնախարարի հայտարարությունն այն մասին, որ մեզ պետք է ուժեղ Մինսկի խումբ։ Ես դա համարում եմ լավագույն ճանապարհը»,- «Առաջին լրատվական»-ի հետ զրույցում ասաց նա։
Շիրինյանի դիտարկմամբ՝ նոյեմբերի 9-ից հետո իրավիճակ է փոխվել նաև աշխարհում. «Առաջինը՝ նկատի ունեցեք ԱՄՆ-ում իշխանության փոփոխությունը, Չինաստանը 400 միլիարդ դոլարի ներդրում է անում Իրանում, դարձնում այդ պետությունը գիգանտ ու Թուրքիային մրցակից, ինչ-որ տեղ փակում նաև Ռուսաստանի ջանքերը դեպի հարավ։ Այդ երկու գործոնը առաջիկայում շատ բան կարող են փոխել։ Ակնհայտորեն Լևոն Տեր-Պետրոսյանի ու նրա թիմակիցների՝ 17+ ուժերի, նախկին նախագահների, բլոգերների ջանքերը ձախողվում են՝ օգտագործել Հայաստանի ապակայունացումը վարչապետին իշխանությունից հեռացնելու համար։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ինչպես եղել է անցյալում, այնպես էլ մնում է։ Երբ Բիշքեկում ստորագրեցին այդ զինադադարը, նա պետք է Հայաստանի բանակն ու հասարակությանը պատրաստեր պատերազմի, թույլ չտար երկրում կողոպուտ, գողապետության առաջացում՝ մենք բոլորովին այլ վիճակում կլինեինք։ Հիմա որպեսզի նա կարողանա իր 40 տարվա սուտը հաստատել, գիշեր-ցերեկ խոսում է նույն բաների մասին։ Մենք խնդիր ունենք Ռուսաստանի հետ քաղաքականության հավասարակշռման և ֆինլանդականացման։ Ֆինլանդիան կարողացել է գտնել այդ բալանսը և՛ Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, և՛ որ դա չխանգարի աշխատել աշխարհի, Եվրոպայի հետ։ Մենք էլ դրան պետք է ձգտենք, այդ մարդիկ հոգեկան տվայտանքների մեջ են պարզապես։ Չգիտեմ, թե այս ընտրությունները ինչ արդյունք կտան, բայց գոնե այդ «Ղարաբաղ» կոմիտեից ու նրա շուրջը ծվարածներից պրծնեինք»։
