«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել համաճարակաբան Մերի Տեր-Ստեփանյանը:
– Երեկ հայտնի դարձավ, որ Հայաստան է ներկրվել կորոնավիրուսի դեմ պայքարի համար նախատեսված AstraZeneca պատվաստանյութի առաջին խմբաքանակը: Աշխարհի մի շարք երկրներում կա անվստահություն այս պատվաստանյութի նկատմամբ, երկրներ կան, որ հրաժարվել են ներկրել այն: Ինչպիսի՞ ռիսկեր կան այս առումով:
– Տարբեր հրապարակումներ են լինում, սակայն այնպես չէ, որ մյուս պատվաստանյութերից կամ ընդհանրապես մյուս դեղամիջոցներից չկան կողմնակի ազդեցություններ: Ցանկացած դեղամիջոց, ցանկացած պատվաստանյութ կարող է ունենալ իր կողմնակի ազդեցությունը, բայց ֆիքսվել դրա վրա, հրաժարվել պատվաստանյութերից ու շարունակել այս հիվանդացության մակարդակով ընթանալ, կարծում եմ՝ ճիշտ չէ:
– Ձեր ուսումնասիրություններն ի՞նչ են ցույց տալիս, ո՞րն է ամենաարդյունավետ ու անվտանգ պատվաստանյութը:
– Եթե պատվաստանյութն ունի զանգվածային կիրառման թույլտվություն մարդկանց շրջանում, ուրեմն նա անցել է փորձարկումների բոլոր 4 փուլերը: Եթե այդ փուլերն անցած չլիներ, ուղղակի թույլտվություն չէր ունենա մարդկային պոպուլյացիայում կիրառելու: Իսկ AstraZeneca պատվաստանյութի վերաբերյալ 75 տոկոս արդյունավետության մասին է խոսվում: Այսինքն՝ 100 պատվաստվածից 75-ի մոտ չի զարգանա հիվանդությունը, կամ զարգացած հիվանդությունը կընթանա թեթև:
– Հիմա ինչպե՞ս պետք է իրազեկել հանրությանը, որովհետև հարևան Վրաստանում այդ պատվաստումից հետո բուժքույր մահացավ, և աղմուկը բավականին մեծ էր: Շատերի մեջ տարակուսանք կա կոնկրետ այս պատվաստանյութի հետ կապված:
– Ցանկացած պատվաստանյութ կարող է ունենալ ալերգիկ ռեակցիա: Տվյալ դեպքում եղել էր անաֆիլակտիկ շոկ՝ ծանր ալերգիկ ռեակցիա, որը երբեք չի բացառվում: Բայց այս դեպքում պատվաստվել է 50 մլն-ից ավելի մարդ, և մենք չգիտենք, թե մյուս պատվաստանյութերից քանի դեպք է արձանագրվել: Ես չեմ ուզում որևէ պատվաստանյութի դերը մեծացնել, մյուսինը նսեմացնել: Պատվաստանյութի ֆունկցիան ընդամենը վարակը կանխարգելելն է: Իսկ AstraZeneca պատվաստանյութը ևս այդ ֆունկցիան կատարում է: Եթե համեմատենք «Սպուտնիկ V»-ի հետ, այն, ըստ հետազոտողների տվյալների, ունի 91 տոկոս արդյունավետություն, իսկ Pfaizer-ն ու Moderna-ն ունեն 92 և 95 տոկոս արդյունավետություն: Որպես մասնագետ՝ ես իմ մեկնաբանությունը կարող եմ տալ, որ պատվաստանյութի համար կա երեք ցուցանիշ այն ընդունելու կամ չընդունելու: Դա արդյունավետությունն է, վարակի փոխանցման ռիսկի նվազեցումն է, որը նույնպես շատ կարևոր ցուցանիշ է, այսինքն՝ պատվաստվածն այլևս չի հանդիսանալու վարակի աղբյուր: Եվ ևս մի կարևոր ցուցանիշ է անվտանգությունը: Այս երեք ցուցանիշներն այս պահի դրությամբ բավարարել է 7 պատվաստանյութ, այդ թվում նաև AstraZeneca պատվաստանյութը: Եվրոպայի մեծ մասն այս պահի դրությամբ պատվաստված է AstraZeneca-ով:
– Եթե ռուսական «Սպուտնիկ V»-ի արդյունավետությունը այդքան բարձր է, ինչո՞ւ ձեռք չենք բերում հենց այդ պատվաստանյութը:
– Չեմ կարող ասել, թե ինչու ձեռք չենք բերում: Այդպիսի մի կազմակերպություն կա, որը առաջարկում է երկրին պատվաստանյութ, որովհետև քանի որ մեր երկիրը չի արտադրում պատվաստանյութ, մեզ պետք է առաջարկեն, և մեզ առաջարկել են AstraZeneca-ն: Որպես հաջորդ պատուհան մեզ առաջարկվում է «Նովավաքսը»: Ռուսաստանի հետ անհատական բանակցությունների արդյունքում «Սպուտնիկ V»-ի 15 հազար դեղաչափի նախնական պայմանավորվածություն կա, որը կապահովի 7,5 հազար մարդու պատվաստում: Գիտեք, էական չէ, թե ինչով կպատվաստվեք, կարևորը, որ պատվաստվեք, և այս ճգնաժամը հաղթահարվի: Իսկ հետո արդեն, երբ ունենանք ընտրության հնարավորություն, միգուցե ավելի լավ պայմաններում կհայտնվենք:
– Ըստ էության կորոնավիրուսի ճգնաժամի հաղթահարման միակ լուծումը այս պահին ինչքան հնարավոր է շատ մարդու պատվաստե՞լն է:
– Միանշանակ այո, որպեսզի մենք ունենանք իմունային շերտ և դադարեցնենք վիրուսի շրջանառությունը:
