Հյուսիսատլանտյան դաշինքը լուրջ հետաքրքրություն է ցուցաբերել ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության նկատմամբ: Բաքվի կողմից Չեխիայից հրետանային զենքերի գնումը դարձավ ՆԱՏՕ-ի անդամ երկրի համար հակամարտության գոտի հարձակողական զենքի մեծ խմբաքանակ մատակարարելու առաջին նախադեպը։
Պետք է նշել, որ դաշինքի անդամ պետությունների մեջ կա ներքին կանոն՝ զենք չմատակարարել հակամարտության կողմերից որևէ մեկին, բայց այս «առաջարկությունը» այժմ անցյալում է: Այս տարածաշրջանում զենք գնելու և մատակարարելու պատմությունն արժանիորեն դարձել է գաղտնիքներով և «սպիտակ կետերով» լի դետեկտիվ շարքի սյուժե:
2018 թվականին ադրբեջանական բանակի գովազդներից մեկում հայտնվեց չեխական արտադրության ռազմական տեխնիկա, որը հագեցած էր հաուբիցներով և համազարկային կրակի ռեակտիվ համակարգերով (ՀԿՌՀ)։ Բայց Բաքուն հաշվի չառավ այն փաստը, որ Պրահային ակնհայտորեն դուր չի գա դա՝ հաշվի առնելով Ադրբեջանին զենք վաճառելու ՄԱԿ-ի, ԵՄ-ի և ԵԱՀԿ-ի էմբարգոն:
Ադրբեջանին զենք վաճառելու վերաբերյալ տարածված տեղեկատվությունը բողոքների ալիք առաջացրեց Չեխիայում: Երկրի իշխանությունները շտապեցին հերքել այս տեղեկատվությունը: Ըստ հանրապետության ղեկավարության հայտարարության, «Czechoslovak Group» կազմակերպության արտահանման վիզաներում Իսրայելը նշված էր որպես Tatra ռազմական մեքենաների վերջնական նշանակման վայր:
Բայց լրագրողական հետաքննության արդյունքում հնարավոր եղավ ապացուցել, որ առք ու վաճառքի և վերազինման գործընթացում ներգրավված են եղել «Czechoslovak Group» կազմակերպությանը պատկանող չեխական «Real Trade Praha» և սլովակական «MSM Martin» ընկերությունները, որոնք նախկինում փորձել են թույլտվություն ստանալ Ադրբեջանին հաուբիցներ և հրթիռային ռումբեր մատակարարելու համար, թեև ապարդյուն:
Լրագրողները պարզել են, որ Չեխիայից Իսրայել են տեղափոխվել նաև Tatra ռազմական մեքենայի 54 մասեր։ Նշանակման վայր հասցնելուց հետո նրանց 12 ժամվա ընթացքում ապահովեցին իսրայելական հեռահաղորդակցման համակարգերի և իսրայելական «Elbit Systems Land and C4i» ընկերության հեռակառավարման համակարգերի հագեցվածությամբ, որից հետո տեղափոխեցին Սլովակիա: Այնուհետև, «MSM Martin» կազմակերպության մասնագետները բեռը հագեցրել են Dana M-1 հաուբիցներով և Vampir RM-70 MLRS կայանքներով, որից հետո տեխնիկան անմիջապես արտահանվել է վերջնական գնորդին Ադրբեջանում։ Փոխադրումներն իրականացրել է ադրբեջանական «Silk Way» ավիաընկերությունը՝ դիվանագիտական ծածկույթի ներքո: Միևնույն ժամանակ, Սլովակիայի էկոնոմիկայի նախարարության կողմից «MSM Martin» կազմակերպությանը տրված ներմուծման լիցենզիայում նշված են իսրայելական «Elbit Systems Land and C4i» ընկերության 54 Tatra տրանսպորտային միջոցներ: Այսինքն, ճիշտ նույն քանակով, որով Չեխիան այդ մեքենաները հասցրեց Իսրայել: Կարևոր է նշել, որ քանի դեռ Չեխիայում զենքի արտահանման թույլտվությունները տալիս է Արդյունաբերության և առևտրի նախարարությունը՝ Պաշտպանության, Արտաքին գործերի և Ներքին գործերի նախարարությունների դրական կարծիքի հիման վրա, միանգամայն ակնհայտ է, որ Չեխիայի իշխանությունները իրենց դրական կարծիքն են հայտնել Ադրբեջան ռազմական տեխնիկա արտահանելու վերաբերյալ:
Չնայած այն փաստին, որ այս բոլոր նախարարություններն ի սկզբանե պնդում էին, որ արտահանումն իրականացվում է Իսրայել, առաքման լիցենզիայում իսրայելական ընկերության անվան հետ նշված էր նաև Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարությունը:
Այսպիսով, միանգամայն ակնհայտ է, որ ՆԱՏՕ-ի անդամ մյուս պետությունն իր կոռումպացված քաղաքական գործիչներով առանց խղճի նվազագույն խայթի աջակցում էր Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հակամարտության սրմանը և մարդկային կյանքերը ստորադասում իր ռազմավարական՝ մասնավորապես նավթին առնչվող շահերին։