«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է վրաց քաղաքագետ Գելա Վասաձեն։
– Պաշտոնական այցով Թուրքիայում գտնվող Վրաստանի արտգործնախարար Դավիթ Զալկալիանին հայտարարել է, որ Թբիլիսին Երևանին և Բաքվին առաջարկում է քննարկման հարթակ։ Ուրիշ ո՞վ, եթե ոչ կովկասյան երեք երկրները պետք է որոշեն տարածաշրջանի ապագան: Ի՞նչ դեր կխաղա Վրաստանը այս հարցում:
– Վրաստանի դերն այս պարագայում սահմանափակվում է բանակցությունների հարթակ ապահովելով: Ի վերջո, Երևանից և Բաքվից Թբիլիսի թռչելը շատ ավելի մոտ է, քան Մինսկ կամ Ժնև: Ինչո՞ւ միայն այսքանով։ Պարզ է, Թբիլիսին չունի ո՛չ քաղաքական, ո՛չ ռազմական ռեսուրսներ ձեռք բերված պայմանավորվածությունները երաշխավորելու համար, և ավելին՝ կողմերին ստիպել զիջումների գնալ միմյանց նկատմամբ: Անկեղծ ասած, ես իմաստ չեմ տեսնում առանց ուժեղ միջնորդների բանակցություններ միայն այն պատճառով, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կան անհաղթահարելի ուժի հակասություններ, և եթե նրանք կարողանային գալ ուղիղ համաձայնության, ապա դա կանեին վաղուց: Բայց Վրաստանի արտգործնախարարի ժեստը արժե գնահատել, այն էսթետիկ տեսանկյունից գեղեցիկ է:
– Այսպիսով, կարող ենք արձանագրել նաև, որ Թբիլիսին մերժում է Թուրքիայի առաջարկած 3+3 ձևաչափը։
– Բնականաբար մերժում է, մենք պատրաստ ենք երկկողմ հարաբերություններ զարգացնել բոլոր երկրների հետ, բայց անբնական է մտնել մի հարթակ, որում ներկա է Ռուսաստանի Դաշնությունը, որն օկուպացրել է Վրաստանի երկու շրջանները: Եվ ավելին՝ դեռ ոչ ոք չի բացատրել, թե դա ինչ պլատֆորմ է: Ավելի շուտ բարի ցանկության է նման:
– Վրաստանում առկա ներքաղաքական ճգնաժամը թույլ կտա՞ Թբիլիսիին ակտիվ արտաքին քաղաքականություն վարել։
– Իհարկե, այսօր ամբողջ վրաց քաղաքական դասը զբաղված է ներքին վեճերով, որոնք չեն դադարում 2020-ի նոյեմբերից։ Այսինքն՝ ավելի քան մեկուկես տարի: Նման պայմաններում առաջնահերթությունը Բրյուսելի և Վաշինգտոնի հետ շփումն է, որոնք կողմերի համաձայնությամբ միջնորդ են կառավարության և ընդդիմության միջև: Պարզապես չկա բավարար ժամանակ և էներգիա տարածաշրջանային խնդիրների համար:
– Կկարողանա՞ արդյոք Հայաստանը ապավինել Վրաստանի աջակցությանը նման հարցերում, թե՞ առաջին պլան կգան ռազմավարական շահերը Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում:
– Ի՞նչ նկատի ունեք, երբ խոսում եք Վրաստանի աջակցության մասին: Անկախության ողջ ընթացքում Վրաստանը խստորեն կատարում է Հայաստանի հետ կնքված բոլոր միջպետական պայմանագրերը, և զարգանում են երկրների միջև հարաբերությունները, որոնք գտնվում են բավականին լավ մակարդակի վրա: Ի դեպ, դա չի խանգարում Թբիլիսիին լավ հարաբերություններ ունենալ Բաքվի ու Անկարայի հետ: Ռազմավարական շահերը փոխադարձ են, Վրաստանի բոլոր հարևանները նույնպես շահագրգռված են նրա հետ լավ հարաբերություններով, ճիշտ այնպես, ինչպես Վրաստանն է շահագրգռված հարևանների հետ լավ հարաբերություններով: Դժբախտաբար, բացառություն է Ռուսաստանի Դաշնությունը, բայց դա այլ պատմություն է։
