Thursday, 28 03 2024
Պուտինը հայտարարել է, որ Ուկրաինային մատակարարված F-16-երն օրինական թիրախ կդառնան՝ անկախ դրանց գտնվելու վայրից
13:30
ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է, որ Հայաստանը մնում է կազմակերպության դաշնակիցը
«Հայաստան» հիմնադրամը շարունակում է աջակցել Լիբանանում գործող հայկական կրթական հաստատություններին
ФСБ-ի օպերատիվ-հետախուզական աշխատանքները ՀՀ-ում շարունակվում են. Արթուր Սաքունց
«Հայաստանը վերածվել է Արևմուտքի վտանգավոր գործիքի». Զախարովա
13:00
Ուկրաինական նոր օրենքը խտրականություն է դնում ռուսալեզուների, հայալեզուների ու գնչուների նկատմամբ
Քննչական կոմիտեի վետերանները հանդիպել են նորանշանակ քննիչներին
ԿԳՄՍ նախարարն ու Ֆրանսիայի դեսպանն այցելել են ակադեմիական քաղաքի տարածք
Անհրաժեշտ է անցկացնել հանրաքվե Խզմալյանի 3 առաջարկները
Ճանապարհային քարտեզն ազատագրման քարտեզ է. Ազատ Արշակյան
Գազայի գոտի մարդասիրական օգնություն հասցնելու համար մեզ Եգիպտոսի աջակցությունն է պետք. Փաշինյան
12:30
ԱՄԷ-ի և Եգիպտոսի ռազմաօդային ուժերն օդային ճանապարհով օգնության խոշորագույն խմբաքանակն են հասցրել Գազայի հատված
Ցանկացած գործունեություն, որը հետ կպահի ժողովրդավարական գործընթացներից՝ կարժանանա կոշտ դիմադրության
Երկարացվեց Արցախցիներին տրվող 40+10 հազար դրամ աջակցության ժամկետը
«ՀՀ-ում կա մեկ կառավարություն և նստած է այս դահլիճում». Փաշինըանը՝ «վտարանդի կառավարության» մասին
Պուտինը զառանցանք է անվանել ՌԴ կողմից ՆԱՏՕ-ի վրա հարձակումը
Լուրերի օրվա թողարկում 12։00
ԿԳՄՍ նախարարի տեղակալը Գվինեայի դեսպանի հետ քննարկել է կրթության, գիտության, մշակույթի, սպորտի ոլորտներում համագործակցության զարգացման հեռանկարները
ՌԴ ԱԳՆ-ում Ադրբեջանի խոսնակը
11:50
Հայաստանը վերջին շրջանում չի մասնակցում ՀԱՊԿ-ի աշխատանքներին. Իմանղալի Թասմաղամբետով
«Ֆրանսիան Հայաստանին դրդում է հերթական պատերազմի». Ադրբեջանի ՊԱԾ տնօրեն
11:30
«Հայաստանի էլիտաների մասով որոշակի իրադարձություններ և տրամադրություններ մտահոգիչ են». ՀԱՊԿ քարտուղար
11:20
«Երևանից որևէ պաշտոնական դիմում չենք ստացել անդամակցության կասեցման մասին». ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար
11:10
«ԱՄՆ-Հայաստան-ԵՄ հանդիպման հիմնական կետը տնտեսական կայունությունն է»․ Միլլեր
Ռուսները մի դիրք զիջեցին Հայաստանում. տակտիկակա՞ն նահանջ
Ուղիղ. ՀՀ կառավարության հերթական նիստը
Պոլիկլինիկայի նախկին տնօրենը յուրացրել է բժիշկների աշխատավարձը և վառելիքը
Ուղիղ. Ժողովրդավարական ուժերի համաժողով` նվիրված Հայաստանի եվրաինտեգրմանը
Նման այցերը մեծ քաղաքական եւ անվտանգային նշանակություն ունեն. Ալեն Սիմոնյանն ընդունել է Ֆրանսիայի խորհրդարանական պատվիրակությանը
10:15
Նավթի գներն աճել են. 27-03-24

Այս պարտությունը կերտել ենք 99-ի Հոկտեմբերի 27-ից սկսած

«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է ԱԺ «Իմ քայլը» խմբակցության պատգամավոր, ԱԺ Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Անդրանիկ Քոչարյանը:

– Ազգային ժողովն արդեն ուշքի՞ է գալիս:

– Ազգային ժողովը պարտավոր է միշտ լինել ուշքի եկած վիճակում, որովհետև մենք խորհրդարանական երկիր ենք, և այն քաղաքական հարթակը, որտեղ պետք է իրականացվի ոչ միայն օրենսդրական գործունեություն, այլ նաև հարթվեն ճգնաժամային իրավիճակները, դա Ազգային ժողովի հարթակն է:

– Հետպատերազմական օրերը Ձեր ասածի մասին չէին վկայում:

– Հետպատերազմական առաջին օրը հրադադարի պարտադրման առաջին օրը տեսաք, թե ինչպիսի բուռն զարգացում տեղի ունեցավ, և թաքստոցում գտնվող կիսառազմական միավորները, գուցև նախկին օլիգարխների զորքերը մեկ հրահանգով տոտալ հարձակման անցան կառավարման ինստիտուտների վրա: Նրանց դեմքերը ճանաչելի են, նրանց հետևում կանգնած մարդիկ, լրատվամիջոցները, բոլորը հայտնի են, և ԱԱԾ-ն արդեն այսօր երկրորդ հայտարարությունը տարածեց, թե կոնկրետ ում միջավայրում ձևավորված անհատները կամ մարդկանց խմբերն են մասնակցել այս գործողություններին: Բնականաբար, որևէ չպարզաբանված բան գոյություն չունի՝ սկսած այն արտահոսքից, որ ժամանակից շուտ իրականացվեց մեր «համազգային փեսայի» կողմից և մինչև հրադադարի վերաբերյալ պաշտոնական հաղորդագրությունը անմիջապես գործողությունների մի ամբողջ պլանավորած ընթացք եղավ, որի կիզակետը ԱԺ նախագահին առևանգելը և մահացու վնասվածքներ հասցնելու փորձն էր: Անվտանգության աշխատակիցները, որպեսզի հանդարտեցնեն վայրագ դրսևորումները, կոչով դիմել են չհարվածել՝ ասելով, որ ԱԺ նախագահի մարմինը սառած է, և իմաստ չունի հարվածելը, սակայն շարունակել են հարվածել, այսպիսի իրողությունները տեղի էին ունենում նախկինում, երբ որ օլիգարխիկ հրոսակախմբերը հրահանգ էին ստանում:

– Դո՞ւք էլ եք մեզ նման նոյեմբերի 9-ին իմացել պարտության մասին, թե՞ ունեիք այլ տեղեկություններ:

– Ես չեմ ուզում, որ քննարկենք փաստաթղթի ծնվելու գործընթացը, ես տեղյակ չեմ եղել փաստաթղթի ծնվելու գործընթացից, չնայած հրավիրվել եմ Անվտանգության խորհրդի հայտնի նիստին, որին մասնակցել է թե՛ ՀՀ նախագահը, թե՛ Վեհափառը, թե՛ քաղաքական կուսակցությունների ղեկավարները և թե ԱԺ երկու հանձնաժողովի նախագահները և խմբակցությունների ղեկավարները, և վարչապետը մանրամասն ներկայացրել է, թե մենք ինչ վիճակում ենք գտնվում և ինչ որոշումների հնարավոր ընթացքի դեպքում մենք կունենանք հրադադարի ռեժիմ: Բավականին բուռն քննարկում է եղել: Իսկ թե ինչ փաստաթուղթ է ծնվել, ես, և նաև շատ-շատերը, իմացել եմ հրապարակման պահին: Հրադադարի պարտադրման փաստաթուղթը ստորագրվել է երեք կողմերի միջև և մինչև այս պահը, փառք Աստծո, պահպանվում է: Հրադադարն անհրաժեշտ է, որպեսզի մենք կարողանանք բավականին խնդիրներ լուծել՝ առաջին հերթին ազգաբնակչության, մեր պաշտպանության բանակի հնարավոր կարիքների շտկման հետ կապված, և բազմաթիվ այլ խնդիրներ: Հրադադարը կենսական անհրաժեշտություն էր:

Ինչո՞ւ պատերազմական հռետորաբանությունը այնուամենայնիվ չէր համապատասխանում իրական ռազմաճակատային իրավիճակին:

– Նախ այդ հռետորաբանությունը անընդհատ փոփոխման է ենթարկվել. առաջին էտապում դրանք նման էին իրականությանը, որովհետև սկզբնական փուլում՝ առաջին մեկ շաբաթվա ընթացքում, այնպես չէր, որ մենք տոտալ անհաջողությունների էինք մատնված: Ընթանում էին հստակ ռազմական գործողություններ, իհարկե դեռ պատերազմը չսկսած մենք շատ լավ գիտեինք, որ հակառակորդի առավելությունները հսկայական էին: Հարավային գործողություններում նույնիսկ եղել է պահ, երբ մեր ստորաբաժանումներն ունեցել են հնարավորություն և առաջ են գնացել են այնքան, որ նույնիսկ Լելե Թափեի դիրքերում ենք եղել: Թե ինչու հետագա գործողությունները ի վնաս մեզ սկսեցին զարգանալ՝ ապագայում գուցե կլինեն խոր ուսումնասիրություններ բացթողումների վերաբերյալ: Սակայն վերջնահաշվարկում գալու ենք մի մտքի՝ եթե պետք է լիներ լայնածավալ պատերազմ, ապա ըստ էության այդ պատերազմում մեր շանսերը հավասար էին 0-ի հաղթանակ կերտելու համար, բայց զոհերի քանակի առումով մենք ունենք խնդիր առ այն, թե ռազմական խնդիրները ինչպիսի բացթողումներով են ուղեկցվել, իսկ դրանց բացակայության դեպքում գուցե մենք կունենայինք զոհերի ավելի փոքր թիվ:

– Եթե մենք գիտեինք, որ պատրաստ չենք այս պատերազմին, ինչո՞ւ էինք մտնում դրա մեջ:

– Բայց պատերազմը մենք չենք սկսել, պատերազմը սկսել է հակառակորդը, երբ համարել է, որ հարմար պահ է և այդ պահից պետք է օգտվել:

– Իսկ մենք կարո՞ղ էինք կանգնեցնել պատերազմը և ինչո՞ւ չենք արել դա:

Պատերազմը կարող էինք կանգնեցնել միայն մեկ պարագայում. 2016 թվականի քառօրյա պատերազմում հակառակորդը ցույց էր տվել իր ռազմական ուժը, ունեցել էր հաջողություն, և մենք դասեր չէինք քաղել: Եթե մենք դասեր քաղած լինեինք, չէինք ասի, որ ապրիլյան պատերազմում մենք հաղթել ենք: Այսօրվա մեր պաշտպանության նախարար Վաղարշակ Հարությունյանը իր հարցազրույցներից մեկում այն ժամանակ շատ դիպուկ պատասխանեց՝ «մի քանի այսպիսի հաղթանակ, և մենք Արցախը կկորցնենք»: Այն ժամանակ հյուսիսում և հարավում նրանք ձեռքբերումներ ունեցան, և շատ տարօրինակ էր, որ իրենք ունեին ռազմական հաջողություն, բայց չզարգացրեցին: Այդ պատերազմը շատ կարճատև էր, բլից պատերազմ էր, և վերջին հաշվով 4 օր հետո ինչ-որ կախարդական փայտիկի շնորհիվ ռազմական գործողությունները կանգնեցին այն մատույցներում, որը հարմար էր Ադրբեջանի զինված ուժերին: Այսօր արդեն դա ինձ համար ամբողջովին պարզ է. այսօրվա պատկերը ապրիլյանի լայնամասշտաբ տարբերակն էր:

– Միգուցե ապրիլյանի զեկո՞ւյցը լույս կսփռի. ո՞ւր է այդ զեկույցը: 

– Արդեն 5-րդ օրն է, ինչ 100 էջից բաղկացած այդ զեկույցը ես փոխանցել եմ ԱԺ նախագահին՝ ըստ կանոնակարգ օրենքի: Եվ ես ակնկալում եմ, որ այդ զեկույցի վրա այլևս գաղտնի գրիֆ չպետք է լինի, որովհետև այլևս ոչինչ չկա գաղտնի: Այս պատերազմից հետո գաղտնի որևէ բանի մասին խոսել պետք չէ, այլ պետք է խոսել մեր բացթողումների և դրանք արագ շտկելու մասին: Ես համոզված եմ, որ ԱԺ նախագահը զեկույցը կդնի պառլամենտի կայքում և հասանելի կլինի բոլորին: Այդ զեկույցը կարծես մի փոքր էպիզոդն է այսօրվա լայնածավալ պատերազմի: 2016-ի քառօրյա պատերազմը հակառակորդը սկսել էր՝ ցույց տալու համար, որ ինքը ռազմական լուծում ունի իր գրպանում, և եթե դուք չհամաձայնեք լավրովյան պլանին, ապա լայնածավալ պատերազմը դուք ստանալու եք: Այդ պատերազմը կարծես թե սկսված էր, որպեսզի Սերժ Սարգսյանը հնարավորություն ունենա քաղաքական էլիտաներին ասելու, որ «Ղարս» երգը չպետք է լսենք: Եվ ասվել է «ոչ», որովհետև Հայաստանում տեղի է ունեցել իշխանափոխություն, դա 2018-20թթ. այն ժամանակաշրջանն էր, երբ ադրբեջանական կողմը սպասում էր 2016-ից հետո արձանագրված իրողությունների պատասխանին: Բայց պատասխանը այնպես էր, որ բանակցային փուլ չմտավ, և աշխարհաքաղաքական վիճակը՝ նաև կորոնավիրուսի, գուցե ԱՄՆ նախագահի ընտրությունների, տարածաշրջանում ընթացող զարգացումների և Թուրքիայի ակտիվ մասնակցության հնարավորության հետ կապված, համարվեց ամենալավը, և արդյունքներից դատելով կարող ենք ասել, որ իրոք դա ամենալավ պահն էր, որովհետև այդ ամբողջ ժամանակաընթացքում մենք մնացինք եռանախագահ երկրների տիրույթից դուրս: Եվ վերջին հաշվով, երեք փուլով հրադադարի հնարավորությունները մերժվեցին, որովհետև ռազմական հաջողություններն արդեն առկա էին Ադրբեջանի համար, և իրենք զարգացնում էին դա: Եվ փաստորեն միայն ուժային պարտադրման և բանակցային գործընթացի այդ մահվան գծի շրջանակներում հրադադարի ռեժիմի այդ փաստաթուղթը ստորագրվեց, որը հնարավոր չէր չստորագրել:

– Իսկ երբ մենք 2018-2020թթ. ասում էինք՝ «եթե նոր պատերազմ, ապա նոր տարածքներ», դրա տակ ի՞նչ էինք դնում:

– Այդ տարիներին պաշտպանության նախարար աշխատած անձնավորության այդ հայտարարությունը շատ ռիսկային էր այն առումով, որ հասարակությանը դնում էր խորը թմբիրի մեջ: «Ամեն ինչ նորմալ ա, փորձեն գալ, ես կսատկացնեմ». այս կեցվածքը փաստորեն սին դուրս եկավ, որովհետև այդ կեցվածքի հետևում պարզ չէր նաև, թե մենք տվյալ ծավալի պատերազմի համար ինչքան ենք պատրաստ: Սակայն կուժուկուլան նրա վրա թափելու հարց չկար. ամեն մի գերատեսչության ղեկավար պետք է զգա իր պաշտոնավարման պատասխանատվությունը, իսկ ռազմական գերատեսչությունը՝ առավել ևս: Իսկ նման լայնածավալ պատերազմի պատրաստ լինելու համար պետք է տալ մի քանի հարցի պատասխան. մոբիլիզացիոն ռեսուրսը պլանավորման առումով կայացա՞ծ էր, թե՞ ոչ, պահեստները պատրա՞ստ էին մեկ կամ երկու ամիս լոգիստիկ սահմանափակումների պայմաններում իրականացնել պաշտպանական գործողություններ, հրամկազմը և ընդհանրապես ՊԲ ստորաբաժանումները ներդաշնակվա՞ծ էին, թե՞ ոչ: Ես հիմա չեմ ուզում, որ մտնենք փորձագիտական փուլ, թե ինչ եղավ. կարծում եմ՝ դրա հնարավորությունները դեռ շատ են լինելու, գուցեև հետագայում կստեղծվեն քննիչ հանձնաժողովներ: Բայց հաշվի առնենք մի բան. միայն ուսումնասիրելով հակառակորդի պատերազմին պատրաստվածության վերջին 20 տարվա ընթացքը և ձեռք բերած սպառազինությունը՝ դրան մնում էր ավելացնել կառավարելիության բարձր մակարդակ, որը Թուրքիան ապահովեց, էլ չեմ ասում միջազգային հսկայական աջակից պետությունների մասին՝ Պակիստանից մինչև Իսրայել, և այդտեղ մեր հնարավորությունները անհամաչափ էին մի քանի անգամ: Եվ այդ անհամաչափ գործողությունների ընթացքում 44 օր կարողացանք կռվել, ինչը թույլ տվեց Արցախի կանանց ու երեխաներին գոնե դուրս բերել տարածքից:

– Դուք կարո՞ղ եք գոնե որոշակի պարզություն մտցնել դավաճանների մասին այս էպոպեայում, որ շրջանառվում է Հայաստանում պատերազմի առաջին իսկ օրվանից:

– Ես չեմ ուզում այդ բառն օգտագործել, հոգու խորքում, թե ով ում դավաճանեց, դա կարևոր չէ: Բայց ես ուզում եմ խոսել անտարբերության մասին: Վերջին հաշվով, ինչու այս պատերազմը չդարձավ «Սարդարապատ»: Դա մեկ օրվա խնդիր էր, մեկ տարվա, տասը տարվա, քսան տարվա… Իմ խորին համոզմամբ՝ մենք մեր պարտությունը կերտել ենք 20 տարվա ընթացքում՝ Հոկտեմբերի 27-ից սկսած: Մենք հեռացել էինք իրարից՝ և՛ Արցախը, և՛ Հայաստանը:

– Ինչո՞ւ եք այդ սահմանը նշում:

– Այդ սահմանը գծվեց, երբ որ անընդհատ շրջանառության մեջ էին Արցախյան կլան, Արցախյան կլանի գործողություն, կեղծված ընտրություններ… Մենք բոլորս՝ Հայաստանի Հանրապետությունը, պարտվել ենք այս պատերազմում, և չի կարելի ասել, թե միայն այսօրվա գործող իշխանությունը կամ նախկին իշխանությունն է պարտվել, մենք պարտվել ենք, որովհետև այս 20 տարվա ընթացքը միասին ենք անցել: Այսօր ՌԴ ռազմական փորձագետներն ասում են՝ 20 տարի դուք ինչո՞վ եք զբաղված եղել, ո՞ւր են ձեր ականապատված տարածքները, ո՞ւր են ձեր հարվածի հիմնական ուղղությունների ինժեներական համակարգերը, չէիք տեսնո՞ւմ՝ Ադրբեջանն ինչ հեռահար հրետանի է ձեռք բերում, այդ հեռահար հրետանուն հեռացնելու ի՞նչ միջոցներ եք ձեռք բերել, չեք տեսնո՞ւմ՝ ինչ ԱԹՍ-ներ են օգտագործել, խոսվում է միայն «Բայրաքթարների» մասին, բայց գերճշգրիտ համակարգեր են օգտագործել, և ունեցել են նաև պաշտպանական համակարգեր, նրանք «երկաթյա կուպլ» օգտագործեցին, երբ հասկացան, որ կարող ենք հրթիռներ օգտագործել: Մեզ անընդհատ սնել ենք, որ ունենք «Իսկանդեր», հիշո՞ւմ եք շքերթը՝ հրապարակ է մտնում «Իսկանդերը», «Իսկանդերը» պարունակում է գերճշգրիտ հրթիռ, բայց նրա հարվածային ուժի հզորությունն ընդամենը 500 կգ է, իսրայելական LORA-ներինը 430 կգ է, բայց տեսաք, թե ինչ խմբաքանակի հետ գործ ունեինք: Իսկ մենք մի փոքր խմբաքանակը կրակելուց հետո պիտի մտածեինք, թե հետո ինչ ենք անելու: Դուք կհարցնեք՝ իսկ ինչպե՞ս էինք մենք խուսափելու այս իրողություններից, որովհետև հակառակորդը միշտ ասում էր՝ կա՛մ տուր, կա՛մ ես սկսում եմ պատերազմը… Այստեղ արդեն հարց է առաջանում, թե մեր դիվանագիտությունը ինչ ծավալի և ինչ խորությամբ խնդիրներ է կարողացել լուծել: Արդյո՞ք մենք ճիշտ ուղղությամբ ենք գնացել: Եթե մենք խորանանք, գալու ենք 89-90 թվական. արդյո՞ք ղարաբաղյան հարցի քաղաքական կարգավորման մարտավարության ճանապարհը սա էր, թե՞ առաջին պատերազմով մեր միացման ճանապարհն էր ճիշտ։ Եթե մենք կարողացել էինք առաջին պատերազմով խաղաղություն պարտադրել, գուցե միավորված ապահովեինք մեր քաղաքական ընթացքը, մենք գնացինք որպես երկու առանձին պետությունների՝ միավորման գնացող ընթացքով: Որն էր ճիշտ, որը սխալ, այդ մասին արդյունքներն են վկայում: Այսօրվա մեր արդյունքն այն է, որ հրադադարը պահպանվում է, դա կարևոր առաջնահերթություն է: Դրան զուգահեռ, լինելով պարտված երկիր, պետք է փորձենք գնալ առաջ: Այն երկրները, որոնք արագ են հասկացել պարտվելու խորքային իմաստը, կարողացել են ճգնաժամը հաղթահարելուց հետո դառնալ ամենազարգացած երկրներից մեկը՝ ինչպիսին Ճապոնիան է, Գերմանիան է: Բայց նրանց հասարակությունները այլ ռեժիմի են պատրաստ: Մենք գերխնդիրներ ենք դնում մեր առաջ, բայց պատրաստ չենք նույնիսկ փոքր զիջումներով գնալ առաջ, բայց փոքր զիջումները տալիս են մանևրելու հնարավորություն:

– Այնուամենայնիվ, ինչո՞ւ որոշ հրամանատարներ, գեներալներ հակասող վարքագիծ դրսևորեցին: Օրինակ՝ Մովսես Հակոբյանի հայտարարությունն ունի՞ քաղաքական շարժառիթ:

– Մովսես Հակոբյանը եղել է ԶՈՒ Գլխավոր շտաբի պետ: Դրանից առաջ նա եղել է Դիմումների դեպարտամենտի ղեկավար, նախարարի տեղակալ, Պաշտպանության բանակի հրամանատար: Մովսես Հակոբյանը դրանից շատ տարիներ առաջ եղել է մեր պաշտպանական շրջանի կարևոր դեմքերից մեկը և արժանացել է «Ոսկե արծիվ» Արցախի հերոսի շքանշանին: Նա 94-ի զինադադարի կերտողներից մեկն է: Բայց ես ուզում եմ մենք գնահատենք. 94 թվականի զինադադարի ամբողջ ընթացքը հերոսապատումներ էին և գոյամարտեր, որոնց արդյունքում մենք հակառակորդին պարտադրեցինք զինադադարի կնքում, և այդ ամբողջ պրոցեսն ուներ մեկ առանցք՝ դա Վազգեն Սարգսյան անհատն էր, որի շուրջն էր համախմբվել ինտելեկտուալ, ոգեղեն և հետագայում պարզվեց նաև միջազգային գործընկեր ունենալու հնարավորությունը՝ հանձին ՌԴ-ի: Եվ մենք դրա արդյունքում ֆիդայական շարժումից կառուցեցինք կանոնավոր բանակ և այդ բանակով հաղթեցինք ու պարտադրեցինք զինադադար: Բայց հաղթանակը հաղթողներին անտարբերության մեջ է գցում, և սկսվեցին այլ պրոցեսներ: Եվ երբ Վազգենը դարձավ վարչապետ, ինքը նկատեց, որ այդ պրոցեսները արդեն դառնում են անշրջելի. նույն հրամանատարները ձգտում են այլ արժեքների՝ մոռանալով, որ պատերազմը չի ավարտվել, և զինադադարը դեռ խաղաղության պայմանագիր չէ, և խնդիր դրվեց լավ ապրելու: Այդ պահից սկսեցինք համակերպվել, որ այսքանն է մաքսիմալը, և բանակցում էինք Մադրիդյան, Կազանյան սկզբունքներով, Լավրովյան պլանով, և բանակցողները շատ լավ գիտեին, որ պետք է տանք, ու այդ դեպքում միգուցե անիմաստ է ինժեներական ծախսեր կատարել առաջնագծում: Այդպես էլ պարզ չդարձավ՝ դա անվտանգությա՞ն գոտի էր, թե՞ Արցախի տարածք էր: Բայց պետք է ազնվորեն ընդունենք, որ Հայաստանի Հանրապետությունը պարտվել է, և պետք է միասին որոշենք, թե ինչպես ենք մեր կյանքը կառուցում բոլորս միասին՝ հաղթահարելով ծանրագույն ճգնաժամը:

– Իսկ պարտությանը օգնողներ եղե՞լ են:

– Բնականաբար, համոզված եմ, որ պարտությանը նույնիսկ սպասողներ են եղել, որովհետև պարտությունը ինչ-որ մարդկանց համար լուծում է նաև իշխանության խնդիր: Բայց եթե այդ մարդիկ սպասում էին պարտության միջոցով իրենց քաղաքական դիրքերի ամրապնդմանը, դա իրողություն չի դառնում: Ժողովուրդը հիմա ծանր դեպրեսիայի մեջ է: Մենք պետք է մտածենք, թե ինչ տեղի ունեցավ, և ես կուզեմ, որ մեղավորներ շատ չփնտրենք: Հիմա միայն պետք է քննարկել, թե ինչպես ենք գնում առաջ: Կյանքը չի կանգնելու: Եվ լավ կլիներ, որ մենք այնպիսի քննադատողներ ունենայինք, որ մերժված չլինեին, և իրենց խոսքին հավատացողներ լինեին: Քաղաքական դաշտում հստակ դրա կարիքը կա: Բայց մենք չենք պարտվել, պարտվել է Հայաստանի Հանրապետությունը և պարտվել է 20 տարի շարունակ: Լայնածավալ պատերազմը գործող իշխանության խնդիրը չէ, դա մեր պետականության կայացման ամբողջ ընթացքն էր: Բայց մենք ինչ-որ փուլում կերտել ենք հաղթանակներ, հետո զինադադար, հետո հանգստության ռեժիմ, հետո մեդալներ և ուսադիրներ, գնալով ավելի շատ. Պռոշյանի մեր ՊՆ շենքը շատ ավելի վատն էր, բայց այնտեղ կառավարիչներն ավելի քիչ էին, զորքն ավելի շատ էր, այսօրվա մեր ՊՆ հոյակապ շենքում շատ կառավարիչներ կան, բայց կարծես նրանք այնքան են շատացել, որ խանգարում են մարտեր վարող մեր հրամկազմին: Ի վերջո, պատմությունը կրկնվելու սովորություն ունի: Ես, Վաղարշակ Հարությունյանը և Սասուն Միքայելյանը պատասխանատու ենք այս ընթացքի կայունության համար, և քայքայիչ գործողությունները անթույլատրելի են: Մենք պետք է ձևավորենք ճգնաժամից դուրս գալու օրակարգ, և եթե ճգնաժամի ուղենիշը չբավարարի, բնականաբար ժողովուրդը կընտրի այն ուժին, որն ի վիճակի է շարունակել մեր երկրի կայուն ընթացքը: Հիմա մենք եկեք գնանք հանդարտեցման ուղով, և եթե հանդարտեցման չափորոշիչը ֆիքսվի, քննարկենք հնարավոր քաղաքական զարգացումները: Դրա համար մեր երկրում կառավարման ինստիտուտները բոլորը պետք է լիարժեք աշխատեն, ընդ որում, դա պետք է լինի մաքսիմալ անկեղծ:

– Դուք Ազգային ժողովում Ձեր աշխատանքը ընդդիմադիրների հետ հնարավոր համարո՞ւմ եք. ես ինչքան հասկանում եմ, նրանք բարիկադ են դրել ձեր և իրենց միջև:

– Իսկ ի՞նչ, սկսենք կրակել իրար վրա՞: Անձամբ ես և, համոզված եմ, մեր քաղաքական միավորը ևս չենք ընդունում բարիկադները: Ուրիշ հարց, թե ով պետք է նախաձեռնի այդ երկխոսությունը: Կարծես հանրապետության նախագահը մի փորձ արեց և հանդիպեց նույնիսկ մարդ-կուսակցությունների հետ, բայց ես համոզված եմ, որ հիմնական քաղաքական հարթակը Ազգային ժողովն է: Նախագահի լիազորություններն էլ կարող են այս հարցի կարգավորման բանալիներից մեկը լինել, այսինքն՝ մենք գնանք սահմանադրական բարեփոխումների ճանապարհով: Ճանապարհները տարբեր են, բայց առաջին հերթին մենք պետք է դադարեցնենք միմյանց մեղադրելը: Հաղթանակի դեպքում ոչ ոք չի հիշում թերությունների մասին, բայց հիմա թերությունները բազմապատկված են 10-ով կամ 100-ով, և անհաջողությունը բարդում են մեկի կամ մյուսի վրա: Թե որն է իրականությունը՝ ոչ ոք չի կարող ասել: Սակայն պետք է տարանջատել կարևորը երկրորդականից. կարևորը հիմա հրադադարի ռեժիմը պահպանելն է: Ձեզ թվում է, թե հիմա չկա՞ն ուժեր, որ չեն ուզում հրադադարի ռեժիմը պահպանող Ռուսաստանը լքի տարածքը:

– «Իմ քայլը» լքողները ինչո՞ւ են այդ քայլին դիմում, ի՞նչ են ցուցադրում:

Կայունության թիվ մեկ կրողը Ազգային ժողովն է իր թվով: Ժամանակին էլ ենք մենք տեսել «մարդաորս» կոչվածը. գումարով առնել-տանել, խաբել, նոր միավորներ, կոնֆիգուրացիաներ ստեղծել: Հիմա այդ պրոցեսին մենք ականատես եղանք, բայց կարծես չի հաջողվում: Ֆրակցիայից դուրս եկած մեր երկու գործընկերները ռազմական դրության մասին հարցի քննարկմանը գոնե պետք է առաջնորդվեին բանակի տեսանկյունը հաշվի առնելով, իսկ բանակի տեսանկյունը ռազմական դրության որոշակի հատված պահպանելն էր: Հիմա նրանց միացավ նաև Գոռ Գևորգյանը, որը ժամանակին ինձ և Սասուն Միքայելյանին ասում էր, որ մենք իր ավագ ընկերներն ենք: Բայց Գոռ Գևորգյանը չհարգեց ավագ ընկերների խոսքը: Իրողությունը հետևյալն է՝ պատերազմի դաշտում պարտվել է Հայաստանի Հանրապետությունը, և այսօր մեր կենսական խնդիրն է պահպանել հրադադարի ռեժիմը, մնացածը մանիպուլյացիաների դաշտում են: Իսկ ամենաազնիվը մանդատը դնելն է, ինչպես արեցին Գայանե Աբրահամյանը և Առաքելյանը, որովհետև ֆրակցիան մեծամասամբ ձևավորված է հեղափոխության արդյունքում: Մեր 90 տոկոսից ավելին հասկանում է ֆրակցիայի խնդիրը, որովհետև Երևանի փողոցներով չի որոշվում՝ քաղաքական իշխանությունը կանցնի սրան, թե նրան: Քաղաքական իշխանությունը պետք է իր ճանապարհը հարթի Սահմանադրությամբ և ժողովրդավարական մոտեցումներին համահունչ:

– Եվ վերջում, ունե՞ք տեղեկություն, որևէ տեղաշարժ կա՞ գերիների և անհետ կորածների հետ կապված:

Ես երեկ հանդիպել եմ նաև Վեհափառին: Ես գիտեմ, որ Վաղարշակ Հարությունյանը և իր գործընկերը՝ ՌԴ պաշտպանության նախարարը, նաև Ռուսաստանի նախագահը և Հայաստանի վարչապետը, այսօր նաև ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովը հաղորդագրությամբ հանդես եկավ, ամեն մեկն իր հերթին ինչ-որ քայլեր է անում, որպեսզի այս խնդիրը լուծվի «բոլորը բոլորի հետ» տարբերակով: Ես նկատեցի, որ Ադրբեջանը կարծես պատրաստ է այդ ձևաչափին, կան որոշ դժվարություններ: Վեհափառի հետ հանդիպմանը ինձ հետ եղել է նաև Արման Բաբաջանյանը. ես գտա մի տարբերակ, որ այստեղ կարող է նաև մեր հոգևոր առաջնորդների մասնակցությունը ավելի մոտեցնել հարցի դրական լուծումը: Ինֆորմացիա ստացա, որ դրական արձագանք ստացել ենք այդ առումով: Վաղարշակ Հարությունյանը վաղը կլինի ՀՀ-ում, կհամադրենք, և մեր գործողությունները օր առաջ կլուծի գերիների խնդիրը: Անհետ կորածների պատկերը շատ հետաքրքիր է. այստեղ մենք կարող է ունենանք շատ դրական զարգացումներ, որովհետև այդտեղ շատ խուճուճ պատմություններ կան:

Բաժիններ
Ուղիղ
Լրահոս
Որոնում