Մեկամսյա դադարից հետո վերսկսվել է Մարտի 1-ի գործով դատավարությունը, որին չեն մասնակցում այդ գործով տուժողների իրավահաջորդները, այդ մասին նրանք հայտարարություն են տարածել: Խնդրին այսօր արձագանքել է արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը: « Ճիշտ չէ դատաիրավական բարեփոխումների ամբողջ ընթացքը կապել կոնկրետ գործի հետ»,- ասել է նախարարը, բայց և ընդունել է, որ Մարտի 1-ի գործում արդարադատությունից խուսափելու միտում կա:
Թեմայի շուրջ «Առաջին լրատվական»-ի հետ քննարկմանը մասնակցեցին վերլուծաբան Հակոբ Բադալյանը և կառավարման հարցերի փորձագետ, «Հանուն հանրապետության» նախաձեռնության անդամ Հայկ Այվազյանը:
Դատական գործընթացում ի՞նչ է փոխում արդարադատության նախարարի այս խոստովանությունը: Հակոբ Բադալյանի կարծիքով՝ եթե ընտրված է դատարանի գործունեությանը չմիջամտելու տարբերակը, ապա այս խոստովանությունը ոչինչ չի փոխում, և այս տեսանկյունից նախարարի այս գնահատականը կմնա որպես քաղաքական գնահատական: Վերլուծաբանի դիտարկմամբ՝ մեղադրյալների պաշտպանական կողմերը փորձում են հնարավորինս ձգձգել դատավարությունը, մարտավարական հնարքներ կիրառել, այսինքն՝ գործում են ըստ իրենց պաշտպանյալների շահերի: «Խորքային առումով մարտիմեկյան դատավարության գլխավոր հարցը հետևյալն է՝ ովքե՞ր են սպանել տասը մարդկանց, ո՞ւմ հրամանով: Եթե այս հարցերի հստակ պատասխանը չստանանք, ապա չենք կարող խոսել Մարտի 1-ի գործի բացահայտման մասին և մնալու ենք չբացահայտվածության տիրույթում և շարունակելու ենք մնալ մարտիմեկյան ողբերգության ծուղակում»,- ընդգծեց Հակոբ Բադալյանը:
Հայկ Այվազյանի դիտարկմամբ՝ մարտիմեկյան գործի հետ կապված շատ փաստեր կոծկվել են, և սպանություններն իրականացնողին բացահայտելը դժվար է լինելու: «Գործողությունների քաղաքական շղթան պետք է բացահայտել, և մեղավորները պետք է պատժվեն: Մարտի 1-ի դատավարությունը անկյունաքարային է, վերջնական վճիռը պետք է կասկածի տակ չառնվի»,- նշեց կառավարման հարցերի փորձագետը:
Անդրադառնալով դատական նիստերին չմասնացելու վերաբերյալ Մարտի 1-ի տուժողների իրավահաջորդների որոշմանը, Հակոբ Բադալյանը նշեց, որ շատ բան կախված է նրանից, թե նրանք բացի նիստերին չմասնակցելուց ուրիշ ինչ տարբերակ են ընտրելու, ինչ քայլեր են ձեռնարկելու. «Նրանց հետագա գործողությունները ցույց կտան՝ այդ քայլը պայմանավորված է որևէ ռազմավարությամբ, թե դա պարզապես հուսահատ, զգայական քայլ է՝ տեղի ունեցող դատավարությունից դժգոհության առումով: Խնդիրը հետևյալն է՝ այդ մարդիկ դատավարության գլխավոր հարցի (ո՞վ է սպանել իրենց հարազատներին) շահառուներն են, և որևէ այլ հարցի պատասխան այս մարդկանց չի գոհացնի»:
«Հարց է առաջանում, թե արդյոք այսօրվա դատական համակարգը ունակ է նման դատավարություն սպասարկելու, կարծում եմ՝ շտապեցին այս ծավալի գործը դատարան ներկայացնելով: Դրա հետևանքները գնահատելով՝ կարող ենք ասել, որ նպատակները ձախողվել են. եթե նպատակը Ռ. Քոչարյանի մեկուսացումն էր, այսօր նա ազատության մեջ է, եթե արագ Մարտի 1-ի գործից ձերբազատվելն էր քաղաքական առումով, նույնիսկ դա չհաջողվեց, և չի երևում այդ գործի ավարտը: Բացի դրանից՝ հակառակ կողմին դրանով ստիպեցին դուրս գալ առճակատման: Ամեն դեպքում Հայաստանի հասարակությունը չշահեց,- նշեց Հայկ Այվազյանը՝ հավելելով նաև, որ արդարադատության նախարարի հայտարարությունը, թե մարտիմեկյան գործում արդարադատությունից խուսափելու միտում կա, անատամ գնահատական է:
Հակոբ Բադալյանի դիտարկմամբ՝ Հայաստանի հասարակական և քաղաքական կյանքը անընդհատ լինելու է Մարտի մեկի ողբերգության ազդեցության տակ: «Երևանի կենտրոնում կատարվել է հանցագործություն և մարդասպանություն՝ քաղաքական համատեքստում, և դեռևս չունենք դրա ամբողջական բացահայտումը, և քանի դեռ գործը ամբողջությամբ բացահայտված չէ, այդ տեսանկյունից շարունակելու են մենք մնալ որպես խոցելի հասարակություն և պետություն»:
Մանրամասն՝ տեսանյութում:
