«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է Արցախի ԱԺ ֆինանսաբյուջետային և տնտեսական կառավարման հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ, իշխող «Ազատ հայրենիք–ՔՄԴ» խմբակցության ղեկավար Արթուր Հարությունյանը:
– Պարոն Հարությունյան, Արցախի խորհրդարանում շրջանառության մեջ է դրվել «Լեզվի մասին» օրենքի փոփոխությունների նախագիծը, որով հատուկ կարգավիճակ է տրվելու ռուսերենին։ Այսպիսով, փաստորեն ռուսերենին պետական լեզվի կարգավիճա՞կ է տրվում։
– Ռուսաց լեզվին պետական լեզվի կարգավիճակ չի տրվում։ Օրենքում կա երկու հասկացություն՝ պետական լեզու և պաշտոնական լեզու։ Պետական լեզու մնում է հայերենը, մենք պետական լեզու չենք դարձնում ռուսերենը, միայն հայերենն է մնում պետական լեզու, իսկ պաշտոնականը, որը օգտագործվում է գործավարության մեջ և կարևոր մի դրույթ կա, նշվում է՝ ըստ անհրաժեշտության, այսինքն՝ հայերենը մնում է պաշտոնական, բայց փակագծում գրվում է՝ ըստ անհրաժեշտության կարող է օգտագործվել նաև ռուսերենը։ «Լեզվի մասին» օրենքով պետական լեզուն հայերենն է և այդպես էլ մնում է։
– Իսկ ինչո՞ւ էր անհրաժեշտ պաշտոնական լեզվի կարգավիճակ տալ ռուսերենին։
– Այս նախագծի համահեղինակները երեքն են՝ Արամ Հարությունյան, Գագիկ Բաղունց, Մետաքսե Հակոբյան, իրենց հիմնավորմամբ՝ տարիներով ձևավորված պատմական և նաև սահմանապահների ներկայությունը, որը ենթադրում է որոշակի գործավարություն, ամեն դեպքում պետք է լինի։ Բայց կարևորն այն է, որ ըստ անհրաժեշտության է նշվում, այսինքն՝ հայերենը մնում է ամեն դեպքում պարտադիր։
– Հնարավոր է, որ նախաձեռնողները հրաժարվեն, աղմուկ է բարձրացել։ ԱԺ-ում այն կընդունվի՞։
– Չեմ կարող ասել, որ միանշանակ կընդունվի, ամեն դեպքում հեղինակները տարբեր երեք խմբակցություններից են։
– Սա երեք պատգամավորների՞ նախաձեռնությունն է, թե՞ ռուսական կողմի ճնշմամբ է։
– Չեմ կարծում, որ այդպիսի բան կարող է լինել, սա այս երեք համահեղինակների նախաձեռնությունն է՝ հաշվի առնելով ստեղծված իրողությունը, խաղաղապահների ներկայությունը։
– Չեք կարծո՞ւմ, որ Արցախն իր սուվերենությունը լրջագույն վտանգի տակ է դնում այս քայլով։
– Եթե պետական լեզվի մասին խոսք լիներ, մենք այդ ժամանակ կարող էինք այդպես մեկնաբանել, բայց պաշտոնական լեզուն ընդամենը գործավարության մեջ օգտագործվող լեզուն է։ Այս դեպքում սուվերենության խնդիր չկա։
– Չի ստացվո՞ւմ, որ Ռուսաստանը պարտադրում է նման քայլի դիմել։
– Այդպիսի բան չկա, նման բան չի կարող լինել, պարզապես սա ստեղծված իրողություններով է պայմանավորված։ Օրենքի նախագիծը նոր դրվել է շրջանառության մեջ, այնտեղ փոփոխությունների ենթարկելու ենթակետեր կան, առաջարկություններ կներկայացնենք, եթե ընդունվեն մեր առաջարկությունները, նոր այդ դեպքում ընդունված առաջարկություններով կընդունենք, մեր խմբակցությունը դեռ որոշում չունի կայացրած։
– Հնարավո՞ր է աղմուկից հետո հետ վերցնեն նախագիծը։
– Դա նախաձեռնողներից պետք է հարցնեք։
– Այնուամենայնիվ, ինչո՞ւ հիմա։
– Հիմա ռուս խաղաղապահների ներկայությունն է, որովհետև իրենց հետ նամակագրություններ կան տարբեր մարմինների, գերատեսչությունների հետ, և մենք չենք կարող նրանց պարտադրել, որ հայերենով նամակ գրեն, մենք էլ հայերենով պատասխանենք։
