Հայաստանում, որքան ավելի մեծ աշխուժություն են ցուցաբերում քաղաքական դաշտի ներկայիս դերակատարները կամ, այսպես ասած, ավանդական քաղաքական դաշտը, այնքան առավել ընդգծվում և ցցուն է դառնում նոր քաղաքական դաս և նոր քաղաքական դաշտ ունենալու անհրաժեշտությունը, դրա խիստ հրատապությունը: Հայաստանում ինչպես ընդդիմության ճգնաժամ էր մինչև հեղափոխությունը, այնպես էլ ընդդիմության ճգնաժամ է հեղափոխությունից հետո: Մինչև հեղափոխությունը քաղաքական իշխանությունը հանգստանում էր ընդդիմության ճգնաժամի վրա: Ավելին, մեծ հաշվով նաև քաղաքական իշխանությունն էր այդ ճգնաժամի հրահրողը, խթանողը, շատ դեպքերում կազմակերպողը, հաճախ անգամ նյութապես խրախուսողը: Ինչպես պարզվեց, այդ թվացյալ հանգստությունը կամ հարմարավետությունը բավականին խաբուսիկ էին և թույլ չէին տալիս ձևավորել մարտահրավերների արձագանքման ճկուն համակարգեր: Որովհետև հնարավոր է չեղարկել ու չեզոքացնել, կառավարել ներքին մարտահրավերները, գտնել լուծումներ՝ իրավիճակային կամ երկարաժամկետ, սակայն հնարավոր չէ կառավարել արտաքին դաշտը, մարտահրավերների արտաքին, աշխարհաքաղաքական և անգամ քաղաքակրթական շրջանակը: Ու երբ համակարգը աստիճանաբար սկսեց ավելի ու ավելի ուժեղ զգալ այդ շրջանակի մթնոլորտային ճնշումը, այնքան ավելի արագ սկսեց քայքայվել ներսից: Կասկած թող չլինի, որ նույնքան խաբուսիկ է լինելու ներկայիս քաղաքական մեծամասնության հնարավոր հանգստությունը և հարմարավետությունը, եթե, իհարկե, այդ իշխանությունն էլ իրեն թույլ տա հանգստանալ ընդդիմության ճգնաժամի վրա՝ ինչպես նախորդը:
Ընդ որում, հանրային բարձր լեգիտիմությունը այստեղ «ապահովագրական գոտի» լինել չի կարող, որովհետև մարտահրավերների համաշխարհային շրջանակն իր մասշտաբներով այնպիսին է, որ ներքին որևէ լեգիտիմություն ի զորու չէ ծածկել «ապահովագրական ծախսերը»: Այդ իմաստով, ներքին կյանքում քաղաքական լեգիտիմության բարձր աստիճանը միջոց է և ոչ թե նպատակ: Դա այլ, առավել երկարաժամկետ նպատակների իրագործման միջոց է, որոնք դառնալու են Հայաստանում էլիտայի ցուցիչ: Այլ կերպ ասած, այդ նպատակների բնույթից և ռազմավարական հեռահարությունից է պարզ լինելու, թե որքանով է տարբերվում նոր էլիտան հնից, որքանով է նորը չակերտավոր կամ անչակերտ, ի տարբերություն հին չակերտավոր էլիտայի: Այսինքն՝ խնդիրը պետք է լինի ոչ թե պարզ քաղաքական հարմարավետության, այլ քաղաքական բարդ համակարգի և մեխանիզմների, այսինքն՝ հասարակական-քաղաքական փոխադարձ զսպման և հակակշիռների հնարավորինս բարդ սխեմաների իրագործումը, որտեղ, այո՛, կարող է միանգամայն իրատեսական լինել նաև իշխանությունից հեռանալը, սակայն միաժամանակ՝ անվտանգության ինստիտուցիոնալ երաշխիքներով հեռանալը:
Ի վերջո, խորքային առումով այստեղ է ցանկացած երկրի պետական ճգնաժամի առանցքը՝ իշխանությունից հեռանալու, հանրային կամքով իշխանության փոփոխության մեխանիզմի առկայություն: Այն երկրները, որոնք գալիս են այդպիսի մեխանիզմի և իրենց թույլ են տալիս ապավինել դրան, հայտնվում են ամրության և զարգացման նվազագույն անհրաժեշտ պատվանդանի վրա: Այն երկրները, որոնք չեն կարողանում գտնել իշխանության փոխանցման ինստիտուցիոնալ մեխանիզմներ, չեն կարողանում ձևավորել հասարակական բարդ, փոխադարձ զսպման և հավասարակշռման մեխանիզմներով պետական օրգանիզմ, նրանք երբեք չեն կարողանում գտնել պետական և ազգային վերելքի ճանապարհը, թեկուզ հեղափոխություն անեն յուրաքանչյուր տասնամյակը կամ երեսնամյակը մեկ: Իսկ իշխանության անցման մեխանիզմը զուտ մաթեմատիկական հավասարում կամ բանաձև, գրվող օրենսդրություն կամ Սահմանադրություն չէ: Հնարավոր է գրել ամեն ինչ, սակայն որևէ բանի աշխատանքի համար անհրաժեշտ է համապատասխան որակ, մտածողություն և փոխըմբռնում խաղի կանոնների շուրջ: Սակայն դա էլ չարժե շփոթել միատարրության հետ: Ավելին, միատարրությունն այստեղ գործնականում անհնար է և հենց այդտեղ է, որ իրականում լուծումը հակառակը՝ ամենատարբեր մոտեցումները և կարծիքները կենսունակ մեխանիզմներով հակակշռելն է: Այստեղ է խնդրի բարդությունը, որն էլ հենց պահանջում է դա կառուցելու ունակ էլիտա, որովհետև իշխանության փոխանցման մեխանիզմի երկրները բարի ցանկություններով, անկեղծ մղումներով և հրեշտակների միջոցով չէ, որ գալիս են:
Լուսանկարը՝ Armeniasputnik-ի
