Thursday, 28 03 2024
ԱԺ պատգամավորներն աշխատանքային այցով կգործուղվեն Բեռլին
ՀՀ կառավարության ուղարկած մարդասիրական օգնությունը հասել է Եգիպտոս. 1– 2 օրում կփոխանցվի Գազայի բնակիչներին
Հայաստանի տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ
Եվրոպական խորհրդի քաղաքական եւ անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան
Սահմանամերձ գյուղերում բնակարան կառուցելու համար պետական աջակցության ծրագրով նախորդ տարի հաստատվել է 280 շահառուի հայտ
Լրատվական-վերլուծական երեկոյան թողարկում
Ուղիղ. այսօր Ավագ Հինգշաբթի է. ոտնլվայի արարողություն և խավարման կարգ Անթիլիայում
18:50
Ռուսաստանը պատրաստվում է նոր մեծ հակահարձակման
«Կովկասի գերուհու» տնօրենը 11մլն․ դրամ է հափշտակել
Համոզված եմ մենք կունենանք սերունդ, որը կապրի ԵՄ անդամ Հայաստանում. Էդգար Առաքելյան
Ավագ հինգշաբթին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում
18:40
ԵՄ-ը մինչև ապրիլ կներկայացնի Ուկրաինային սպառազինությունների մատակարարման պլանը
Իսրայելը ՀԱՄԱՍ-ի 200 զինյալ է լիկվիդացրել Աշ-Շիֆա հիվանդանոցում
«Աշխարհին նոր բազմակողմանի առևտրային համակարգ է անհրաժեշտ». Տոկաև
Գազայում սովը կարող է դիտվել որպես պատերազմի հանցագործություն. ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների գերագույն հանձնակատար
18:10
«Գերմանիայի հատուկ ծառայությունները չեն իմացել Մերձմոսկվայում նախապատրաստվող ահաբեկչության մասին». Շոլց
18:09
ԱՄՆ-ն 228 մլն դոլար է հատկացրել Բալթյան երկրներին 2024 թ. պաշտպանության համար
Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի
Ղրղզստանի մայրաքաղաքում ավազամրրիկից շենքեր և ավտոմեքենաներ են վնասվել
18:06
Ֆրանսիայում դադարեցվել է գնացքների երթևեկությունը «Նելսոն» փոթորկի պատճառով
«Սիրիայում, Լիբիայում, Ղարաբաղում կամ այլ տեղ բախվում էինք գլոբալ դաշինքի հակազդեցությանը». Էրդողան
Լրատվական-վերլուծական երեկոյան թողարկում
Վանաձորում հղի կնոջ մահվան համար մեղադրանք է առաջադրվել 3 բժշկի
18:01
Նվիրված ու պրոֆեսիոնալ թիմ, ճկուն աշխատելաոճ և գործունեության թափանցիկություն. սա է Հայէկոնոմբանկի հաջողության բանաձևը. Արտակ Առաքելյան
Ալի Նաղիեւը ԵՄ դիտորդական առաքելությունը համարում է «ահաբեկչական»
Վարչապետի գլխավորությամբ քննարկվել է «Հայփոստ»-ի զարգացման ռազմավարության նախագիծը
17:50
Քլինթոնը լոբբինգ է արել Կրասիկովի հետ Նավալնիի փոխանակման համար
Վրաստանի լեռնադահուկային հանգստավայրում ձնահյուսի պատճառով կա անհետ կորած
17:30
Սեուլում ավտոբուսների վարորդները գործադուլ են հայտարարել
17:20
Բուլղարիայում տեղի կունենան արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ

Գիտնականները հերքել են Զատկի կղզում քաղաքակրթության անկման վերջին վարկածը

Դանիայի Mesgaard թանգարանի, Գերմանիայի Keele համալսարանի և Իսպանիայի «Պոմպեու Ֆաբրա» համալսարանի գիտնականների և հնէաբանների միջազգային խմբի նախաձեռնած՝ Զատկի կղզու նախապատմության նոր հետազոտությունը կղզում հայտնաբերել է նախնադարյան փոսեր, որոնք լցված են կարմիր գունանյութով:

Հետազոտողները պարզել են, որ կարմրավուն պիգմենտի արտադրությունը շարունակում է մնալ կղզու բնակիչների մշակութային կյանքի կարևոր կողմը՝ չնայած էկոհամակարգի և շրջակա միջավայրի արմատական փոփոխություններին:

Ավելի վաղ առաջ քաշված վարկածը, որը ներկայացրեց Ջարեդ Դայմոնդը Collapse-ում (2005), ենթադրում էր, որ անտառահատումները և գերբնակեցումը հանգեցրել են էրոզիայի, ռեսուրսների և սննդի սակավության, և, վերջապես, խորհրդավոր քաղաքակրթության հասարակության փլուզման:

Այնուամենայնիվ, The Holocene ամսագրում ներկայացված նոր տվյալները այլ բան են հուշում:

Զատկի կղզին հայտնի է իր հնագիտությամբ և հատկապես մարդանման խոշոր արձաններով՝ մոաիներով: Զատկի կղզու բնակիչները կարմիր օքրայից պատրաստել են նաև կարմրավուն գունանյութ, որը, ինչպես պարզվել է, օգտագործվել է քարանձավային նկարների, ժայռապատկերների, մոաիների համար և թաղումների ժամանակ: Չնայած բոլոր գիտնականները գիտեին գունանյութի մասին, սակայն աղբյուրը և հնարավոր արտադրական գործընթացը վատ էր ուսումնասիրված։

Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում հնէաբանները կղզում հայտնաբերել են ներկերի 4 տարածք, ինչը խոսում է կղզում գունանյութերի մեծ արտադրության մասին:

Փոսերը հարուստ էին երկաթի օքսիդի, հեմատիտի և մագեմիտի փոքրագույն մասնիկներով, որոնք ունեին վառ կարմրավուն գույն: Երկրաքիմիան, ածուխի մասնիկները և ֆիտոլիտի վերլուծությունը ցույց են տալիս, որ օգտակար հանածոները տաքացվել են, հնարավոր է, ավելի պայծառ գույն ստանալու համար: Որոշ փոսեր ծածկված էին կափարիչով, ինչը ցույց էր տալիս, որ դրանք օգտագործվել են ինչպես գունանյութերի արտադրության, այնպես էլ պահեստավորման համար:

Mosgaard թանգարանը վերլուծեց Զատկի կղզու փոսերի ֆիտոլիտները (մանրադիտակային օպալներ) և դիատոմները: Ֆիտոլիտի վերլուծությունն իրականացվել է Պոմպեու Ֆաբրայի համալսարանի հետ համատեղ, իսկ դիաթոմների վերլուծությունն իրականացրել է CREAF-ը։

Ֆիտոլիտները մանրադիտակային սիլիցիումի տարրեր են, որոնք առաջանում են բույսերի բջիջների և կենդանի բույսերի բջիջների պատերի ներսում և դրանց միջև: Զատկի կղզու փոսերում հայտնաբերված ֆիտոլիտները հիմնականում գալիս են Panicoideae խոտաբույսերի ենթաընտանիքի (կորեկ) բույսերից: Ենթադրաբար, հացահատիկը որպես վառելիք է ծառայել գունանյութը տաքացնելու համար:

Զատկի կղզում ուսումնասիրված փոսերը թվագրվում են մեր թվարկության մոտավոր 1200 և 1650 թվականներին։ Դրանք հիմնականում հայտնաբերվել են արևելքում, որոնց մի մասը տեղակայված է եղել հատված արմավենու գագաթներին։ Սա ցույց է տալիս, որ գունանյութերի առաջացումը տեղի է ունեցել նախկինում հատված արմավենու բուսականությունը մաքրելուց և այրելուց հետո: Զատկի քաղաքակրթության փլուզման հին վարկածի համաձայն՝ կղզու վերջին ծառը հատելով՝ քաղաքակրթության վերջի սկիզբը դրվեց:

Սա ցույց է տալիս, որ չնայած արմավենու բուսականությունը վերացել էր, Զատկի կղզու նախապատմական բնակչությունը շարունակում էր մեծ մասշտաբով գունանյութեր արտադրել: Սա հակասում է ավելի վաղ ունեցած այն վարկածին, որ անտառահատումները հանգեցրել են հասարակության փլուզմանը:

Գիտնականների կարծիքով՝ այս ապացույցները նոր պատկերացումներ են տալիս մարդկանց՝ շրջակա միջավայրի փոփոխվող պայմանները հաղթահարելու ճկունության մասին:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում