Արցախի դեմ ահաբեկչական պատերազմի հետևանքով Հադրութի շրջանից տեղահանված բնակիչները Երևանում ակցիաներ են արել իրենց իրավունքների միջազգային բարձրաձայնման համար:
Այդ ակցիաներն անցել են Ֆրանսիայի և ԱՄՆ դեսպանատների առաջ, որտեղ արժանացել են ուշագրավ ընդունելության: Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպան Ջոնաթան Լաքոթը հանդիպել է ակցիայի մասնակիցներին և հայտնել, որ Ֆրանսիան հետամուտ է լինելու իրենց խնդիրը բարձրաձայնելուն և բաց դուռ է նրանց համար՝ աշխարհին լսելի լինելու ճանապարհին:
Միացյալ Նահանգների դեսպանատանը հադրութցիների հետ հանդիպել է դեսպանատան աշխատակից՝ նշելով, որ ԱՄՆ-ն տեղյակ է իրենց խնդրից և շահագրգիռ է դրա հանգուցալուծմամբ, ինչպես նաև օրերս պատրաստվում է հրավիրել քննարկման: Հադրութի բնակչությունը դնում է շրջանի դեօկուպացիայի խնդիր: Այստեղ, իհարկե, հարցը մարդու իրավունքի և մարդասիրության շրջանակում է, սակայն միանգամայն շոշափելի քաղաքական համատեքստով: Անկասկած է, ինչը նաև մենք ցավալիորեն տեսանք այս պատերազմի ընթացքում էլ, որ մարդու իրավունքի հարցը միջազգային հարաբերությունների համատեքստում ստորադասվում է աշխարհաքաղաքական խնդիրներին, հետաքրքրություններին ու շահերին: Եվ այս իմաստով, իհարկե, Հադրութի բնակչությունը պատրանքներով չէ, որ պետք է առաջնորդվի հարցը միջազգային դերակատարներին և մասնավորապես միջնորդներին ներկայացնելիս, կամ դրանցով չէ, որ առաջնորդվում է: Այստեղ շատ հստակ են նաև իրողության քաղաքական տողատակերն ու մոտիվացիոն հիմքերը իրադրության ռազմա-քաղաքական հարաբերակցության խորքում:
Այդ համատեքստով ԱՄՆ-ի ու Ֆրանսիայի բավականին պատրաստակամ հետաքրքրվածությունն ու խնդրին ընդառաջ գնալը բավականին հատկանշական և դիտարկման արժանի երևույթ է: Բանն այն է, որ ԱՄՆ-ն և Ֆրանսիան՝ Մինսկի խմբի երկու համանախագահ երկրները, փաստացի մի կողմ քաշված էին պատերազմի դադարեցման ռուս-թուրքական գործընթացից, որն արտահայտվեց հայտնի եռակողմ համաձայնագրով, որտեղ չկա Հադրութի դեօկուպացիայի հարց և ամրագրվում է, որ կողմերը կանգնում են այն դիրքերում, որտեղ կանգնած էին: Մի կո՞ղմ էին քաշվել ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան, թե՞ պարզապես նրանց դուրս էին թողել Ռուսաստանն ու Թուրքիան, սա առանձին հարց է: Սակայն նկատելի է, որ Նահանգներն ու Ֆրանսիան մտադիր չեն մնալ մի կողմ քաշված, դուրս մնացած: Նահանգները դեռևս ունի ընտրական գործընթացից դուրս գալու հարց և այն կարող է ձգվել որոշակի ժամանակահատված, մինչև հունվարի 20, սակայն պետք է նկատել մի ուշագրավ հանգամանք՝ պետքարտուղար Պոմպեոն այցելում է Ստամբուլ կրոնական ազատությունների թեմայով, ինչը Թուրքիայում ունեցել է բավականին տհաճ ընկալում: Իհարկե, Պոմպեոյի այցը առնչվում է Սուրբ Սոֆիայի տաճարի շուրջ իրավիճակին, սակայն հարցերը ռեգիոնում խիստ շաղկապված և փոխազդված են, եթե անգամ ոչ ուղղակի: Փարիզը գործնականում միանգամից է հայտարարել, որ դիտարկում է եռակողմ համաձայնագիրը, ունի հարցեր և դրանում պետք է արտացոլվի Հայաստանի շահը, սահմանվի Արցախի կարգավիճակը:
Դեսպանների արձագանքը Երևանում հադրութցիների ակցիային, խոսում է այն մասին, որ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան, պատերազմի դադարեցման գործը թողնելով ըստ էության այդ հարցում ռեգիոնալ երկու առավելագույն լծակ տիրապետող Մոսկվային ու Անկարային, դրա հանգուցալուծումից հետո չեն պատրաստվում ռեգիոնը թողնել նրանց ամբողջությամբ: Իսկ դրա համար, այսպես ասած, պրոցեսում ազդեցիկ ներգրավման համար առանցքային գործիք կամ հաղթաթուղթ է Արցախի կարգավիճակի, Արցախի տեղահանված շրջանների բնակիչների իրավունքի հարցը: Ընդ որում, այդ համատեքստում ԱՄՆ ու Ֆրանսիայի ներգրավմանը բոլորովին դեմ չի լինի Ռուսաստանը, քանի որ այդ ներգրավումը էլ ավելի է բարձրացնելու ՌԴ դերը թուրք-ադրբեջանական տանդեմի համար: Ըստ այդմ, Ռուսաստանը կսպասի ԱՄՆ ու Ֆրանսիայի ակտիվ խաղ վերադառնալուն: Իսկ այդ իրավիճակը հնարավորություն է տալիս Արցախի տեղահանված հայությանը առավել ակտիվ խաղացող լինել իրենց խնդիրները միջազգային օրակարգ բերելու հարցում:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
