Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովը սեպտեմբերի 4-ին հերթական նիստում քննարկել է քննչական մարմիններին և դատախազությանը սահմանադրական մարմնի կարգավիճակ տալու հարցը։
Հարցը մասնագիտական հանձնաժովին է ներկայացրել հանձնաժողովի իրավաբան-գիտնական անդամ Արթուր Ղամբարյանը, որը ներկայացրել է իր հեղինակած «Դատախազության և քննչական մարմինների սահմանադրական կարգավիճակ» վերտառությամբ հայեցակարգային զեկույցով։
Թե ինչ կտա դատախազությանը և քննչական մարմիններին սահմանադրական մարմնի կարգավիճակը, ինչ նոր գործառույթներով ու հնարավորություններով կօժտի այդ կառույցներին փոփոխությունը, վիճելի է մասնագիտական շրջանակներում։
Փաստաբան Նորայր Նորիկյանը, օրինակ, կարծում է, որ քննչական մարմիններին, կամ դատախազությանը սահմանադրական մարմնի կարգավիճակ տալը ինքնանպատակ է, եթե այդ կառույցներում տեղի չեն ունեցել արմատական փոփոխություններ և հանրության վստահությունը գրեթե զրոյական է այդ մարմինների նկատմամբ․«Ինչ կարևոր է՝ քննչական մարմինները Սահմանադրական մարմնի կարգավիճակ կունենան, թե ոչ, եթե դրանց աշխատանքի արդյունավետությունը զրո է։ Հանրությանը շատ քիչ է հետաքրքրում՝ քննչական մարմինը Սահմանադրական ինստիտուտի կարգավիճակ ունի, թե ոչ։ Հանրությունն այսօր ուզում է տեսնել իրավապահ մարմինների աշխատանքի արդյունավետությունը։ Հանրությունը ուզում է տեսնել հանցավորության դեմ իրական պայքար, իրական, ռեալ, շոշափելի արդյունքներ։ Հանրությունը ուզում է տեսնել քննչական մարմինների որակի բարձրացում և դատական համակարգում ռեալ արդարադատության իրականացում։ Թե չէ որ մարմինը ինչպիսի կարգավիճակ կունենա, այդ մարմնի ղեկավարը ում կողմից կնշանակվի, ինչ գործառույթներ կունենա՝ հանրությանը դա քիչ է հետաքրքրում։ Ամենակարևոր հարցն այն է, թե օրենքով այդ մարմիններին վերապահված իրավասությունները տվյալ մարմինը, կառույցը կարողանո՞ւմ է պատշաճ կատարել, թե ոչ»,-ասաց Նորիկյանը՝ հավելելով, որ մասնագիտական հանձնաժողովից իր ակնկալիքը միայն պետական կառավարման մոդելի հետ է կապված։ Իր համար կարևոր է հարցը՝ Հայաստանը շարունակելու է մնալ խորհրդարանական երկիր, թե կառավարման մոդելի փոփոխություն նախատեսվում է․«Եթե շարունակելու ենք մնալ խորհրդարանական երկիր, ապա ես համարում եմ, որ ինչպիսի փոփոխություն էլ արվի սահմանադրության մեջ, ապա դա շղարշային է և կոնցեպտուալ բան չի տալու Հայաստանի Հանրապետությանը։ Մի ստորակետը հետ ու առաջ տալով, ինչ որ մարմինների սահմանադրական մարմնի կարգավիճակ տալով հարց չի լուծվելու և հնարավոր չի լինելու պետական ապարատի, ինչպես նաև քննչական մարմինների արդյունավետության որակը»,-ասաց Նորիկյանը։
Փաստաբանը նույն կարծիքին է նաև դատախազության վերաբերյալ։ Նրա խոսքով եթե դատախազությունը դառնում է սահմանադրական մարմին, ապա բովանդակային առումով ի՞նչ է փոխվելու։ «Ինչ է փոխվելու, որևէ մեկը կարո՞ղ է ասել։ Դատախազությանը վերապահվելու են այնպիսի լիազորություններ, որոնք չունեի՞ այդ մարմինը։ Քննչական մարմինները հավելյալ իրավասություններո՞վ են օժտվելու։ Չկա նման բան։ Այս փոփոխությունները շղարշային են, եթե, կրկնում եմ, չի փոխվելու պետական կառավարման համակարգը»,-ասաց Նորիկյանը։
Մեր զրուցակիցը ,ամեն դեպքում, չի շտապում գնահատական տալ Սահմանադրական բարեփոխումների մասնագիտական հանձնաժողովի աշխատանքին։ Փաստաբանը սպասում է, որ ամբողջական հայեցակարգը հրապարակվի, որից հետո նոր հնարավոր կլինի ամբողջական դիրքորոշում հայտնել։