ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Ստանիսլավ Զասը Լուկաշենկոյի հետ հանդիպումից հետո լրագրողներին հայտարարել է, որ ակտիվորեն քննարկվում է արցախյան գոտում խաղաղապահների տեղակայման հարցը: Թեմային անդրադարձել է նաև Դմիտրի Պեսկովը: Կրեմլի խոսնակը դարձյալ ի պատասխան հարցի ասել է, որ խաղաղապահների տեղակայման համար պետք է լինի երկու կողմի համաձայնությունը՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի, սակայն առայժմ իրենք չեն լսել որևէ պատասխան: Խաղաղապահների թեման թե՛ նոր չէ և թե՛ պատահական չէ: Երբ պատերազմ է, ապա միանգամայն տրամաբանական է դառնում, որ լողում են ամենատարբեր թեմաներ, որոնք պարունակում են ամենատարբեր շահեր ու շարժառիթներ: Անկասկած է, որ խաղաղապահները դա ոչ թե լուծում են, այլ ազդեցության միջոց: Իհարկե, դրանք կարող են այդ միջոցը լինելով հանդերձ, դառնալ միջանկյալ որևէ լուծման մեխանիզմի մաս, սակայն անկասկած է, որ խաղաղապահները լուծում չեն, այն էլ տևական: Խաղաղապահները ամեն պահի կարող են փոխել իրենց «նախնական նշանակությունը», կարող են հեռանալ, կարող են չխառնվել, կարող են խառնվել որևէ մի կողմից և այլն:
Հետևաբար, եթե քննարկվում է խաղաղապահների որևէ հարց, ապա անշուշտ պետք է առաջին հերթին նկատի ունենալ հենց այդ հանգամանքը, ըստ այդմ էլ որոշել՝ ինչպես մասնակցել քննարկումներին: Քննարկումներին մասնակցել, սակայն, թերևս պետք է, կամ ավելի շուտ՝ պետք չէ չմասնակցել այդօրինակ քննարկումներին, որովհետև դրանք ներկայումս կարող են պարունակել զուտ տակտիկական նկատառումներ այս կամ այն կողմից, իսկ Հայաստանին պետք չէ քաղաքական-դիվանագիտական իմաստով դուրս մնալ այդ ամենից: Դա պետք է նաև մեր բանակին, որովհետև, ի վերջո, հարկ է հիշել մի բան՝ եթե մեր բանակը իր ռազմական սխրանքով կանխորոշում է դիվանագիտական էֆեկտը, ապա դիվանագիտական էֆեկտն էլ պետք է կանխորոշի բանակի համար որոշակի ամրություններ և հարկ եղած դեպքում՝ ռազմական բեռի թեթևացում:
Ամբողջ հարցը այն է, որ տակտիկական գործընթացներին Երևանը պետք է մասնակցի՝ ունենալով շատ հստակ ստրատեգիական գնահատում և նպատակ, պատկերացում: Հետևաբար այստեղ է, որ խաղաղապահները մեզ համար չեն կարող լինել ստրատեգիա, առավելագույնը կարող են լինել ստրատեգիային համահունչ, անհրաժեշտ կամ ոչ անհրաժեշտ տարր: Ասել կուզի, եթե դիցուկ, մենք կարող ենք խաղաղապահների տակտիկական քննարկումով Ռուսաստանից այս պահին կորզել ռազմավարական համաձայնություններ, ապա դա առնվազն պետք է փորձել, սակայն, իհարկե, աչալրջությամբ, որպեսզի հետո չստացված ռազմավարական համաձայնության պարագայում չմնանք տակտիկական քննարկման գերի: Միով բանիվ, պատերազմը ռեգիոնում չափազանց բարդ է, և դիվանագիտական ճակատում թշնամին ու բարեկամը նույնքան պարզորոշ ու հստակ չեն, որքան ռազմի դաշտում: Հետևաբար՝ այդ ճակատում մենք պետք է ունենանք բավարար զգոնություն և ճկունություն միաժամանակ: Մի բան հստակ է, որ Հայաստանի համար խաղաղապահների հարցն առարկայական քննարկման արժանանալ կարող է կարգավիճակի հարցի երաշխավորվածության պայմաններում: Խաղաղապահներն իրենք չեն կարող լինել որևէ բանի երաշխավոր: Նրանք կարող են լինել դիվանագիտական-քաղաքական երկխոսության գործիք, միջոց:
Այդ տեսանկյունից Երևանը արտահայտվել է շատ հստակ, վարչապետ Փաշինյանի ուղերձում՝ ասելով, որ մեր վերջնական նպատակը Արցախի ինքնորոշման ճանաչումն է: Այլ կերպ ասած, որևէ բան չի կարող փոխարինել այդ նպատակը, այդ նպատակը չի կարող փոխարինվել միջանկյալ նպատակներով: Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանը պատրաստ է բանակցությանը լինել «վերին աստիճանի» կառուցողական, սակայն ոչ իր գլխավոր նպատակի և անվտանգության հաշվին, հետևաբար՝ «վերին աստիճանի կառուցողականությունը» չի կարող վերաբերել այլ ուժային կենտրոնների քաղաքական նպատակների՝ ինչպիսին խաղաղապահներն են: Չի կարող, առնվազն քանի դեռ այդ նպատակն ունեցողների համար էլ վերաբերելի չէ Հայաստանի և հայ ժողովրդի նպատակնը: Այդ նպատակին հասնելու համար մեր սպաներն ու զինվորները, մեր պահեստազորն ու կամավորները այսօր կյանքի գնով կռվում են Արցախում, և այդ նպատակին հասնելու համար մեր դիվանագետներն ու քաղգործիչները պետք է մարտնչեն իրենց ճակատում:
