Ֆուտբոլի Հայաստանի ազգային հավաքականը օտարերկրացի, այսպես կոչված՝ նատուրալիզացված ֆուտբոլիստներով համալրելը բուռն արձագանք է ստացել երկրպագուների շրջանում։ Հիշեցնենք, որ օրեր առաջ ՀՖՖ-ն հայտարարել էր «Գանձասար-Կապանի» կոլումբացի հենակետային կիսապաշտպան Վբեյմար Անգուլոյին հայկական ֆուտբոլային քաղաքացիություն շնորհելու մասին։ Այս տարվա հունիսին էլ ՀՖՖ-ն Հայաստանի ազգային հավաքականում խաղալու իրավունք էր տվել Գյումրիի «Շիրակի» նիգերիացի հենակետային կիսապաշտպան Սոլոմոն Իմե Ուդոյին։
Ինչպես Անգուլոն, այնպես էլ Ուդոն Հայաստանում հանդես են գալիս 2015 թվականից և ունեն Հայաստանի ազգային հավաքականում խաղալու իրավական բոլոր հիմքերը: Ֆուտբոլասերների ճնշող մեծամասնությունը դեմ է մեր ազգային թիմում օտարերկրացի ֆուտբոլիստների հայտնվելուն՝ պնդելով, որ այս երևույթը կարող է կործանարար հետևանքներ ունենալ։ Մասնավորապես, հայկական ակումբները լեգեոներներով ողողելու նեգատիվ պրոցեսը շղթայական ազդեցություն է թողնում ՀՀ գլխավոր թիմի վրա։ Շատերն այն կարծիքին են, որ մի քանի տարի անց Հայաստանի ազգային հավաքականի կորիզը կկազմեն օտարերկրացիները, իսկ հայ ֆուտբոլիստները վերջնականապես կհայտնվեն խաղից դուրս վիճակում։
Սպասվածի համաձայն՝ ՀՖՖ-ին մոտ կանգնած մարդիկ, հավաքականը նատուրալիզացնելու երևույթը միանգամայն նորմալ գնահատելով, որպես հակափաստարկ բերում են Ֆրանսիայի, Հոլանդիայի, Գերմանիայի, նույնիսկ Ռուսաստանի հավաքականների օրինակը։ Նույն Ֆրանսիայում տարիներ շարունակ խաղացել և խաղում են բազմաթիվ արտասահմանցիներ։ Այո, Ֆրանսիայի հավաքականում են խաղացել նաև մեր հայրենակիցներ Յուրի Ջորկաեֆը և Ալեն Պողոսյանը։ Նրանք, սակայն, որևէ կապ չեն ունեցել հայկական ֆուտբոլի հետ և ֆրանսիական ֆուտբոլի սաներ են։ Որպես թարմ օրինակ ներկայացվում է նաև Ռուսաստանի հավաքականի նատուրալիզացված ֆուտբոլիստներին՝ ի դեմս բրազիլացի դարպասապահ Գիլյերմեի և պաշտպան Մարիո Ֆերնանդեսի։
Դե բնական է, մեր երկրում քիչ չեն մարդիկ, որոնց համար եղբայրական Ռուսաստանի յուրաքանչյուր որոշում ընկալվում է որպես աքսիոմա։ Ոմանք, հետևելով Ռուսաստանի հավաքականի ելույթներին, այդ երկրի ֆուտբոլիստներին համարում են յուրայիններ։ Երբ Ռուսաստանի հավաքականը հաջողության է հասնում, ասում են՝ մերոնք հաղթեցին, մերոնք գոլ խփեցին։ Կարճ ասած՝ եթե ռուսները իրենց հավաքականում ընդգրկում են օտարերկրացիների, միանգամայն նորմալ է, և մենք նույնպես կարող ենք հետևել նրանց օրինակին։ Եթե մի օր էլ ռուսները գլուխները պատովը տան, մեզ մոտ, այնուամենայնիվ, կգտնվեն մարդիկ, ովքեր կասեն, դե եթե ռուսներն էլ են տվել, ուրեմն նորմալ է։
Հավաքականում սկսված նատուրալիզացիայի պրոցեսը նորմալ համարողները, չգիտես ինչու, չեն նշում օտարերկրացիներով ազգային հավաքականը համալրելու նեգատիվ օրինակները։ Հեռու չգնանք. Ադրբեջանի ֆուտբոլի ֆեդերացիան տարիներ շարունակ ակտիվ կերպով նատուրալիզացնում է ներքին առաջնությունում ելույթ ունեցող արտասահմանցի խաղացողներին։ Ընդ որում, ադրբեջանական թիմերում հանդես եկող լեգեոներները ընդհանուր առմամբ մի գլուխ ավելի բարձր են Հայաստանում ելույթ ունեցող լեգեոներներից։
Եվ ի՞նչ արդյունքի են հասել ադրբեջանցիները։ Այս երկրի հավաքականը տասնամյակներ շարունակ տապալվել և տապալվում է ընտրական մրցաշարերում և հիմա կանգնած է կրախի առաջ։ Ֆուտբոլի զարգացման համակարգ ձևավորելու փոխարեն՝ Ադրբեջանի ֆուտբոլային գերատեսչությունը հակված էր կարճ ժամանակում արդյունքի հասնելու քաղաքականությանը։ Բայց արի ու տես, որ ազգային թիմ բերված բրազիլացի Ռիչարդ Ալմեյդան, իսպանացի Էդին Սիլվեստրեն, ուկրաինացի Անտոն Կրիվոստյուկը, ռուս Մաքսիմ Մեդվեդևը և օտարերկրացի այլ ֆուտբոլիստներ ըստ էության որևէ օգուտ չտվեցին Ադրբեջանի ազգային թիմին։ Մասնավորապես, ապականված ֆուտբոլային դաշտում նույն Ալմեյդան, որը փայլում է, Ադրբեջանի առաջնությունում ոչինչ չկարողացավ անել։ Համեմատության կարգով նշենք նաև, որ եթե Ալմեյդայի տրանսֆերային արժեքը 1,2 միլիոն եվրո է, Ուդոյի և Անգուլոյի տրանսֆերային արժեքները միասին վերցրած՝ 400 հազար եվրո։
Ինչևէ. հարևան երկրի մեկ այլ հավաքական՝ Վրաստանը, երբեք հույսը չի դրել օտարերկրացիների վրա։ Տարիներ շարունակ վրացիները պատրաստել են բարձրակարգ ֆուտբոլիստներ և նրանց, այսպես ասած, ուղարկել ուժեղ ակումբներ։ Եվ որտեղ է այսօր Վրաստանի հավաքականը։ Բացառապես վրացի ֆուտբոլիստներով համալրված ազգային թիմը Ազգերի լիգայի խաղարկության փլեյ-օֆում է և ունի բոլոր հնարավորությունները Եվրոպայի առաջնության եզրափակիչ փուլում հայտնվելու։
Սեպտեմբերի 5-ին Հայաստանի ազգային հավաքականը պայքարը կսկսի ՈՒԵՖԱ-ի Ազգերի լիգայի խաղարկությունում։ Մեր ազգային թիմի գլխավոր մարզիչ Խոակին Կապառոսը, սպասվածի համաձայն, թե՛ Ուդոյին և թե՛ Անգուլոյին հրավիրել է նախապատրաստական հավաքի։