«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է փաստաբան Նազելի Վարդանյանը:
– Տիկին Վարդանյան, պատերազմի ժամանակ խոսվեց հակառակորդի կողմից օգտագործվող վարձկանների, քիմիական զենքի կիրառման մասին: Հիմա նշվում է, որ միջազգային հարթակներում դրանք ներկայացնելու համար պետք է նախ ՀՀ-ում քրեական գործեր հարուցվեն: Ձեր կարծիքով՝ դա ի՞նչ կտա մեզ, և արդյոք արդեն այդ գործերը չպե՞տք է հարուցված լինեին:
– Բոլոր դեպքերում նման հանցագործությունների ժամանակ երկիրը հարուցում է քրեական գործ: Գուրգեն Մարգարյանի սպանության դեպքով նույնպես Հայաստանում հարուցվել էր քրեական գործ: Բայց դա միջազգային հարթությունում այդ հարցը բարձրացնելու հետ բացարձակ կապ չունի: Միջազգային հարթությունում բոլորովին այլ կերպ պետք է հարցը լուծվի, որովհետև կան գործընթացներ: Դա Հռոմի ստատուսով Հաագայի դատարանն է, որին միանալու պայմանագիրը ստորագրել ենք, սակայն դեռ չենք վավերացրել: Ադրբեջանն ու Թուրքիան ընդհանրապես չեն ստորագրել: Այստեղ Հաագայի դատարանին դիմելու խնդիր կլինի այդ առումով: Բայց Հաագայի դատարանի Հռոմի ստատուսով հստակ նշված է, թե որոնք են համարվում ռազմական հանցագործություններ: Այնտեղ նշված է և քիմիական զենքի օգտագործումը, և ագրեսիան: Ագրեսիան ՄԱԿ-ի կանոնադրությամբ և բանաձևերով նույնպես համարվում է ռազմական հանցագործություն: Փաստացի ՄԱԿ-ի կանոնադրության խախտում էր նման արգելված զենքի օգտագործումը խաղաղ բնակչության դեմ: Նման դեպքերի համար հատուկ դատարանների ստեղծման փորձ կա: Նման դատարան ստեղծվեց Հարավսլավիայի դեպքում, Լիբանանի դեպքում, Արևելյան Թիմորի դեպքում: Ես կարծում եմ, որ մենք այդ ճանապարհով պետք է գնանք, այսինքն՝ միջազգային քրեական տրիբունալների պահանջով, որը էլի ՄԱԿ-ի շրջանակներում է արվում: Ես դրա վրա հիմա մի քիչ աշխատում եմ, Ռուանդայի դեպքով նման փորձ եղել է:
– Նշվում է, որ պետք է ներպետական մակարդակով քրեական գործեր հարուցվեն, որպեսզի կարողանանք նման հանցագործություններ կատարած անձանց աշխարհով հանգիստ շրջագայությունը կասկածի տակ դնել:
– Դա ուրիշ գործընթաց է: Մենք համարում ենք, որ հանցագործություն է կատարվել մեր երկրի, մեր բնակչության, մեր ազգի դեմ: Այո, մեր դատախազությունը պետք է այդ քրեական գործերը հարուցի, և եթե դրանք կոնկրետ անձանց դեմ են, դիմի «Ինտերպոլին», քրեական հետապնդում սկսի: Դրանք ընդհանուր գործընթացներ են ազգային օրենսդրությամբ: Այսինքն՝ մեր դատախազությունը կարող է քրեական գործեր հարուցել մեր Քրեական օրենսգրքով և մեր կողմից վավերացված միջազգային իրավական նորմերով: Դրանից դուրս ոչ մի բան չի կարող դատախազությունն անել: Դա շատ կարևոր է, որ պետք է անել, բայց դրան զուգահեռ մենք այլ գործընթացներ ունենք, որոնք ավելի կարևոր են: Խոսքը միջազգային քրեական հարթակ ստեղծելու մասին է, որի մասին վերևում ասացի:
– Ձեր կարծիքով՝ այս գործընթացը հիմա չի՞ դանդաղում՝ մասնավորապես, դատախազության կողմից:
– Ես, ճիշտն ասած, չգիտեմ, թե իրենք ինչ են արել: Քանի որ տեղեկատվություն չունեմ, գնահատական տալ չեմ կարող: Կարող է գործեր հարուցել են, կարող է՝ չեն հարուցել, ես չեմ կարող ասել: Դատախազությունից ինչ-որ մի փորձագետ խոսում էր դրա մասին, բայց կոնկրետ չասվեց, թե ինչ ընթացքում է:
– Իսկ միջազգային հարթակում ի՞նչ ակնկալիքներ կան, որքանո՞վ շանս ունենք հաջողելու:
– Նույնիսկ մեր ազգային օրենսդրությամբ փաստաբանները ակնկալիք չեն ունենում, որովհետև գործընթաց է գնում, և որևէ կանխատեսում անելը սխալ է: Պետք է պայքարել, պետք է գործել, աշխատել այդ ուղղությամբ, դնել նպատակ և հասնել դրան: Հիմա նստել պրագնոզներ անել, կարծում եմ՝ ճիշտ չէ: Պետք է գործ անենք, որ հետո ակնկալիքներից խոսենք, դեռ ոչ մի բան չի արվում:
