Հայ ազգային կոնգրեսի հետ երկխոսության ընթացքում Սերժ Սարգսյանի համար չափազանց կարևոր է դառնում ներիշխանական համակարգի բալանսավորման հարցը:
Երկխոսության գործընթացն ինքնին բավական դժվար ընկալելի է համակարգի համար, քանի որ համակարգային մինչ այժմ եղած տրամաբանությունը չի հասկանում, թե ինչու պետք է իշխանությունը երկխոսության նստի ընդդիմության հետ, առավել ևս՝ արտահերթ ընտրություն պահանջող ընդդիմության հետ, և առավել ևս՝ նստի ու արտահերթ ընտրության հարց քննարկի:
Անգամ եթե Սերժ Սարգսյանը բացատրի, թե դա հարկավոր է զուտ ժամանակ շահելու կամ իմիտացիայի համար, թե իրականում ոչ ոք չի էլ պատրաստվում իշխանություն կամ դիրքեր զիջել, միևնույն է՝ համակարգը այդ դեպքում էլ տարակուսելու է, թեկուզ՝ լռելյայն, թեկուզ՝ առժամանակ սպասելով, համբերելով, թե այնուհանդերձ ինչու է այժմ առաջացել այդ իմիտացիոն զիջումների անհրաժեշտությունը, եթե նախկինում իշխանությունը այդպիսի ձևեր թափելու կարիք չէր զգում:
Երկխոսությունը յուրայիններին բացատրելն իսկապես բարդ է Սերժ Սարգսյանի համար՝ անկախ այն բանից, թե ինքն ինչ իրական մտադրությամբ կամ ինչի ճնշման ներքո է գնացել այդ քայլին: Համակարգը կարող է համբերել տեսնելու համար, թե արդյոք իր վիճակն ինչպես է փոխվում դրա ընթացքից: Բայց այդ համբերությունն էլ գին է ունենալու Սերժ Սարգսյանի համար, ինչը Հայաստանի համակարգի պայմաններում բավական հստակ երևույթ է և ամեն ոք, անգամ նախագահը, պետք է վճարի իրենից հասանելիք գինը, եթե ուզում է, որ համակարգը ևս վճարի իրենից հասանելիքը:
Ահա այդ տեսանկյունից, Սերժ Սարգսյանի համար որպես իրավիճակի վերահսկելիության մեխանիզմ շատ կարևոր է դառնում ներիշխանական հակակշիռների մեխանիզմի առկայությունը, որպեսզի իշխանական այս կամ այն թևը հակակշռի մյուսին և թույլ չտա, որպեսզի մեկը գլուխ բարձրացնի և արդեն թելադրի նաև իրեն: Դրա համար Սերժ Սարգսյանը պետք է առաջացնի շահերի բախում իշխանական համակարգում: Ինչ-որ առումով դա արդեն կա՝ ի դեմս, օրինակ, ՀՀԿ նախընտրական ցուցակում Հովիկ Աբրահամյան-Տիգրան Սարգսյան դիլեմայի: Կա նաև նախագահի աշխատակազմի ղեկավար Կարեն Կարապետյանի գործոնը, որն իհարկե մեծապես պայմանավորված է նրա միլիարդատեր եղբոր՝ ռուսաստանցի գործարար Սամվել Կարապետյանի փողով, որը նա ինչ-որ մասով ներդնում է Հայաստանում և տնտեսական ինչ-որ թեթև միջանցիկ քամի առաջացնում Հայաստանի «տնտեսական խեղդոցում»:
Դա էլ գործոն է դարձնում Կարեն Կարապետյանին, ով մինչև անգամ վարչապետի հավակնություններ ունի: Բայց այդ եռանկյունին իհարկե քիչ է, որովհետև որքան շատ լինեն խաչվող կամ հատվող շահերը, այնքան ավելի հուսալի կլինի համակարգի կառավարելիությունը: Այդ տեսանկյունից Սերժ Սարգսյանի համար որքան խնդրահարույց, նույնքան էլ անհրաժեշտ է ԲՀԿ-ի գործոնը: Բարգավաճ Հայաստանն իհարկե հավակնություններ ունի և պահանջներ է ներկայացնում Սերժ Սարգսյանին, գուցե ոչ ուղղակի և հատու, այդուհանդերձ նկատելի տոնով: Բայց, դրա հետ մեկտեղ, ԲՀԿ-ի առկայությունն օգնում է որոշակի կառավարելիություն ապահովել ՀՀԿ-ի շատ շրջանակների հանդեպ:
Շահերի խաչման համատեքստում է թերևս պետք դիտարկել նաև թաղային հեղինակությունների գործունեության ակտիվացումը՝ Թոխմախի Մհեր, Խուճուճ Էդո: Այդ շարքին կարելի է դասել նաև Երևանի նախկին քաղաքապետին: Գագիկ Բեգլարյանի որոշակի ակտիվացման մասին տեղեկությունները վերջին շրջանում շատ են հայտնվում մամուլի էջերում և տարբեր քաղաքական քննարկումներում, հրապարակային թե, այսպես ասած, կուլիսային: Սերժ Սարգսյանը փորձում է նաև այդ թաղային հեղինակությունների սեգմենտն էլ ակտիվորեն ներքաշել ներիշխանական գործընթացների մեջ, դա էլ ծառայեցնելով որպես հակակշիռների մեխանիզմի կարևոր տարր, շահերի խաչման էական բաղադրիչ:
Սակայն, մյուս կողմից, այդ իրողությունը կտա կարճաժամկետ էֆեկտ, այսինքն Սերժ Սարգսյանին առժամանակ թույլ կտա հանգիստ բանակցել Կոնգրեսի հետ, իսկ որոշ ժամանակ անց այդ կաթսան սկսելու է եռալ և Սերժ Սարգսյանը ստիպված է լինելու քանդել իր իսկ հյուսած շահերի բարդ հանգույցը: Գործելու է կամ գորդյան հանգույցի տարբերակը, երբ մի զարկով պետք է ամեն ինչ հաղթահարվի, կամ էլ Սերժ Սարգսյանը պետք է հատ-հատ փորձի ետ մղել այն, ինչը շարժել է տեղից:
Գորդյան հանգույցն արտահերթ ընտրությունն է: Մյուս տարբերակը պահանջում է տևական ժամանակ, ընդ որում դրա ընթացքում գրեթե չկա անվտանգության երաշխիք, որովհետև բավական է ետ մղել մեկին, ընդ որում այնպես, որ այլևս չհամարձակվի առաջ գալ, երբ մյուսները պարզապես կդիմեն ինքնապաշտպանության:
Այդ դեպքում Սերժ Սարգսյանին հարկ է լինելու հրաժարվել երկխոսությունից: Բայց այդ բանն անելու ռեսուրսի տեսանկյունից նա թերևս ավելի լավ վիճակում չէ: Գորդյան հանգույցի տարբերակը Սերժ Սարգսյանի համար թերևս լավագույն է և ամենաօպտիմալը: Մնում է թերևս որոշել՝ նախագահի, թե խորհրդարանի ընտրությամբ է պետք կտրել հանգույցը: Այդ առումով կարծես թե այսպես ասած առավելությունը խորհրդարանի արտահերթ ընտրության կողմն է, քանի որ նախագահի արտահերթ ընտրության միջոցով հանգույցը կտրելը կնշանակի, որ Սերժ Սարգսյանը անզգուշորեն իր ձեռքն էլ կտրեց հանգույցը կտրելիս:
Հազիվ թե Սերժ Սարգսյանը լինի այդքան միամիտ ու չպատկերացնի հետևանքը: Թեև, չի բացառվում, որ եթե Կոնգրեսն իր վրա վերցնի և երաշխավորի նրա «ձեռքի» բուժումը, Սերժ Սարգսյանը կարող է և վստահել ու գնալ այդպիսի հանգուցալուծման:
