Մի կարևոր գործոն էլ կա, որը տարբերում է էս պատերազմը:
Աննախադեպ են Ադրբեջանից, Թուրքիայից, Ռուսաստանից եկող ուղերձները Հայաստանի ներքաղաքական թեմաների մասին:
Ալիևն ասում է, թե բա Հայաստանում Սորոսն է կառավարում՝ մտնելով հայտնի ռուսական թեմայի մեջ: Իհարկե, նոր չի ասում՝ ամառվանից էդ թեմայի մէջ է ինքը, ու, իհարկե, սորոսի հերն էլ անիծած:
Սա կարող ենք համարել զուտ քարոզչություն: Չնայած չեմ հիշում, որ նախկինում, հենց պատերազմի ժամանակ էլ նման թեմա լիներ՝ Հայաստանի ներքին հարցերը բարձրացվեին Ադ-ի կողմից:
Էրդողանը նույնպես թեմայի մէջ է: Կոչ է անում հայ ժողովորդին ազատվել կառավարությունից:
Աներկբա են նաև Ռուսաստանից եկող ուղերձները: Ռուսները ոչ միայն պարզապես սպասում է, որ խնդրենք իրենց միջամտությունը, այլև տարբեր «լեզուներով» ակնարկում է, որ կան քաղաքական պահանջներ դրա դիմաց:
Մեկն ասում է՝ կառավարության մեջ ներկայացուցիչ, մյուսը՝ բազմավեկտոր քաղաքականութունից հրաժարում, երրորդը՝ ընդդիմության ճնշման վերացում և այլն:
Ուրեմն, խնդիրը միայն ռազմական չէ, այլև քաղաքական՝ վիճարկել հայ ժողովորդի ինքնիշխանությունը նաև ներքին հարցերում, սեփական որոշումներ կայացնելու իրավունքը:
Իհարկե, կարելի է տարբեր կերպ վերաբերել Փաշինյանի կառավարությանը, նաև 18-ի հեղափոխությանը: Բայց պարզ է, որ հարցն այստեղ դա չէ: Հարցը հենց հայ ժողովորդի ընտրության իրավունքն է: Ներկա իշխանությունն ընտրել է հայ ժողովրդի մեծամասնությունը, որը նաև իրացրել է հեղափոխությունը: Այս իրավունքն է վիճարկվում, որը ինքնիշխանության ամենա ներքին կետն է:
Ինչ որ տեղ սա օրինաչափ է:
Կարծես հեղափոխություն իրականացրած ժողովուրդների մեծ մասի ընտրությունն է ենթարկվում վիճարկման արտաքին ուժերի կողմից:
Եթե դասական օրինակներ հիշենք՝ ֆրանսիական, ռուսական, իրանական հեղափոխություններ, բոլորն էլ այդ ուղին են անցել՝ պատերազմի միջոցով հաստատել իրենց իրավունքը:
Հեղափոխությունն ունի այդ պոտենցիալը՝ պատերամզի վերածվելու: Ժողովրդական զանգվածների ներգրավումը քաղաքականության մեջ ինքնաբերաբար հարց է դնում ինքնիշխանության իրական չափի բարձրացման: Եվ դա բնականաբար հակազդեցություն է բերում: Այդ իրավունքը հաճախ պետք է վերահաստատվի նոր պայքարի միջոցով:
Ինչ էլ լինի այս տեսական մասը, որը կարող է նաև որոշ կետերում վիճելի լինել, բայց մի բան պարզ է:
Ակնհայտորեն հարցի տակ է դրված հայ ժողովորդի ընտրության, սեփական ներքին հարաբերությունները, ներքին կարգը որոշելու իրավունքը: Եվ նաև սրա պաշտպանության համար են այսօր մղվում մարտերը: Ոչ թե ներկա կառավարության, այլ կրկնեմ բուն իրավունքի համար՝ որոշելու, թե սեփական տանն ինչպես պետք է ապրենք, և ով դա պետք է որոշի:
Հեղափոխական ժողովուրդները որպես կանոն անպարտելի են:
Հ.Գ. Ի դեպ Ֆրանսիական հեղափոխությունից ծնվեց ներկա ժողովորդական, զորակոչիկային բանակի համակարգը: Մինչ այդ կռվում էին պրոֆեսիոնալներով: Բայց երբ Նապոլենոը բոլորին հաղթեց ժողովորդական բանակի վրա հենված, իրա թշնամիներն էլ փոխառեցին այդ գործիքը: