Եվրամիության և Միացյալ Թագավորության միջև Առևտրի և համագործակցության համաձայնագրի պայմանական կիրարկումը մեկնարկել է հունվարի 1-ից, այդ օրվանից ՄԹ-ն ավարտել է ԵՄ կազմից դուրս գալու գործընթացը։ Այդ կապակցությամբ Հայաստանում ԵՄ պատվիրակությունը պարզաբանել է, ինչ սկզբունքներով են ձևավորվելու և գործելու այդ կողմերի հարաբերությունները երրորդ երկրների հետ։
«2021 թ․ հունվարի 1-ին Միացյալ Թագավորությունն (ՄԹ) ավարտել է իր՝ Եվրոպական Միության (ԵՄ) կազմից դուրս գալու գործընթացը։ ՄԹ-ն և ԵՄ-ը այժմ ձևավորում են երկու առանձին շուկաներ․ ստեղծվում են երկու անջատ նորմատիվ իրավական դաշտեր։ 2021թ․ հունվարի 1-ից սկսվել է ԵՄ-ՄԹ Առևտրի և համագործակցության համաձայնագրի պայմանական կիրարկումը։
- Արդյո՞ք կլինեն փոփոխություններ երրորդ երկրների, այդ թվում՝ Հայաստանի հետ ԵՄ առևտրային հարաբերություններում։
ԵՄ-ը կկատարի գոյություն ունեցող իր բոլոր միջազգային պարտավորությունները։
ԵՄ-ի և ՄԹ-ի միջև հարաբերությունների բնույթն ապագայում չի ազդելու երրորդ երկրների հետ գոյություն ունեցող ԵՄ առևտրային հարաբերությունների վրա։ ԵՄ-ը կազմից ՄԹ-ի դուրս գալն անդրադառնալու է միայն այդ հարաբերությունների աշխարհագրական ընդգրկման վրա։
- Ի՞նչ ազդեցության կենթարկվի ՄԹ-ի և երրորդ երկրների միջև ապրանքների առևտուրը։
ՄԹ-ի և երրորդ երկրների միջև առևտուրն այլևս չի կարգավորվի Եվրոպական միության մակարդակում, երկկողմ համաձայնագրերի միջոցով կամ բազմակողմ համատեքստում ստանձնած պարտավորությունների շրջանակով։ Այն կախված կլինի ՄԹ-ի հետ երրորդ երկրի կողմից հաստատված հարաբերություններից կամ ձեռք բերվելիք պայմանավորվածություններից։
- Արդյո՞ք Հյուսիսային Իռլանդիան կմնա ԵՄ ապրանքների միասնական շուկայում։
«Կոշտ սահման»-ից խուսափելու նպատակով՝ Հյուսիսային Իռլանդիայում կշարունակեն պահպանվել ԵՄ միասնական շուկայի սահմանափակ թվով կանոններ, մասնավորապես՝ ապրանքների առնչվող օրենսդրություն, անասնաբուժական և բուսասանիտարական հսկողության կանոններ, գյուղատնտեսական արտադրության և շուկայահանության կանոններ, ապրանքների նկատմամբ ԱԱՀ ու ակցիզային հարկեր, ինչպես նաև պետական օժանդակության կանոններ։
- Ի՞նչ հետևանքներ կարող է ԵՄ կազմից ՄԹ-ի դուրս գալը ունենալ ԵՄ-ի և երրորդ երկրների միջև օդային տրանսպորտին առնչվող համաձայնագրերի վրա։
Օդային ծառայությունների վերաբերյալ համաձայնագրրերը, որոնց կողմ է հանդիսանում ԵՄ-ն 2021թ․ հունվարի 1-ից չեն տարածվի ՄԹ-ի վրա։
ԵՄ-ն, անշուշտ, կմնա իր կողմից վավերացված օդային ծառայությունների ուժի մեջ գտնվող բոլոր համաձայնագրերի կողմ։ Այդ համաձայնագրերի նկատմամբ երրորդ երկրների, ԵՄ-ի և իր անդամ պետությունների իրավունքներն ու պարտականությունները կմնան անփոփոխ։
Արտոնյալ ծագմանը առնչվող հարցեր
- ՄԹ բաղադրիչ (նյութ կամ վերամշակման գործողություն) ներառող ապրանքների արտոնյալ ծագումը որոշելիս ՄԹ բաղադրիչը չի կարող համարվել ԵՄ ծագման բաղադրիչ՝ ըստ ԵՄ արտոնյալ առևտրային պայմանավորվածությունների[1], այդ թվում՝ «Արտոնությունների ընդհանրացված և համալրված համակարգ»-ի (GSP+) դրույթների:
- Մինչև «անցումային շրջանի» ավարտըԵՄ-ի կամ ՄԹ-ն կողմից ՄԹ-ն բաղադրիչով ապրանքների առնչությամբ թողարկված կամ կազմված ծագման հիմքերը պետք է համարվեն արտահանման համար վավեր ծագման հիմքեր, պայմանով, որ բեռի արտահանումը իրականացվել կամ ապահովվել է մինչև անցումային շրջանի ավարտը: Ծագման հիմքերրի վավերականության ժամկետը սահմանափակվում է ԵՄ համապատասխան արտոնյալ առևտրի պայմանավորվածությամբ, այդ թվում՝ GSP+ ով սահմանված ժամկետով:
- Մինչև «անցումային շրջանի» ավարտը ԵՄ արտոնյալ առևտրի գործընկեր երկրներում ՄԹ-ն բաղադրիչով ապրանքների առնչությամբ թողարկված կամ կազմված ծագման հիմքերը պետք է համարվեն վավեր ծագման հիմքեր՝ ԵՄ ապրանքների ներմուծման համար, պայմանով, որ բեռի արտահանումը իրականացվել կամ ապահովվել է մինչև անցումային շրջանի ավարտը: Ծագման հիմքերի վավերականության ժամկետը սահմանափակվում է ԵՄ համապատասխան առևտրի արտոնյալ պայմանագրով, այդ թվում՝ GSP+ ով սահմանված ժամկետով:
- Անցումային շրջանի ավարտից հետո ՄԹ-ում թողարկված կամ կազմված ծագման հիմքերն անվավեր են։EUR1 և EUR-MED հավաստագրերերի համար ՄԹ-ն կնիքները չեն կարող օգտագործվել:
- Մինչև անցումային շրջանի ավարտը կատարված արտահանման հետ կապվածստուգումների ժամանակ ապրանքների ծագման կարգավիճակը կգնահատվի հիմք ընդունելով արտահանման պահը:
Եվրոպական հանձնաժողովի Access2Market[2] կայքէջում առկա է տեղեկատվություն յուրաքանչյուր անուն ապրանքի գործող սակագների և հարկերի, ծագման կանոնների, ապրանքներին ներկայացվող պահանջների, մաքսային ընթացակարգերի, առևտրի խոչընդոտների և վիճակագրության վերաբերյալ, որը գործում է բոլոր ԵՄ երկրների համար»,- ասվում է պարզաբանման մեջ։
[1] Այս ծանոթագրության մեջ արտոնյալ երկրներն այն բոլոր երկրներն են, որոնց հետ ԵՄ-ը կնքել է արտոնյալ պայմանագրեր կամ որոնց նկատմամբ կիրառում է միակողմանի արտոնյալ պայմանավորվածություններ․ օրինակ՝ «Արտոնությունների ընդհանրացված համակարգը» (GSP+) կամ օտարերկրյա պետությունների և տարածքների հետ պայմանավորվածությունները:
[2] https://trade.ec.europa.eu/access-to-markets/en/content/
