«Առաջին լրատվական»-ի հարցերին պատասխանել է Գլոբալիզացիայի և տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի նախագահ Ստեփան Գրիգորյանը:
– Պարոն Գրիգորյան, փաստորեն երրորդ անգամ չհաջողվեց հրադադարը պահպանել: Նման իրավիճակում ո՞վ կարող է զսպել Թուրքիային, երբ համանախագահող երեք երկրների՝ Ռուսաստանի, Ֆրանսիայի և ԱՄՆ-ի ջանքերը անարդյունք եղան:
– Զսպող մեխանիզմներ կան. դրանցից մեկը կլինի այն, որ մեր Պաշտպանության բանակը հակահարձակման անցնի: Վաղուց են սպասվում ինչ-որ պատժիչ գործողություններ, Աստված տա, որ մերոնք սկսեն այդ գործողությունները, դա կկանգնեցնի Ադրբեջանի բանակը: Հասկանալի է, որ իրենք առաջ են գալիս ու էլ ավելի են ոգևորվում, այդ ոգևորությունը կարելի է կոտրել 1-2 դիպուկ հակահարվածով մեր բանակի կողմից: Ուրեմն զսպող մեխանիզմը մեր բանակի հաջողություններն են, ես հավատում եմ այդ հաջողություններին: Հիմա շատ կարևոր է հակահարվածներ տալը: Երկրորդ զսպող մեխանիզմ կարող են լինել մեծ խաղացողները՝ ԱՄՆ, Ռուսաստան, Ֆրանսիա: Օրինակ՝ այդ երկրներից գոնե մեկը ճանաչի Արցախի անկախությունը: Դա ցնցող կլինի Ադրբեջանի համար, բանակը նույն պահին կկանգնի, քանի որ անիմաստ կլինի փորձել հայերին հանել Արցախից: Եթե աշխարհի մեկ խոշոր խաղացող ճանաչի Արցախի անկախությունը, դրանով վերջ, դա կբերի կոլապսի իրենց ռազմական գործողությունները: Այո, զինադադարների շարքը Ադրբեջանը խախտում է մեկ պատճառով՝ նա ուզում է ասել, որ մեզ համար գլխավորը Անկարայի խոսքն է՝ Անկարան ինչ ասի, մենք կանենք: Անկարան մեզ չի ասում՝ դադարեցրեք ռազմական գործողությունները, մենք էլ չենք դադարեցնում: Ու այստեղ միայն մեկ հարց է ինձ մոտ առաջանում. այդ դեպքում ինչու են նրանք համաձայնում ժամանակավոր զինադադարին, հետո խախտում են: Դա անում են խաբելու համար, և դա ինչ-որ չափով ստացվում է: Անկեղծ լինենք, հոկտեմբերի 10-ին՝ առաջին զինադադարի օրը, մենք մի քիչ զգոնությունը թուլացրինք: Նրանք հենց այդ օրը առավոտյան հարձակում սկսեցին և՛ Թալիշի, և՛ Հադրութի ուղղությամբ: Այո, նրանք դիվանագիտական հարթակում կարողանում են մեր զգոնությունը բթացնել, խաբել: Ցավում եմ, որ մեր պաշտոնական դիվանագիտությունը չընկալեց դա: Նույնը եղավ հոկտեմբերի 17-ին, երբ ավելի առաջ գնացին: Նույնը եղավ վերջին անգամ, քանի որ Կուբաթլուի գրավումը եղավ 3-րդ հրադադարից հետո: Շատ հեշտ է ստուգել, թե ամեն զինադադարից հետո ինչքան իրենք առաջ գնացին: Պարզ է, որ համանախագահները ուզում են դադարեցնել ռազմական գործողությունները, բայց այն մեծ ջանքերը չեն գործադրում, որ վախենա Ադրբեջանը: Դրա համար ես առաջարկում եմ շատ ինտենսիվ աշխատել Արցախի անկախությունը ճանաչելու ուղղությամբ, միաժամանակ մեր բանակի փայլուն հակահարվածները ևս կարող են կանգնեցնել թշնամուն:
– Որքանո՞վ եք իրատեսական համարում ԱՄՆ կողմից Արցախի անկախության ճանաչումը՝ հաշվի առնելով Թրամփի կողմից Կոսովոյի օրինակը բերելու փաստը:
– Դա շատ հավանական է, որովհետև Թուրքիան բոլոր չափերը, կարմիր գծերն անցնում է նաև ԱՄՆ-ի նկատմամբ: Դուք գիտեք C-400-ների պատմությունը, Հունաստանի դեմ ոտնձգությունների պատմությունը, որը բարկացնում է ամերիկացիներին: Ի վերջո Թրամփը Կոսովոյի օրինակը պատահական չէ, որ բերել է: Դա նշանակում է, որ նրանք մտածում են այդ մասին, դրա համար դու պետք է հիմնավորված փաստարկներ կարողանաս բերել, ու հենց հիմա դա պետք է արվի, քանի որ գնում է էթնիկ զտում, դա ակնհայտ է: Նրանք փորձում են հայերին հանել Ղարաբաղից: Մակրոնի դեպքում Արցախի ճանաչման շանսերը մեծ են, քանի որ Էրդողանն անձնական վիրավորանք է հասցրել Ֆրանսիայի նախագահին: Նույնիսկ եվրոպական այն երկրները, որոնք սուսուփուս նստած էին, հիմա նրանք էլ են զայրացած: Ֆոնը շատ լավն է, բայց պետք է աշխատենք պաշտոնական մակարդակով: Կարող եմ փաստել, որ փայլուն աշխատում է մեր ժողովրդական դիվանագիտությունը՝ Սփյուռքի հայությունը, Հայաստանի փորձագետները, հասարակական կազմակերպությունները, լրատվամիջոցները: Նրանք հերոսական աշխատանք են անում: Քայլեր են արվում նաև խորհրդարանական դիվանագիտության մակարդակով, մնում է պաշտոնական դիվանագիտությունը ակտիվ գործի:
– Երկու օրից Ժնևում հանդիպելու են Հայաստանի և Ադրբեջանի ԱԳ նախարարները: Այս հանդիպումից ի՞նչ ակնկալիքներ կան, ի՞նչ օրակարգ կարող է այնտեղ ձևավորվել:
– Ես խորհուրդ չէի տա գնալ և Ժնևում հանդիպել: Հերթական անգամ իրենք կխաբեն, հերթական անգամ ինչ-որ խոստումներ կտան և դրանից հետո նորից առաջ կշարժվեն մարտի դաշտում: Ես անիմաստ եմ համարում այդ հանդիպումը: