«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Արցախի ԱԺ «Միասնական հայրենիք» խմբակցության ղեկավար, Արցախում «Լեզվի մասին» օրենքի փոփոխության հեղինակներից Գագիկ Բաղունցը։
– Պարոն Բաղունց, Արցախի կառավարությունը դրական եզրակացություն է տվել Ձեր համահեղինակած նախագծին, որով ռուսերենին պաշտոնական լեզվի կարգավիճակ կտրվի։ Ձեզ առաջարկություններ էին ներկայացվել նախագծում որոշակի փոփոխություններ անելու, դրանք ընդունվե՞լ են։
– Երկու օր առաջ կառավարության ներկայացուցիչների հետ հանդիպում ունեցանք, բոլոր վիճարկելի դրույթները քննարկեցինք, և մեր համահեղինակների ներկայացրած հիմնավորումներով ընդունվեց կառավարության կողմից և առանց որևէ փոփոխության նախագիծը դրվեց շրջանառության մեջ։
– Նշվում էր, որ այս հարցի հետ կապված որոշակի շտապողականություն եք ցուցաբերում։ Համամի՞տ չեք, որ շտապողականություն ցուցաբերեցիք այս հարցի հետ կապված, և ինչո՞վ է դա պայմանավորված։
– Փորձում եմ մեկնաբանություններ չներկայացնել նման կարծիքների վերաբերյալ: Շտապողականություն չկա, պետք է մենք ավելի շուտ այդ քայլերին գնայինք, որպեսզի Շուշին չկորցնեինք, հազարավոր կորուստներ չունենայինք: Սա իրականության պարտադրանքն է, որին պետք է մի քիչ ավելի շուտ գնայինք: Այնպես որ, ոչ մի շտապողականություն տեղի չի ունեցել:
– Այսինքն՝ եթե մենք ավելի սերտ հարաբերություններ հաստատած լինեինք Ռուսաստանի հետ, մեր հավատարմությունն ավելի շատ ցույց տայինք, այս խնդիրների առջև չէի՞նք կանգնելու:
– Եկեք հավատարմության մասին չխոսենք, համագործակցության մասին խոսենք: Մենք տեսնում ենք, որ աշխարհում տեղի ունեցող գործընթացներում հիմնական միտումն այն ուղղությամբ է գնում, որ բավականին հզոր երկրներ փորձում են ստեղծել տարբեր ռազմական, քաղաքական բլոկներ՝ դրանով ապահովելով իրենց ինքնիշխանությունը, անվտանգությունը: Ավելի հստակ ձևակերպված, ավելի կայուն հիմքերի վրա դրված նման քայլ և՛ Հայաստանի կողմից պետք է լիներ, և՛ Արցախի կողմից: Մենք պետք է հստակ հասկանանք, որ մեծ լարվածություն ունեցող մեր տարածաշրջանում մենք պետք է վաղուց՝ տարածքային ամբողջականությունից սկսած, երկրի ընդհանուր անվտանգությամբ ավարտած, ավելի հստակ մեխանիզմներ մշակեինք և թե՛ որպես ռազմական պարտնյոր, թե՛ որպես քաղաքական դաշնակից՝ մեր հարաբերություններն ավելի հստակ հիմքերի վրա դնեինք և այսօրվա ճգնաժամին չհասնեինք:
– Ռուսական խաղաղապահները հիմա որքանո՞վ են կարողանում ապահովել արցախցիների անվտանգությունը:
– Դուք որևէ դեպքի մասին լսե՞լ եք, որ Ղարաբաղում մեկին վտանգի տակ են դրել, կամ մենք կորուստներ ենք ունեցել: Ռուսական խաղաղապահները բավական արդյունավետորեն իրենց առաքելությունը կատարում են:
– Կարծում եք, որ այսպես քայլ առ քայլ, նաև «Լեզվի մասին» օրենքի փոփոխությամբ պետք է ավելի՞ խորացնենք հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ:
– Ես փորձում եմ իրատեսորեն մոտենալ այսօրվա իրավիճակին, մեր ապագա քայլերին: Գուցե մենք ինչ-որ տեղ կարող ենք քննադատել Ռուսաստանի դիրքորոշումը, պատերազմի առաջացման և կանխարգելման պրոցեսները քննադատենք, բայց այսօրվա վիճակում ավելի ռեալ ուժ, որն ապահովում է մեր անվտանգությունը, ես չեմ տեսնում:
– Օրենքի նախագիծը ե՞րբ կընդունվի խորհրդարանի կողմից և կմտնի ուժի մեջ:
– Ամենայն հավանականությամբ մարտի 25-ին ԱԺ հերթական նիստում կներկայացնենք նախագիծը: Կարծում եմ՝ այսօրվա տրամադրությունները հօգուտ օրենքի ընդունման են:
– Արցախի պատգամավորներից մտահոգություններ էին հնչում այդ օրինագծի հետ կապված: Նրանց բոլորի մտահոգությունները փարատվեցի՞ն:
– Որոշ հարցերում մեզ հաջողվեց համոզել նման փոփոխություններ օրենքում մտցնելու հարցում, որոշ հարցերում իրենք մնացին իրենց տեսակետին:
– Մասնավորապես, ո՞ր հարցում հնարավոր չի եղել համաձայնության գալ բոլորի հետ:
– Անհամաձայնության եզրերը այն հարցերի շուրջ են, որոնք իրենք համարում են, որ ռուսերենը պաշտոնական լեզու հռչակելը բավականին ուժեղ քայլ է և կարելի է ավելի մեղմ տարբերակով գնալ, աշխատանքային լեզու դարձնել ռուսերենը: Դա մեր կողմից չի ընդունվում, քանի որ չկա սահմանում աշխատանքային լեզվի վերաբերյալ: Եթե ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից կան սահմանումներ, թե որն է պաշտոնական լեզուն, ինչ շրջանակներում է այն օգտագործվում, աշխատանքային լեզվի պարագայում այդ կոնկրետացումը իրավական դաշտում չկա, և մենք կարծում ենք, որ ճիշտ տարբերակը ռուսերենը որպես երկրորդ պաշտոնական լեզու ընդունելն է, որը ոչ մի կերպ չի հավակնում իրավազոր դառնալ պետական լեզվին՝ հայերենին: